MAKSSVEL TENGLAMALARI ELEKTROMAGNIT MAYDON UCHUN
Toshpulatova Dildora Xaydarkulovna, Nurmatov Kamol Djuraqulovich
A.Qodiriy nomidagi JDPI, Fizika va uni o’qitish metodikasi kafedrasi o’qituvchilari,
Jizzax, O’zbekiston
e-mail:
dildora87@jspi.uz
Annotasiya: Elektromagnit maydon uchun Makssvel tenglamalari tadbiqi
Kalit so’zlar: Maksvell, G.Gres, elektr maydon, magnit zarralar
***
Аннотация: Применение уравнений Максвелла для электромагнитного поля.
Ключевые слова: Максвелл, Г. Грес, электрическое поле, магнитные
частицы.
***
Annotation: Application of Maxwell's equations for electromagnetic field
Keywords: Maxwell, G.Gres, electric field, magnetic particles
Elektromagnit maydon uchun Maksvell differensial
tenglamalar sistemasi
elektromagnit maydonning barcha muhim xossalarini ifodalovchi tenglamalarni
mujassamlantiradi. Ularning mukammalligini G .Gers quyidagicha ifodalagan: «Ba’zan
ular bizdanda aqlliroqdek tuyuladi».
Maksvellning elektromagnit maydonlar haqidagi katta nazariy risolasi (o‘sha
paytda, XIX asrda traktat atamasi ishlatilgan) 550 betga yaqin hajmga ega edi. Biz
Maksvell tenglamalari deb o‘riganadigan tenglamalar uning turli bo'limlarida
keltirib
chiqilgan va muhokama qilingan. Tenglamalaming soni to‘rt emas, undan ortiq edi.
Ko‘plab tenglamalardan muhimlarini ajratib olish, ularni
yagona sistema sifatida
o‘rganish va targ‘ib qilish, ulardan muhim xulosalar chiqarish sharafli ishi G .Gers
tomonidan amalga oshirilgan. Shundan beri deyarli bir yarim asr o'tib, fizika fani
beqiyos
yutuqlarga erishganiga qaramay, Maksvell tenglamalariga o‘zgartirish
kiritilmagani — fandagi ajablanarli holdir. Demak, Maksvell tenglamalari o ‘sha davrda
mukammallikka erishib, elektrom agnit maydonlarning xossalarini to ‘liq tavsiflagan.
Bu ifodalarning birinchisidan rotor olamiz:
O’ng tomondan birinchi had aynan nolga tengligini hisobga olib elektir maydonni
aniqlovchi quyidago tenglamani olamiz:
