Mavzu: Antenna panjaralarining konstruktiv xususiyatlari va qo’llanish soxalari. Bajardi: 810-18-guruh talabasi Bobomurodov N. R tekshirdi: Umarov U. Toshkent – 2022




Download 467.28 Kb.
bet2/3
Sana31.07.2022
Hajmi467.28 Kb.
#25044
1   2   3
Bog'liq
aka nodir mustaqil ishi antennalar 6-7

Radioteleskop (radio... va teleskop) — Osmon (Quyosh sistemasi, Galaktika va Metagalaktikadagi) jismlarining xususiy radionurlanishlarini qabul qiladigan va bu manbalarning xossalarini oʻrganadigan astronomik asbob. R. antenna va kabul qiluvchi qurilmaradiometrdan tuzilgan. Radioastronomiyada foydalaniladigan toʻlqin uzunliklari diapazoni juda keng (0,1 mm dan 1000 m gacha) boʻlgani tufayli R. antennalarining tuzilishi ham turlituman boʻladi. Antennalar osmonning kuzatiladigan sohasiga yoʻnaltirilishi uchun azimut boʻylab buriladigan (toʻla buriluvchi antennalar), qisman buriladigan yoki qoʻzgʻalmas (juda katta) qilib oʻrnatilishi mumkin. Qisqa toʻlqinli nurlanishlarda parabolik koʻzgu antennalar yoki ularning bir nechtasidan iborat tizimlar (panjaralar) dan foydalaniladi. Priyomnikda kuchaytirilgan va detektirlangan elektr tebranishlar maxsus asboblar (miliampermetr, ossillograf) bilan qayd qilib boriladi. Bunda asbob koʻrsatishi Yerga tushayotgan kosmik radionurlanishning qiymatini oʻlchashga imkon beradi
Stansiya 5-28 MGts chastotalarda HF diapazonida ishladi. E'tibor bering, fotosuratda taxminan ikki devor ko'rsatilgan. Bitta etarlicha keng polosali antennani yaratish imkonsiz bo'lganligi sababli, ishchi diapazoni har biri o'z chastota diapazoni uchun mo'ljallangan ikkita antennaga ajratishga qaror qilindi. Antennalarning o'zlari bitta yaxlit integral antenna emas, lekin juda ko'p kichik antennalardan iborat. Ushbu dizayn bosqichli Array Antenna (PAR) deb nomlangan. Fotosuratda pastki faralardan bir qismi.



ARC "ARC" faralarining bitta segmenti qo'llab-quvvatlanadigan tuzilmalarsiz shunday ko'rinadi.



PHAR nima haqida bir necha so'z. Ba'zilar mendan bu nima ekanligini va qanday ishlashini tasvirlashni so'rashdi, men buni boshlashni o'ylardim, lekin men buni alohida maqola sifatida qilishim kerak, degan xulosaga keldim, chunki tushunish uchun bir nechta nazariyani aytib berishim kerak, shunda PAR haqida maqola kelajakda bo'ladi. Xullas, agar: faralar sizga ma'lum bir yo'nalishda unga kelgan radio to'lqinlarini qabul qilishga va boshqa yo'nalishlardan keladigan barcha narsalarni filtrlashga imkon beradi va siz fazoning o'rnini o'zgartirmasdan qabul qilish yo'nalishini o'zgartirishingiz mumkin. Qizig'i shundaki, yuqoridagi rasmlarda ko'rsatilgan ushbu ikkita antennalar qabul qiladilar, ya'ni kosmosga hech narsa uzata olmaydilar. "ARC" ning chiqaruvchisi yaqin atrofdagi "CIRCLE" majmuasi bo'lgan, degan noto'g'ri xato fikr mavjud, unday emas. VNZ "CIRCLE" (SAM doirasi bilan aralashmaslik kerak) boshqa maqsadlar uchun mo'ljallangan, garchi u "ARC" bilan tandemda ishlagan bo'lsa ham, bu haqda pastroq bo'ladi. Ariqning chiqaruvchisi Chernobil-2 dan 60 km masofada Lubech shahri (Chernihiv viloyati) yaqinida bo'lgan. Afsuski, men ushbu ob'ektning bittadan ishonchli fotosuratini topa olmadim, faqat og'zaki tavsif mavjud: "Uzatuvchi antennalar ham bosqichma-bosqich ketma-ketlik tamoyiliga binoan qurilgan va kichikroq va pastroq edi, balandligi 85 metr edi." Agar kimdir to'satdan ushbu binoning fotosuratlarini topsa, men juda minnatdorman. DUGA ZRLS qabul qilish tizimi taxminan 10 MVt iste'mol qildi, transmitter qancha iste'mol qilganligini aniq ayta olmayman, chunki raqamlar har xil manbalarda juda farq qiladi, bir qarash uchun shuni aytishim mumkinki, bitta pulsning kuchi 160 MVt dan kam bo'lmagan. Men shuni ta'kidlashni istardimki, emitent pulsatsiya qilingan, faqat amerikaliklar o'zlarining efirlarida eshitgan va stansiyaga "o'tin teruvchi" nomini bergan. Pulslarni ishlatish shunchalik zarurki, ularning yordami bilan emitentning doimiy quvvat sarfiga qaraganda ko'proq nurlantirilgan quvvatga erishish mumkin. Bunga impulslar orasidagi davrda energiya to'planishi va bu energiyaning qisqa muddatli puls shaklida chiqarilishi orqali erishiladi. Odatda, impulslar orasidagi vaqt, o'n martadan kam emas, pulsning o'zidan oshadi. Aynan shunday ulkan energiya iste'moli stantsiya qurilishini energiya manbai bo'lgan atom elektr stantsiyasiga yaqinroq bo'lish bilan izohlaydi. Amerika radiosida "Rus yog'och o'stiruvchisi" shunday yangradi. ARC imkoniyatlariga kelsak, ushbu turdagi stantsiyalar raketalarning juda katta zarbasini aniqlay oladi, bunda raketa dvigatellaridan ko'p miqdordagi ionlangan gaz mash'alalari hosil bo'ladi. Men "ARC" turidagi uchta stantsiyani ko'rib chiqish sektorlari bilan bunday rasmni topdim:



Ushbu rasm qisman to'g'ri, chunki u faqat sharh yo'nalishini ko'rsatadi, va ko'rib chiqish bo'limlari noto'g'ri ko'rsatilgan. Ionosferaning holatiga qarab, ko'rish burchagi taxminan 50-75 darajani tashkil etdi, vaholanki rasmda u maksimal 30 daraja bilan ko'rsatilgan. Ko'rish diapazoni yana ionosfera holatiga bog'liq bo'lib, kamida 3 ming km masofani bosib o'tdi va eng yaxshi holatda ekvator ortida uchishni ko'rish mumkin edi. Bundan xulosa qilish mumkinki, stantsiyalar Shimoliy Amerika, Arktika va Atlantika va Tinch okeanlarining shimoliy qismlarini, bir so'z bilan aytganda, ballistik raketalarni uchirishning deyarli barcha joylarini skanerlashdi. VNZ "TIRSLE" ZRLSning to'g'ri ishlashi va prob nurining optimal yo'lini aniqlash uchun ionosferaning holati to'g'risida aniq ma'lumotlarga ega bo'lish kerak. Ushbu ma'lumotlarga ega bo'lish uchun ionosfera "Circumferentsial meylli sezgi (VNZ)" stantsiyasi yaratilgan. Stansiya faqat ART "ARC" ga o'xshash ikkita antenna uzuklaridan iborat edi, ularning har biri balandligi 12 metr bo'lgan 240 dona antennalar mavjud edi va bitta antenna aylanalarning markazidagi bir qavatli bino ustida turardi.

Hulosa.
Men ushbu mustaqil ishni bajarish mobayinida o’zim uchun antenna haqida umumiy ma’lumotlarga ega bo’ldim va ularning ishlatish usullari hamda konsturaktiv turlari hamda ularning qo’llanish sohalarini ham ko’rib chiqib o’zim uchun ko’nikma hosil qildim.


Foydalanilgan adabiyotlar.


1. Kitchin C.R., Astrophysical Techniques, Fourth Edition, Taylor & Francis Group, 493 pp., 2003. 2. RickeG.FI., Detection of light, Carabridge, 2002.
3. Ziyaxanov R.F., Tadjibayev I.U., Xo‘jayev A.S. Amaliy va umumiy astrofizika, Oequv qo‘llanma: I qism, “0 ‘zbekiston”, —T., 2010.
4. Sattarov I., Astrofizika, Toshkent, 2009.
5. Nuritdinov S.N., Tadjibayev I.U., Ziyaxanov R.F., Umumiy astronomiyadan masalalar to‘plami, “0 ‘zbekiston”, -T., 2013.
6. Nuritdinov S.N., Mirtadgiyeva K.T., Umumiy astronomiya, Universitet, Tashkent, 2008.
7. 3acoB A.B., FIo c th o b K.A. 06max acTpo(J)H3HKa IfeflaHHe 2- e, HcnpaBJi. h flonoJTH., -O p»3H H o: «B eK 2», 2011, 576 c.
8. M apraH O B K y p c npaKTHHecKOH acTpo(J)H3HKH, M.: H a y x a , 1 9 7 7 .
9. HypHTflHHOB C.H. C om oh HyJiH (J)H3HKacH. —T.: OAH, 1989. 10-Kohohobhh 3. B., Mopo3 B. H. 0 6 id,hh Kypc acTpoHOMHH. - M.: YPCC, 2004, 544 c.

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI


VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

TRET kafedrasi


Antennalar fani bo`yicha

Mustaqil ish-2



Download 467.28 Kb.
1   2   3




Download 467.28 Kb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Mavzu: Antenna panjaralarining konstruktiv xususiyatlari va qo’llanish soxalari. Bajardi: 810-18-guruh talabasi Bobomurodov N. R tekshirdi: Umarov U. Toshkent – 2022

Download 467.28 Kb.