LABORATORIYA ISHI №2
SIQILGAN HAVO BILAN TA’MINLASH KOMPRESSORI TUZILISHI, SINOVI BILAN TANISHISH
Ish maqsadi:tormozni siqilgan havo bilan ta’minlash asboblarining vazifasi, turlari va tuzilishini o‘rganish; kompressorlar: vazifasi, turlari va tuzilishini o‘ziga xosligi; kompressorlarni asosiy nosozliklari va ularni sinash.
Asosiy qism
Turli yordamchi pnevmatik mexanizmlar (qum idishi, elektropnevmatik kontaktorlar, signal uskunalari va boshqalar) va tormoz tarmoqlarini iste’moli siqilgan havo bilan kompressorlar yordamida amalga oshiriladi, ular esa lokomotivlarda, elektro va dizel-poezdlarda o‘rnatiladi
2.1. Kompressorlar
Lokomotivni eng noqulay ish sharoitida, eng ko‘p yo‘qotishida va havo sarflanishida kompressor siqilgan havo zaruratini to‘liq ta’minlashi zarur.
Harakatli tarkibda qo‘llaniladigan kompressorlar nisbatan bo‘sh silindrlar sovutilishiga ega, shuning uchun ularni qizib ketishini oldini olish uchun vaqti-vaqti bilan ish vaqtida tanaffus ko‘zda tutilgan. Har bir kompressor bosim regulyatori bilan jihozlangan bo‘lib, bosh rezervuar ishchi bosimga etkazilganda uni o‘chiradi (elektrovozlarda) yoki uni bekorga ishlash bosqichiga o‘tkazadi (teplovozlarda) va bosh rezervuardagi bosim berilgan kattalikka kamaytirilganda, uni qaytadan ishga tushiradi.
Ishga tushirish usuliga bog‘liq holda kompressorlar quyidagi guruhlarga ajratiladi: motor-kompressor elektrodvngateldan ishga tushiriladigan va dizkl-kompressor dizeldan ishga tushiriladigan. Bnrinchilari elektrovoz va elektropoezdlarda, ikkinchilari teplovoz va dizel-poezdlarda o‘rnatiladi. Siqish bosqichi soniga ko‘ra kompressorlar bir va ikki bosqichli bo‘ladi.
Silindrlarni joylashishiga ko‘ra kompressorlar gorizontal, vertikal, V-va W - ko‘rinishli, shuningdek bir silindri vertikal, boshqasi esa gorizontal yuzada joylashgan kompressor bo‘lishi mumkin.
Temir yul harakatdagi tarkibida eng keng tarqalgani porshenli bir, ikki va uch silindrli kompressorlardir.
Siqilishi bir bosqichli porshenli kompressordagi atmosfera havosining siqilishi va berilgan bosimgacha uni siqilishi bir silindrda porshenni ikki yurishi davomida sodir bo‘ladi.
Rasm 2.1. Kompressor KT-6:
1 – korpus; 2 – krishka; 3 – taqsimlash vali; 4 – shatunn qsimlari; 5 – taqsimlash val; 6 – salnik; 7 –taqsimlash val podshibnigi; 8 – shpilka; 9 – yuqori bosim silindiri (SVD); 10, 14 – klapanlar korobkasi; 11 – past bosim silindiri (SND); 12 – muzlatgich; 13 – chqaruvchi klapan; 15 – so‘ruvchi klapan ; 16 – razgruzochnoe ustroystvo (na kompressorax KT-6El – otsutstvuet); 17 – klapin saqlagichi; 18, 20 – porshn;
KT6, KT7 turidagi kompressorlar TEZ, TE7; 2TEP60, TEM 1 va TEM2 turidagi teplovozlarda qo‘llaniladi.
Rasm 2.2. KT6, KT7 kompresorlarining ishlash sxemasi
1, 13 - vsasыvayuщie klapanы silindrov nizkogo davleniya (SND); 2, 12 -nagnetatelnыe klapanы SND; 3 – truba; 4 – verxniy kollektor xolodilnika; 5,6 – trubki xolodilnika; 7 – kamera krыshki SVD; 8 – krыshka SVD; 9 - vsasыvayuщiy klapan SVD; 10 - nagnetatelnыy klapan SVD; 11 – truboprovod ot regulyatora davleniya k razgruzochnыm ustroystvam; 14 – vsasыvayuщiy filtr.
Rasm 2.3 Bir bosqichli kompressorning sxemasi (a) va uning ishini nazariy indikatorli diagrammasi (b).
KT6 turidagi kompressor (rasm-2.4) uch silindrli bo‘lib, ular korpusga (karteriga) 1 shpilkalar bilan biriktirilgan va bir vertikal yuzada joylashgan. Ikkita bir xil silindr 2 past siqish bosqichli bo‘lib, egilibroq o‘rnatilgan, yuqori siqish bosqichli kichikroq diametrli silindr 6 vertikal o‘rnatilgan. Silindrlar 9 va 4 qopqoqlari bilan bekitilgan, ularda esa ikkitadan bir xil turdagi so‘rish klapani 19 va bittadan dam berib siqish klapani 23 bor. So‘rish klapanlari ishlashdan bo‘shatish uskunasi bilan jihozlangan bo‘lib, u kompressorni bo‘sh ishlashida ochiq holatda ushlab turishi uchun hizmat qiladi. Bu uskunalar harakatini bosim to‘g‘irlagichi boshqaradi.
Qopqoq va silindrlar bo‘ylama sovutish qovurg‘alari ko‘rinishida bajarilgan. Har bir 11 va 5 porshenlariga ikkita zichlashtirish cho‘yanli xalqalari va ikkita moy ajratuvchi o‘rnatilgan. Shatunlar 12 bir uchidan barmoqlar 10 yordamida porshenlar bilan, boshqasi esa - uchta shatunlar uchun umumiy bo‘lgan, 14 kalenli valning shatunli bo‘yinchasiga o‘rnatilgan boshchasi 13 orqali birlashgan. Valni o‘zakli bo‘yinchasiga soqqali podshipniklar 15 presslab o‘rnatilgan, ularnn tayanchi bo‘lib kompressorni qopqog‘idagi va korpusidagi ini xizmat kiladi. Qovurg‘asimon quvurchalardan tayyorlangan sovutgich 8, siqishning birinchi va ikkinchi bosqichi orasidagi havoni oraliq sovutilishi uchun mo‘ljallangan. U ikki seksiyaga bo‘lingan bo‘lib, ularnn har biri past siqish bosqichi silindrini biriga birlashtirilgandir. Kompressorni sovutish uchun kalenli valdan keltirilgan 4 lopastli (parrakli) ventilyator ko‘zda tutilgan.
Kompressorning moylanish sistemasi kombinatsiyalangan. Kalenli valni bo‘yinchasi, shatunlar vtulkalari va boshqa detallar moyli nasos 16 tomonidan hosil qilinadigan bosim ostida moylanadi. Nasos valiga kalenli val bilan birlashtirilgan. Aylanish chastotasiga bog‘liq holda shatunlar va kalenli valni kanallariga moyni uzatishni to‘g‘irlash uchun reduktor 17 bor. Moyni bosimi manometr 20 bo‘yicha aniklanadi; kalenli valni eng katta 850 ayl/min aylanish chastotasida bosim 0,25 MPa dan kam bo‘lmasligi kerak.
Silindrlar, porshenli xalqalar va soqqasimon podshipniklar kompressorning aylanma va keltiriluvchi qismi harakatlarida moyni sachratilishi yo‘li bilan moylanadi.
Karterda sapun bo‘lib, u porshenli xalqalarni zich bo‘lmaganidan kompressor bo‘shlig‘ida bosim oshganda havoni chiqarib yuborish uchun orqaga qaytarish klapani va sochsimon filtrdan tashkil topgan.
|
