|
Ma’lumotlar bazasi administratorlari va foydalanuvchilari
|
| Sana | 26.03.2024 | | Hajmi | 16.46 Kb. | | #178231 |
Bog'liq Malumotlar bazasi xudo xoxlasa tushadi99%, 3-labarotoriya ishi Saralash usul va algoritmlarini tadqiq qilis, cmd buyruqlari, Incremental model nima, 1matematik, word sAM 1 savol, Документ Microsoft Word (4), Ma\'ruzalar (2), ЛАБОРАТОРНАЯ РАБОТА N1, Dasturlash 2, Ariza, Qalandarova Gulshoda, 1648631455, 1650692784, 1651669892 (2)
Ma’lumotlar bazasi administratorlari va foydalanuvchilari
Ma’lumotlar bazasi tizimining asosiy maqsadi ma’lumotlar bazasidan ma’lumotlarni olish va yangi ma’lumotlarni saqlashdir. Ma’lumotlar bazasi bilan ishlaydigan odamlarni ma’lumotlar bazasi foydalanuvchilari yoki ma’lumotlar bazasi ma’murlari deb tasniflash mumkin.
Ma’lumotlar bazasi foydalanuvchilari va foydalanuvchi interfeyslari
Ma’lumotlar bazasi tizimi foydalanuvchilarining to‘rt xil turi mavjud bo‘lib, ular tizim bilan o‘zaro aloqada bo‘lishni kutishlari bilan farqlanadi. Har xil turdagi foydalanuvchilar uchun har xil turdagi foydalanuvchi interfeyslari ishlab chiqilgan. Oddiy foydalanuvchilar - ilgari yozilgan amaliy dasturlardan birini chaqirish orqali tizim bilan o‘zaro aloqada bo‘lgan murakkab foydalanuvchilar. Masalan, A hisobidan B hisob raqamiga 50 dollar o‘tkazishi kerak bo‘lgan bank xodimi o‘tkazma deb nomlangan dasturni ishga tushiradi. Ushbu dastur kassadan o‘tkaziladigan pul miqdori, pul o‘tkazilishi kerak bo‘lgan hisob va pul o‘tkazilishi kerak bo‘lgan hisobni so‘raydi. Yana bir misol sifatida, World Wide Web orqali hisob balansini topmoqchi bo‘lgan foydalanuvchini ko‘rib chiqing. Bunday foydalanuvchi o‘z hisob raqamini kiritadigan shaklga kirishi mumkin. Keyin veb-serverdagi amaliy dastur berilgan hisob raqamidan foydalanib hisob balansini oladi va bu ma’lumotni foydalanuvchiga qaytaradi. Oddiy foydalanuvchilar uchun odatiy foydalanuvchi interfeysi shakllar interfeysi bo‘lib, unda foydalanuvchi formaning tegishli maydonlarini to‘ldirishi mumkin. Oddiy foydalanuvchilar ma’lumotlar bazasidan yaratilgan hisobotlarni ham o‘qishlari mumkin.
Amaliy dasturchilar - bu amaliy dasturlarni yozadigan kompyuter mutaxassislari. Amaliy dasturchilar foydalanuvchi interfeyslarini ishlab chiqish uchun ko‘plab vositalardan tanlashlari mumkin. Tezkor dasturlarni ishlab chiqish vositalari - bu dasturchiga dastur yozmasdan shakllar va hisobotlarni yaratishga imkon beradigan vositalar. Boshqaruvning imperativ tuzilmalarini (masalan, for loop, while va if-then-else iboralari) ma’lumotlarni manipulyatsiya qilish tilining bayonotlari bilan birlashtiruvchi dasturlash tillarining maxsus turlari ham mavjud. Ba’zan to‘rtinchi avlod tillari deb ataladigan bu tillar ko‘pincha shakllarni yaratish va ma’lumotlarni ekranda ko‘rsatishni osonlashtiradigan maxsus xususiyatlarni o‘z ichiga oladi. Ko‘pgina yirik tijorat ma’lumotlar bazasi tizimlari to‘rtinchi avlod tilini o‘z ichiga oladi. Murakkab foydalanuvchilar dastur yozmasdan tizim bilan o‘zaro ishlaydi. Buning o‘rniga ular o‘z so‘rovlarini ma’lumotlar bazasi so‘rovi tilida shakllantiradilar. Ular har bir so‘rovni so‘rov protsessoriga topshiradilar, uning vazifasi DML bayonotlarini saqlash menejeri tushunadigan ko‘rsatmalarga ajratishdir. Ma’lumotlar bazasidagi ma’lumotlarni o‘rganish uchun so‘rovlarni yuboradigan tahlilchilar ushbu toifaga kiradi.
Onlayn tahliliy ishlov berish (OLAP) vositalari tahlilchilarga ma’lumotlarning qisqacha mazmunini turli yo‘llar bilan ko‘rish imkonini berib, ularning vazifalarini oddiylashtiradi. Misol uchun, tahlilchi mintaqa bo‘yicha (masalan, Shimol, Janub, Sharq va G‘arbiy) yoki mahsulot bo‘yicha yoki mintaqa va mahsulot kombinatsiyasi (ya’ni har bir mintaqadagi har bir mahsulotning umumiy sotuvi) bo‘yicha jami sotishni ko‘rishi mumkin. Asboblar, shuningdek, tahlilchiga ma’lum hududlarni tanlash, ma’lumotlarni batafsil ko‘rib chiqish (masalan, mintaqa ichidagi shaharlar bo‘yicha savdo) yoki ma’lumotlarni kamroq batafsil ko‘rib chiqish (masalan, mahsulotlarni toifalar bo‘yicha jamlash) imkonini beradi.
Tahlilchilar uchun vositalarning yana bir toifasi bu ma’lumotlarni qidirish vositalari bo‘lib, ular ma’lumotlarda ma’lum turdagi naqshlarni topishga yordam beradi. Ixtisoslashgan foydalanuvchilar - ma’lumotlarni qayta ishlashning an’anaviy tizimiga mos kelmaydigan maxsus ma’lumotlar bazasi ilovalarini yozadigan murakkab foydalanuvchilar. Ushbu ilovalar orasida kompyuter yordamida loyihalash tizimlari, bilimlar bazasi va ekspert tizimlari, ma’lumotlarning murakkab turlari (masalan, grafik ma’lumotlar va audio ma’lumotlar) bilan ma’lumotlarni saqlaydigan tizimlar va atrof-muhitni modellashtirish tizimlari mavjud.
|
| |
