|
-rasm. Qo`zg`aluvchi o`tkazgichda EYUK ni yuzaga kelishi
|
| bet | 2/6 | | Sana | 19.10.2022 | | Hajmi | 359.33 Kb. | | #27553 |
Bog'liq Mavzu Energetik tizimni boshka tizimlar bilan bog‘liqligi har hil pechlarda issiqlik va massaalmashinuvi, Rahmatullayeva Niginabonu, Diniy dunyoqarash, О‘LKASHUNOSLIK TARIXINI О‘RGANISHDA ARXEOLOGIK VA ME’MORIY YODGORLIKLARNING O`RNI.1.1.-rasm. Qo`zg`aluvchi o`tkazgichda EYUK ni yuzaga kelishi.
1..2. Sinxron generatorning shartli sxemasi.
O`zgaruvchan tok generatori qo`zg`almas stator va aylanuvchi rotordan iborat. Rotor odatda elektr magnit ko`rinishda bajarilgan bo`lib, chulg`ami qo`zg`atish chulg`ami deyiladi. Bu chulg`am o`zgarmas tok manbasidan kontakt xalqalari va shyotkalari yordamida o`zgarmas tok oladi. (1..2 rasm). Rotorni aylanishida har bir o`tkazgichda EYUK paydo bo`ladi.
E=Blv
bunda, l-o`tkazgich uzunligi, V-magnit induktsiyasi, v-generatorning rotori tezligi. Generatorning o`zgaruvchan toki chastotasi
f=pn/60
p-qutblar juftligi, n-aylanish chastotasi (min-1)
1..3-rasmda Sinxron generator ko’rsatilgan.
Sinxron dvigatel. Stator chulg’amlari dvigatelda aylantiruvchi magnit maydonni yuzaga keltiradi. Agar magnit maydoni stator va rotor bir o’qda mos tushsa (1..4-rasam) aylanuvchi moment yuzaga kelmaydi. Agar rotorni magnit maydoni b burchakka siljigan bo’lsa (1..4.a-rasm) aylanuvchi momentni yuzaga keltiradi..
1..3-rasm. Uch fazali sinxrongeneratorni ko’rinishi.
a)
N S N S dvigatel ne rabotayet.
b)
N
N b S
S
4-rasam.СД
Asinxron dvigatel. Konstruktiv bajarilishi bo`yicha AD qo`zg`almas stator bo`lib, uch fazali tok chulg`amida aylantiruvich magnit maydonini paydo qiladi. Qo`zg`aluvchi rotor elektr o`tkazuvchi materialdan yasalgan. Rotorda qisqa tutash chulg`amlar joylashgan. Magnit maydoning aylanishida (1..5 rasm) qo`zg`aluvchi, o`tkazuvchi disk (tsilindr) ham aylanadi. Bu tajriba frantsuz fizigi va astronomi Arago tmonidan o`tkazilgan.
ω
1..5 rasm.АД
EYUK ta'sirida rotorda tok oqadi. Elektr magnit induktsiyasi qonuni asosida rotorni aylanishi yuzaga keladi. Bunda rotor aylanishi va statorni magnit maydoni har xil bo`ladi. Ular orasidagi tezlikni bog`lanish sirpanish deb ataladi.
S (st rot )/st
st - stator magnit maydonining burchak tezligi.
rot -rotorning aylanishi burchak tezligi.
Bir xil burchak tezlikda sirpanish ρ=0 bo`ladi va Mvr=0 .
Transformatorlar. Elektrenergetik tizimda o`zgaruvchan tokda keng qo`llanilib, eng sodda elektr mashina hisoblanadi. Uning ish tamoyili o`zgaruvchan tonkning elektr magnit induktsiyasiga asoslangan. Tok va kuchlanishni o`zgarishi tarnsformatorlarda amalga oshiriladi. Oddiy transformator po`lat magnit o`tkazgich va unda joylashgan hart xil sonli o`ralgan 2 ta chulg`amdan W1 va W2 dan iborat. (1..6-rasm). EYUK lar
E=-w1 dФ/dt
E=-w2 dФ/dt.
Elektr uzatish liniyasi. Konstruktsiyasi bo`yicha elektr uzatish liniyasi havo va kabel liniyali bo`ladi. Havoda elektr uzatishda metall simlar maxsus qisgichlar yordamida izolyatorlar orqali tayanchlarga osiladi. (1..7-rasm).
Tayanchlarni yog`och, metall va temir beton turlari bo`lib, liniyada qo`llanilish joyiga qarab ular o`rnatiladi. Yuklarni vertikal ushlab turish uchun oraliq tayanchlar, gorizontal kuchlar uchun ankerli qo`llaniladi.
|
| |
