h
s
сh
ch
ch
ch
ch
ch
ch
Kulda oddiy elektrodlar Bilan
0.9
0.6
Nuqtali kontaktli .
-
-
0.5
Ma`lumki, payvand birikmalar ajralmas birikmalar turiga
kiradi . Payvand birikmalar detallarning o’zaro tegib
turgan qismida payvand chok xosil qilish bilan olinadi .
Payvand choklar esa biror issiqlik manbai vositasidan
xosil qilinadi .
Xozirda 60 dan ortiq payvandlash usullari mavjud
bo’lib , bu usullarda materiallar eritiladi (elektr -yoy ,
gazli , elektron nurli va x.k ) , qizdirilmasdan
deformatsiyalanadi (sovuq , portlatish bilan va x . k ) eki
plastik deformatsiyalanadi (kontakt, yuqori chastotali va x
. k). Foydalanilgan issiklik manbai, payvandlash zonasida
materialni muxofaza qilish usuli, mexanizatsiyalash
darajasi, payvand birikma shakliga va x. k. larga qarab,
yuqoridagi payvandlash usullari xosil qilinadi .
Payvandlash faqat birikma xosil qilish uchungina emas,
balki detal tayyorlash jarayonida xam keng qo`llaniladi.
Ma`lumki, payvand birikmalar ajralmas birikmalar turiga
kiradi . Payvand birikmalar detallarning o’zaro tegib
turgan qismida payvand chok xosil qilish bilan olinadi .
Payvand choklar esa biror issiqlik manbai vositasidan
xosil qilinadi .
Xozirda 60 dan ortiq payvandlash usullari mavjud
bo’lib , bu usullarda materiallar eritiladi (elektr -yoy ,
gazli , elektron nurli va x.k ) , qizdirilmasdan
deformatsiyalanadi (sovuq , portlatish bilan va x . k ) eki
plastik deformatsiyalanadi (kontakt, yuqori chastotali va x
. k). Foydalanilgan issiklik manbai, payvandlash zonasida
materialni muxofaza qilish usuli, mexanizatsiyalash
darajasi, payvand birikma shakliga va x. k. larga qarab,
yuqoridagi payvandlash usullari xosil qilinadi .
Payvandlash faqat birikma xosil qilish uchungina emas,
balki detal tayyorlash jarayonida xam keng qo`llaniladi.
Payvandlash usullaridan eng ko’p
qo`llaniladigani elektr energiyasidan va gaz
alangasidan foydalanib, payvandlash
usullaridir. Sanoat va qurilishda, asosan, elektr
energiyasi yordamida payvandlash usulidan
foydalaniladi, chunki bu usul boshqa usullarga
qaraganda qulay va tejamli bo’lib,
payvandlash ishlarini keng ko’lamda
avto`latlashtirish mumkin. Muayyan bir joyda
bajariladigan ishlarda (sanoat korxonalarida)
butunlay avto`latlashtirilgan payvandlash
usulidan foydalanish yuqori sifatli chok xosil
qilishga va ish unumini 20 baravar oshirishga
imkon beradi.
Payvandlash usullaridan eng ko’p
qo`llaniladigani elektr energiyasidan va gaz
alangasidan foydalanib, payvandlash
usullaridir. Sanoat va qurilishda, asosan, elektr
energiyasi yordamida payvandlash usulidan
foydalaniladi, chunki bu usul boshqa usullarga
qaraganda qulay va tejamli bo’lib,
payvandlash ishlarini keng ko’lamda
avto`latlashtirish mumkin. Muayyan bir joyda
bajariladigan ishlarda (sanoat korxonalarida)
butunlay avto`latlashtirilgan payvandlash
usulidan foydalanish yuqori sifatli chok xosil
qilishga va ish unumini 20 baravar oshirishga
imkon beradi.
Elektr energiyasidan foydalanib payvandlash ikki
turga: elektr yoyi yordamida va kontaktlab
payvandlash turlariga bo’linadi.
1.Elektr yoyi yordamida payvandlash. Bu usulda
ulanadigan joy elektr yoyi vositasida qizdiriladi va unga
payvandlash metali suyuqlantirib tushiriladi.
Payvandlash metali sifatida sirtida bo’r bilan suyuq
shisha aralashmasi qoplangan metall sterjen-
elektroddan foydalaniladi. Bunda elektrod tok
manbaining bir qutbiga payvandlanadigan metall esa
ikkinchi qutbiga ulanadi.
Elektr energiyasidan foydalanib payvandlash ikki
turga: elektr yoyi yordamida va kontaktlab
payvandlash turlariga bo’linadi.
1.Elektr yoyi yordamida payvandlash. Bu usulda
ulanadigan joy elektr yoyi vositasida qizdiriladi va unga
payvandlash metali suyuqlantirib tushiriladi.
Payvandlash metali sifatida sirtida bo’r bilan suyuq
shisha aralashmasi qoplangan metall sterjen-
elektroddan foydalaniladi. Bunda elektrod tok
manbaining bir qutbiga payvandlanadigan metall esa
ikkinchi qutbiga ulanadi.
2. Kontaktlab payvandlash. Bu usul ulanadigan
detallardan kuchi bir necha ming amper bo`lgan
elektr toki o’tkazilganda ularning bir-biriga tegib
turgan joyida qarshilik yuqori bo’lganligidan ko’p
miqdor issiqlik xosil bo`lishiga asoslangan. Bunda
xosil bo`lgan issiqlik detallarning ulanadigan
joylarini juda plastik xolatga keltiradi eki
suyuqlantiradi. Bunda detallar bir-biriga ma`lum
kuch bilan siqilsa payvand chok xosil bo`ladi.
2. Kontaktlab payvandlash. Bu usul ulanadigan
detallardan kuchi bir necha ming amper bo`lgan
elektr toki o’tkazilganda ularning bir-biriga tegib
turgan joyida qarshilik yuqori bo’lganligidan ko’p
miqdor issiqlik xosil bo`lishiga asoslangan. Bunda
xosil bo`lgan issiqlik detallarning ulanadigan
joylarini juda plastik xolatga keltiradi eki
suyuqlantiradi. Bunda detallar bir-biriga ma`lum
kuch bilan siqilsa payvand chok xosil bo`ladi.
Payvand birikmalarning asosiy kamchiliklari
quyidagilardan iborat:
1. Qizdirish va sovutishning bir xil emasligi
natijasida payvand choklarda qoldik
kuchlanishlar paydo bo`ladi .
2. Payvandlash jarayonida detallar yorilib
ketishi mumkin . (asosan, yupqa devorli
detallar)
Payvand birikmalarning asosiy kamchiliklari
quyidagilardan iborat:
1. Qizdirish va sovutishning bir xil emasligi
natijasida payvand choklarda qoldik
kuchlanishlar paydo bo`ladi .
2. Payvandlash jarayonida detallar yorilib
ketishi mumkin . (asosan, yupqa devorli
detallar)
|
