Bog'liq uz seamyung korxonasida ishlab chiqarish jarayonining ozgaruvchanlik xususiyatini taxlil qilish benzobak misolida (3)
5. TEXNOLOGIK QISM ELEKTR JIXOZLARI TIZIMLARI VA SXEMALARINI TURLARI
Transport vositalari uchun GOST 2.701-84 ga muvofiq chizmalarning
quyidagi turlari belgilanadi: asosiy va ulanma.
Asosiy chizma nosozliklarni topish, elektr jixozlar tizimining ishlashini
tushinish hamda uni nazorat qilish uchun mo’ljallangan bo’lib, chizmaga kiruvchi
barcha buyumlarning o’zaro ta’siri to’g’risida to’liq tasavvur berishi kerak.
Ulanmalar chizmasi chizmaga kiruvchi buyumlarni haqiqiy ulanishini
belgilaydi va avtomobil elektr jixozlarini ishlatish jarayonida ta’minlash hamda
yig’ishni yengillashtirish uchun mo’ljallangan. Chizmada buyumlarni joylashishi
ularning avtomobildagi haqiqiy joylashishiga qarab belgilanishi kerak. Chizmada
haqiqiy sim dastalari, ulardagi har bir simni chiqish joyi ko’rsatilgan holda
tasvirlanishi lozim.
Yuk avtomobili elektr jixozlarning umumiy chizmasida alohida asboblardan
tashqari yana mustaqil tizim hosil qiluvchi va shu tizimga kiruvchi ulanma
tizimlarga ega bo’lgan asboblar guruhini ajratish mumkin. Avomobil elektr
jixozlarining umumiy chizmasi quyidagi tizimlarga bo’linadi: 1-elektr bilan
ta’minlash tizimi; 2-yurgizish tizimi; 3-o’t oldirish tizimi; 4-nazorat o’lchov va
daraklash asboblari tizimi; 5-tashqi va ichki yoritish tizimi; 6-yorug’lik va tovush
bilan daraklash tizimi; 7-qo’shimcha jixozlar tizimi. Yengil avtomobillar uchun
tizimlar miqdori bundan ko’proq bo’lishi mumkin.
Asosiy chizmada yuqorida zikr etilgan alohida vazifalarni bajaruvchi
tizimlarning joylashish zonalari ko’rsatiladi. Iste’molchilarni ulanish joyini
tanlashda quyidagi asosiy qoidalarga rioya qilish zarur.
Katta tok kuchi iste’mol qiladigan va qisqa vaqt ishlayligan elektr jixozlari
asboblari, shuningdek, avariya (xalokat) holatlarda ishlashi zarur bo’lgan asboblar,
ampermetr-akkumulyator liniyasiga ulanadi. Iste’molchilarning bunday guruhiga
28
startyor, sigaret yondirgich, signal, kapot ostidagi chiroq va ko’chma chiroqni
rozetkasi kiradi.
