• Optoelektron asboblar
  • Mavzu: Datchiklar haqida umumiy




    Download 4.79 Mb.
    bet9/12
    Sana19.05.2022
    Hajmi4.79 Mb.
    #21459
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
    Bog'liq
    Mavzu Datchiklar haqida umumiy
    Python dasturlash tili (1)
    Fotorezistorlar
    Fotorezistor – yarim o‘tkazgich fotoelektrik asbob bo‘lib, bunda foto
    o‘tkazuvchanlik hodisasi qo‘llaniladi, ya‘ni optik nurlanish ta‘sirida yarim o‘tkazgichni elektr o‘tkazuvchanligi o‘zgaradi. Fotorezistor tuzilishi quyidagi rasmda ko‘rsatilgan.



    3-rasm. Fotorezistorning tuzilishi va ulanish sxemasi. 1-plyonka yoki plastik 2-dielektrik material.


    Asosiy kattaliklari:

    Qorong‘ulik qarshiligi – yoritilmagan fotorezistorlarning qarshiligi qiymati teng diapazonga ega Rk =102 109 Om;


    Ishchi kuchlanishi – ishchi kuchlanish qiymati fotorezistor o‘lchamlariga bog‘liq, ya‘ni elektronlar orasidagi masofaga bog‘liq ravishda 1-1000 V gacha tan-lanadi.
    Shuni ta‘kidlash kerakki, fotorezistorlarning kattaliklari, tashqi muhit ta‘sirida o‘zgaradi. Fotorezistorlar afzalligi: yuqori sezgirligi, nurlanishning infraqizil qismida qo‘llash mumkinligi, o‘lchamlari kichikligi va doimiy tok va o‘zgaruvchan tok zanjirlarida qo‘llash mumkinligi.


    Fotodiodlar
    Fotodiod deb yarim o‘tkazgichli fotoelement asbob bo‘lib, bitta elektron-
    kovakli o‘tishga va ikkita chiqishga egadir. Fotodiodlar ikki xil rejimda ishlashi mumkin: 1) tashqi elektr energiya manbaisiz (fotogenerator rejimida); 2) tashqi elektr energiya manbai yordamida (fotoo‘zgartgich rejimida).



    4-rasm. Diodning tuzilishi


    Optoelektron asboblar
    Optoelektron asbob deb elektr signalini optik signalga (nur energiyasi)
    o‘zgartiruvchi, bu energiyani indekatorlarga yoki fotoelektrik o‘zgartkichlarga uzatuvchi asboblarga aytiladi.



    5-rasm. Optronni tuzilishi.


    1- Chiqishlar; .2 - Fotoqabul qilgich; 3-Korpus; 4-Optik muhit; 5-Svetodiod

    Ko‘p tarqalgan optoelektron asboblardan biri optrondir. Optron nurlanish manbasi va qabul qilgichdan tuzilgan bo‘ladi. Bu ikkalasi bir korpusga joylashtiril-gan va bir biri bilan optik va elektr bog‘liklikka ega bo‘ladi.


    Elektron qurilmalarni optronlar aloqa elementi funksiyasini bajaradi, bunda ma‘lumot optik nurlar orqali uzatiladi. Buning hisobiga galvanik bog‘lanish bo‘lmaydi, va elektron uskunalarga salbiy ta‘sir etuvchi qayta bog‘lanishlar bo‘lmaydi.
    Optronlar ma‘lumot to‘plash va saqlash qurilmalarida, registorlarda va hisoblash texnikasi qurilmalarida qo‘llaniladi.
    Zamonaviy optoelektrnonlarda nur chiqaruvchi sifatida svetodiodlar, foto qabul qilgich sifatida esa fotorezistorlar, fototiristorlar qo‘llaniladi.
    Qo‘llanilgan foto qabul qilgich turiga qarab optronlar – fotorezistorli, fotodi-odli, fototranzistorli va fototiristorlilarga bo‘linadi.

    6-rasm. Optronlarning shartli grafik belgilanishi a) rezistorli; b) diodli; v) fototranzistorli g) fototiristorli


    Fotoelektrik asboblarni belgilash tizimi: Fotoelektron asboblar xarf-sonli kod bilan belgilanadi: - birinchi element xarflar; asbob guruxini bildiradi; fr– fotorezistorlar, fd–fotodiodlar;


    - ikkinchi element harflar –asbobni tayyorlangan materialini ko‘rsatadi; GO – germaniy, GB – germaniy, legirlangan brom; GZ – germaniy legirlangan oltingugurt bilan; GK – germaniy kremniyli birikma; K-kremniy; KG – kremniy legirlangan geliyli; RG- arsenidli galliy va x.k.
    - uchinchi element –001 dan 999 gacha sonlar ishlab chiqarish nomeri
    - to‘rtinchi element – harf, yarim o‘tkazgich fotoasboblar podgruppasini bel-gilaydi; u-Unipolyar fotorezistor, B – bipolyar fotorezistorlar, L – kuchkili fotodi-odlar . Svsvlvn, FDGZ-001K – fotodiod, germaniyli, legirlangan oltingugurtli, ishlab chiqarilgan nomeri 001.



    Download 4.79 Mb.
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




    Download 4.79 Mb.