O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS
TA`LIM VAZIRLIGI
NAMANGAN MUHANDISLIK TEXNOLOGIYA INSTITUTI
“DIZAYN” kafedrasi
“KOSTYUM TARIXI” fanidan
“Qadimgi Rim Erkaklar liboslari tarixini
o'rganish” mavzusida
KURS ISHI
Bajardi : Rakhmatullo Numonov 2bu-20 guruh talabasi
_________________
Rahbar: Sh, To’labayeva
Namangan – 2022
Kirish
Kostyum — bu insonning individualligini
yoki ijtimoiy guruhni
ifodalovchi muayyan obrazli badiiy sistema. Elka va bel kiyim, bosh
kiyim, poyabzal, qo‘shimchalar (aksessuarlar), bezaklar, grim, soch
turmagi, tanani bo‘yash, uning shaklini o‘zgartirish — bularning
barchasi birgalikda kostyumni tashkil etadi. Libos esa kiyim,
ustbosh, odam egniga kiyadigan bu- yumlardir. Kiyim — bu
matodan
qilingan, odam tanasidagi qo- biq sistemasi bo‘lib, eng avvalo,
tanani tashqi muhit sharoitidan saqlaydi va insonning o‘ziga xos
ba’zi
xusu-
siyatlarini namoyon qilib, estetik funksiyani bajaradi.
Qadimdan hozirgacha insoniyat o‘tmishi kostyum tari xida o‘z aksini
topgan. Har bir mamlakat, har bir xalqning rivojlanish bosqichlari
odamlarning kiyimida o‘ziga xos xususiyatlar- da ifodalangan.
Moda paydo bo’lishi anchagina murakkab voqea bo’lib,
jamiyat hayotidagi qator-qator omillarga bog’liq, insonning juda
ko’p
faoliyatiga o’tadi. Moda - kiyim formasining o’zgarishi yaxshilanishi
va jamiyatning turli guruhlari o’rtasida rasm bo’lishidir. Moda o’z
zonasiga, turmush zonasiga hamohang bo’lib, kishining ehtiyojini
qondirish uchun xizmat qiladi va
kishilik jamiyati taraqqiyoti,
insonlar
o’rtasidagi munosabatlarini rivojlanishiga bog’liq. Hozirgi zamon
modasi tarixini o’n yillikni o’z ichiga oladigan davrlarga bo’lish
mumkin tasviriy san’at tarixi, uslublar va yo‘nalishlar, rassomlar
ijodiy faoliyati,
libos tarixi, rivojlanish tamoyillari, jahon tarixiy
kostumi, an’anaviy va tarixiy libos shakllarining rivojlanish davrlari
va tamoyillari, turli mamlakatlardagi
tirixiy liboslar bichimlari,
qo‘llanilgan matolari va ularning dekorativ elementlari, XX asr
zamonaviy modasi rivojlanishining o‘ziga xosligi, shu davrda paydo
bo‘lgan va rivojlangan zamonaviy kiyim modasidagi uslublar o‘z
aksini topgan yoxud qayg‘uli voqealar namoyon bo‘ladi.
Kiyim jamiyat moddiy va ma’naviy madaniyatining tarkibiy
qismidir. Bir tomondan, u inson mehnati mahsuli sifatida ma’lum bir
moddiy qiymatga ega bo‘lib, ma’lum
bir ehtiyojlarni qondirsa,
ikkinchi tomondan, u amaliy-bezak san’ati namunasi hamdir.
Me’moriy inshootlar, mehnat va turmush qurollari singari kiyim ham
ma’lum bir tarixiy davr, mamlakatning tabiiy iqlim sharoiti, xalqning
milliy o‘ziga xosliklari va uning go‘zallik haqidagi tasavvuri haqida
ma’lumot
beradi.
Kiyim va libos tushunchalari mazmun-mohiyati jihatdan birbiri
bilan
mushtarak ko‘rinsa-da, ushbu tushunchalar o‘rtasida birmuncha
farqlar
ham
mavjud.
Kiyim deganda, avvalo, inson tanasining turli qismlarini
berkitish uchun zarur bo‘lgan, uni tashqi muhitning turli ta’sirlaridan
himoyalaydigan buyumlar tushuniladi. Kiyimning qator turlari
mavjud. Bular: ichki kiyim, ustki kiyim, turli uzunlikdagi paypoqlar,
poyabzal, bosh kiyimlari. Mana shu predmetlar turli vazifalarni
bajaruvchi aksessuarlar, bezaklar, soch turmagi, pardoz bilan birga
libosni tashkil etadi. Aynan libos insonning
ijtimoiy kelib chiqishi,
uning o‘ziga xos xususiyatlari, yoshi, jinsi, xarakteri va estetik didini
namoyon etadi.
