|
Markaziy va tijorat bankning xarakteristikalari
|
| bet | 1/2 | | Sana | 19.04.2023 | | Hajmi | 17.67 Kb. | | #52539 |
Bog'liq pul va bank XAMRAYEV XEMIS 2 кейс стади ЦБ и КБ узб
HEMIS UCHUN VAZIFA #2
MARKAZIY VA TIJORAT BANKNING XARAKTERISTIKALARI
MARKAZIY BANK
Maqsadi: Markaziy bankning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat: Markaziy bankning bosh maqsadi milliy valyutani barqarorligini ta`minlash hisoblanadi. Valyuta barqarorligi tushunchasi pul massasi barqarorligini, baho va milliy valyuta almashuv kursini barqarorligini anglatad
narxlari barqarorligi;
bank tizimining barqarorligi va rivojlanishi;
to‘lov tizimining barqarorligi va rivojlanishi.
Belgilanishicha, foyda olish Markaziy bankning asosiy maqsadi emas.
Bundan tashqari, Markaziy bankning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
pul-kredit siyosati va valyuta siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirish;
valyutani tartibga solish va valyutani nazorat qilishni tashkil etish va amalga oshirish;
bank tizimining barqarorligini ta'minlash, mikrokredit tashkilotlari va lombardlar faoliyatiga ko‘maklashish;
O‘zbekiston Respublikasida to‘lov tizimlarining faoliyatini muvofiqlashtirish va ta'minlash;
banklar, bank xoldinglari, mikrokredit tashkilotlari, lombardlar, valyuta birjasi va kredit byurolari faoliyatini litsenziyalash va tartibga solish;
banklar, bank xoldinglari, mikrokredit tashkilotlari, lombardlar va kredit byurolarini nazorat qilish;
bank xizmatlari iste'molchilari huquqlarini himoya qilishni ta'minlash, aholi va tadbirkorlik sub'yektlarining moliyaviy savodxonligini oshirish;
bank, pul-kredit statistikasi shakllantirish va e'lon qilish;
tashqi sektor statistikasi, shu jumladan to‘lov balansi, xalqaro investitsiya pozitsiyasi, O‘zbekiston Respublikasining tashqi qarzlari, zaxiraviy aktivlari va valyuta kurslarini shakllantirish va e'lon qilish;
O‘zbekiston Respublikasining xalqaro zaxiralarini boshqarish, hisobga olish va saqlash.
FUNKSIYALAR VA XIZMATLAR:
An'anaga ko‘ra, markaziy bankning 4 ta asosiy vazifasi bor. Markaziy bank:
а) mamlakatning emission markazi, ya'ni banknotlar chiqarishning monopol huquqiga ega;
b) banklar banki, ya'ni kompaniya va muassasalar bilan emas, balki asosan ushbu mamlakat banklari bilan operatsiyalarni amalga oshirishi: milliy kredit tizimini zarur standartlash va professionallik darajasini saqlagan holda ularning kassa zaxiralarini qonun bilan belgilangan miqdorda saqlash, ularga kredit berish (oxirgi instansiya kreditori), nazorat qilish;
v) mamlakatning asosiy hisob-kitob markazi. Bu degani, boshqa banklar o‘rtasida o‘zaro talablari va majburiyatlarining zachyoti (kliring) asosida naqd pulsiz operatsiyalarini amalga oshirishda vositachi vazifasini bajaradi;
g) pul-kredit siyosati orqali iqtisodiyotni tartibga soluvchi organ.
Tartibga solish funksiyasi - pul muomalasini tartibga solishdir. Bunga naqd va naqdsiz pul emissiyasini kamaytirish yoki ko‘paytirish va diskont siyosati, minimal zaxiralar siyosati, ochiq bozor, valyuta siyosati orqali erishiladi.
..Tartibga solish funksiyasi nazorat funksiyasi bilan chambarchas bog‘liq. Masalan, minimal zaxira siyosatini o‘tkazishda, markaziy bank muayyan bankning holati haqida keng ma'lumot oladi.
Nazorat funksiyasiga bankning bank tizimi tarkibining sifat talablariga muvofiqligini aniqlash kiradi, ya'ni kredit muassasalarini milliy bank bozoriga qabul qilish tartibi. Bundan tashqari, bunga kredit muassasalari uchun zarur iqtisodiy koeffitsientlar va me'yorlar ishlab chiqish hamda ularga amal qilishni nazorat qilish kiradi.
|
| |
