1
Ma’ruza № 19 – Modellashtirish mohiyati.
Ma’ruza rejasi:
1. Modellashtirish mohiyati.
2. Modellashtirishning asosiy bosqichlari.
Kalit suzlar: Modellashtirish, model, loyiha,
texnologiya, boshqarish, axborot,
nazorat, boshqarish, tizim, vagon, temir yo'l.
1. Modellashtirish mohiyati.
Modellashtirish - bu bir ob'ektning xususiyatlarini ularni o'rganish
uchun
maxsus yaratilgan boshqa bir ob'ektda takrorlash - model deyiladi.
Modellashtirish zarurati ob'ektni o'rganish imkonsiz, qiyin,
qimmatga
tushganda yoki juda ko'p vaqt talab etganda paydo bo'ladi.
Modelning xususiyatiga qarab fizik va matematik modellarga ajratish mumkin.
Fizik model, matematik modeldan farqli o'laroq, modellashtirilgan ob'ektning
xususiyatlariga tabiiy holda amalga oshiriladi. Kelajakda biz faqat kompyuterda
amalga oshiriladigan matematik modellarni ko'rib chiqamiz.
Bunday modellarning
afzalligi ularning ko'p qirrali, qulayligi, tezligi va arzon narxlardagi tadqiqotlardir.
Modellashtirish temir yo'l transportida yuzaga keladigan turli muammolarni hal
qilishda keng qo'llaniladi.
Vagonlarning tarkibiy bo'linmalarining parametrlarini yaxshilash uchun
takomillashtirish ishlari mavjud harakatlanuvchi tarkib
turlarini modifikatsiyalash
bilan qisqartirildi.
Yangi vagonlar uchun loyiha ishlarini olib borishda,
vagonlarning aloxida
tarkibiy birliklari, ularning qismlari va tarkibiy qismlarini
ishlab chiqish jarayonida
yuzaga keladigan savollarga javob berish kerak bo'ladi.
Ikkinchi holda, ular loyihalashtirilgan va ishlab chiqarilgan bo'lishi kerak.
Tizimning dastlabki versiyalarini sintez qilish va ularni sozlash ishlab chiquvchilar
2
tomonidan amalga oshiriladi. Ammo tuzatish
va taqqoslash uchun ushbu
harakatlarning imkoniyati bo'lishi kerak. Ushbu imkoniyat modellashtirish vositalari
bilan ta'minlanadi.