|
ichki moliyalashtirish manbalariga korxonaning o‘z mablag‘lari kiradi.
Kimga tashqi
|
| bet | 2/2 | | Sana | 29.05.2024 | | Hajmi | 72,4 Kb. | | #256541 |
Bog'liq Aktivlarning vujudga kelish manbalari va maqsadi.ichki moliyalashtirish manbalariga korxonaning o‘z mablag‘lari kiradi.
Kimga tashqi manbalarga quyidagilar kiradi:
bank kreditlari;
qarz mablag'lari;
obligatsiyalar va boshqa qimmatli qog'ozlarni sotishdan tushgan tushumlar;
kreditorlik qarzlari va boshqalar.
Moliyalashtirish manbalarini quyidagilarga bo'lish imkoniyati mavjud:
1) ichki manbalar - bu kompaniya sof foydadan moliyalashtiradigan xarajatlar;
2) qisqa muddatli mablag'lar to'lash uchun foydalaniladigan mablag'lardir ish haqi, xom ashyo va materiallar uchun to'lov, turli xil operatsion xarajatlar. Bu holda moliyalashtirish manbalarini amalga oshirish shakllari quyidagilar bo'lishi mumkin:
bank overdraft - bankka joriy hisobvaraq qoldig'idan ortiq olingan summa. Overdraft bankning talabiga binoan to'lanadi. Odatda bu kreditning eng arzon shakli bo'lib, undagi foizlar miqdori bankning bazaviy diskont stavkasining 1-2 foizidan oshmaydi;
veksel (traft) - pul hujjati, unga ko'ra xaridor sotuvchiga tomonlar tomonidan belgilangan muddatda ma'lum miqdorni to'lash majburiyatini oladi. Bank veksellarni hisobga oladi, ularning egalariga ular qaytarib olinmaguncha muddatga kredit beradi. Veksel bo'yicha berilgan kredit uchun to'lov sifatida bank chegirma (foiz) oladi, uning qiymati har kuni o'zgaradi. Veksellar ko'pincha tashqi savdo to'lovlarida qo'llaniladi;
aksept krediti bank o‘z mijozlari nomiga berilgan vekselni to‘lashga qabul qilganda qo‘llaniladi (qarzlarni undirish huquqini qayta sotish - faktoring). Bunda bank kreditorga vekselning qiymatini chegirmani chegirib tashlagan holda to‘laydi va uning to‘lash muddati tugagandan so‘ng ushbu summani qarzdordan undirib oladi;
tijorat krediti - bir yoki ikki oyga, ba'zan esa undan ko'proq muddatga to'lovni kechiktirish bilan tovarlar yoki xizmatlarni sotib olish. Tijorat kreditidan foydalanish belgilanadi o'ziga xos turi iqtisodiy faoliyat. Unga murojaat qilish tovarlarni sotish tezligiga va korxonaning o'zida to'lovlarni kechiktirish imkoniyatiga bog'liq;
3) o'rta muddatli moliyaviy resurslar(2 yildan 5 yilgacha) mashinalar, asbob-uskunalar va ilmiy-tadqiqot ishlari uchun haq to'lash uchun ishlatiladi.
Korxonaning kreditga mashina, asbob-uskunalar va Transport vositasi kreditni bo'lib-bo'lib muntazam to'lash bilan sotib olingan tovarlar bilan kafolatlangan belgilangan shartlarda sodir bo'ladi.
O'rta muddatli moliyaviy resurslar guruhiga mashina va asbob-uskunalarni ijaraga berish kiradi. Lizingga olingan mablag'lardan foydalanganlik uchun to'lov muntazam bo'lib-bo'lib to'lanadi, shu bilan birga mulk huquqi hech qachon qarzdorga o'tmaydi;
4) uzoq muddatli moliyaviy resurslar(5 yildan ortiq muddatga) yer, ko‘chmas mulk va uzoq muddatli investitsiyalar sotib olish uchun foydalaniladi. Shu tarzda mablag'larni taqsimlash quyidagi tarzda amalga oshiriladi:
uzoq muddatli (ipoteka) kreditlari — sug‘urta tashkilotlari yoki pensiya jamg‘armalari tomonidan 25 yil muddatga yer uchastkalari, binolar garovi bilan ta’minlangan mablag‘lar berish;
Obligatsiyalar - bu belgilangan foiz stavkasi va to'lov muddati bo'lgan qarz vositalari. Obligatsiyalarning muhim qismi nominal qiymatga ega;
aktsiyalarni chiqarish - sotish orqali mablag'larni olish har xil turlari yopiq yoki ochiq obuna shaklida aksiyalar.
Manbalarning bunday tasnifining paydo bo'lishi uzoq muddatli, o'rta muddatli va qisqa muddatli rejalashtirishni o'z ichiga olgan xorijda kompaniya ichidagi rejalashtirishning o'ziga xos xususiyatlari bilan bog'liq.
Moliyaviy resurslarga bo'lgan ehtiyojni aniqlashda quyidagi fikrlarni hisobga olish kerak:
qanday maqsadda va qaysi muddatga (qisqa muddatli yoki uzoq muddatli) pul mablag'lari;
zudlik bilan mablag'lar qanchalik zarur;
korxona ichida zarur mablag'lar mavjudmi yoki boshqa manbalarga murojaat qilish zarurmi;
Qarzni to'lash uchun qanday xarajatlar bor?
Faqatgina barcha fikrlarni batafsil o'rganib chiqqandan so'ng, eng munosib mablag' manbasini tanlash amalga oshiriladi.
|
| |
