• Anketa savollariga o’quvchilar bergan javoblaridan chastota bo’yicha taqsimlanishi
  • Psixologik tadqiqotlar natijalarini matematik- statistik qayta ishlash




    Download 1.06 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet10/16
    Sana28.10.2022
    Hajmi1.06 Mb.
    #28416
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   16
    Bog'liq
    Bolalar psixologiyasi fanining metodlari (2)
    Brauzerlar haqida Google Chrome, Opera, Firefox va boshqala haqida, мат с геогеброй-1-61, david-goes-school-storia-tg, 11. Бошқарувда назорат тушунчаси, назоратнинг мазмуни, моҳияти ва турлари., Qoraqalpoq maqola 2022, Adabiyotlar, 16.06.2022, 10.6, 2117 25.06.2010, Bayonnoma ko\'chirma, Urganch davlat universiteti pedagogika fakulteti maxsus sirtqi , [Untitled], investitsiya Norqulov, “Matn tilshunosligi” kursining matn nazariyasi va matnni lingvistik, 228-Bekmirzaeva Xilola BMI
    Psixologik tadqiqotlar natijalarini matematik- statistik qayta ishlash 
    metodlari 
    Tadqiqotdan olingan ma’lumotlarni (miqdoriy) tahlil qilish va tavsiflashga 
    kirishishdan avval ularni umumlashtirish, bir tizimga solish va ixcham shaklga 
    keltirish zarur. Buning uchun esa matematik statistika tushunchalarini albatta bilish 
    va ular bilan ishlay olish talab qilinadi.
    Odatda o’lchov natijalarini aks ettiruvchi sonlar statistikada variantlar deb 
    ataladi va 
    i
    x
    bilan belgilanadi. Barcha o’lchovlar, ya’ni o’sib borish yoki kamayish 
    tartibida joylashgan o’lchovlar variatsion qatorni tashkil qiladi. Variatsion qator 
    tarkibida takrorlanadigan o’lchovlar soni chastota deyiladi. 
    Masalan, tadqiqotchi “Sening fikr va qarashlaring sinfdoshlaringniki bilan 
    ko’pincha mos keladimi? ” kabi anketa savoliga 36 o’quvchidan javob olingan 
    deylik. Bunda 5 xil javob ko’zda tutilgan : “har doim”, “ko’pincha”, “ba’zida”, 
    “kamdan-kam”, “hech qachon”. Agar har 1 javob varianti uchun son belgisi berilsa 
    (“har doim ” – 5, “ko’pincha” – 4, “ba’zida” – 3, “kamdan-kam” – 2, “hech qachon” 
    – 1) 
    Hamda sonlarning kamayib borish tartibi bo’yicha bir qatorga joylashtirilsa, biz 
    quybdagicha variatsion qatorga ega bo’lamiz: 
    555555444444444333333333333222222211 
    Olingan ma’lumotlarni qayta ishlash oson bo’lishi uchun jadval shakliga 
    keltiramiz: 
    Anketa savollariga o’quvchilar bergan javoblaridan chastota bo’yicha 
    taqsimlanishi
    № 
    Variantlar 
    CHastota 
    1. 
    2. 
    3. 
    4. 
    5. 
    Har doim 
    Ko’pincha 
    Ba’zida 
    Kamdan-kam 
    Hech qachon 


    12 


    Jami 
    36 


    CHastota bo’yicha jadvalda keltirilgan ma’lumotlarni grafik shakliga keltirish 
    mumkin. Bunda grafik tuzish 2 yo’l bilan amalga oshirilishi mumkin. Gorizontal 
    chiziqqa variantlar, vertikal chiziqqa ular chastotasi joylashtirib, shtrix chiziq bilan 
    birlashtirsak, chastotalar poligoni egri chizig’iga ega bo’lamiz. 
    4-rasm 
    Tadqiqotdan olingan ma’lumotlarni statistik qayta ishlash uchun o’rtacha 
    arifmetik qiymat, moda va medianani hisoblash zarur. O’rtacha arifmetik qiymat 
    olingan natijalar yig’indisini topib, uni variatsion qator a’zolari soniga bo’lish orqali 
    hisoblab chiqiladi: 
    N
    x
    x
    x
    x
    x
    n
    i
    ...
    ...
    2
    1






    (1) 




    N
    i
    i
    x
    N
    x
    1
    1
    (2) 
    Bunda 

    x
    - o’rtacha arifmetik qiymat 
    i
    x
    - variant ifodasi 
    N - variatsion qator a’zolari soni. 
    Agar variatsion qator orasidan ba’zi variantlar takrorlansa, (1) formula quyidagi 
    ko’rinishni oladi: 
    n
    n
    n
    k
    k
    k
    k
    x
    k
    x
    k
    x
    x











    ...
    ...
    2
    1
    2
    2
    1
    1
    (3) 
    Endi quyidagi variatsion qatorning o’rtacha arifmetigini (3) formula yordamida 
    hisoblab ko’ramiz : 
    114445577778 
    5
    12
    60
    1
    4
    2
    3
    2
    1
    8
    4
    7
    2
    5
    3
    4
    2
    1

















    x
    Agar o’lchov tarkib shkalasida bajarilgan bo’lsa, o’rtacha arifmetik qiymatni 
    topish mumkin emas. Bu holda mediana topiladi. 
    0
    10
    20
    30
    40
    50
    60
    70
    80
    90
    100


    Mediana – bu variatsion qatorni teng 2 ga bo’luvchi ifoda bo’lib, uning yarmi 
    chap, yarmi o’ng tomonda joylashadi. 
    Mediananing o’rni quyidagi formula bilan topiladi : 
    Mediana o’rnining 
    2
    1

    N
    (masalan, 
    3
    2
    1
    5


    Bunda N – qator a’zolari soni. 
    Agar olingan natija toq son bo’lsa, masalan, 12, 9, (7), 6, 2 bunda mediana 7 
    soniga teng, yoki 3 - o’rin. Agar juft son bo’lsa, masalan, 5, 7, 11, 12 bunda mediana 
    2-va 3-ifodaning o’rtasi, ya’ni 4 ta 2,5 ga teng. 
    Nominal o’lchov o’tkazilganda moda topiladi. Moda – variatsion qatorda 
    ko’proq uchraydigan ifoda. 
    Masalan, 3,3,3,4,5,5,5,5,9,10 variatsion qatorda 5 soni moda hisoblanadi, 
    chunki u boshqalariga qaraganda ko’p (4marta) uchrayapti. Demak, moda-chastotasi 
    maksimal bo’lgan variant. Agar hamma ifoda bir xil chastotada uchrasa, unda ushbu 
    variatsion qator modaga ega bo’lmaydi. Variatsion qator bimodallik ham bo’lishi 
    mumkin. Masalan, 3,3,4,4,4,5,5,5,5,7,7.8,8,8,8,9 variatsion qatorda 5 va 8 moda 
    bo’lib hisoblanadi. 
    Guruh ichidagi variatsiyalar bahosini o’lchash uchun variatsion qatorning 
    boshqa xarakteristikalari – dispersiya va o’rtacha kvadrat og’ish (standart og’ish) 
    hisoblab chiqiladi.
    Bularni hisoblash turli tanlab olingan tekshiruvchilarda olingan natijalarni 
    o’zaro bir-biri bilan taqqoslash imkonini beradi. Dispersiyani topish uchun oldindan 
    quyidagicha jadval tuzib olinadi: 
    2-jadval 
    Ko’rsatkich ifodasi 
    O’rtachadan og’ish 
    Kvadrat og’ish 












    1-2=-1 
    3-2=1 
    3-2=1 
    0-1=-2 
    4-2=2 
    1-2=-2 










    Download 1.06 Mb.
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   16




    Download 1.06 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Psixologik tadqiqotlar natijalarini matematik- statistik qayta ishlash

    Download 1.06 Mb.
    Pdf ko'rish