Mavzu: Geometrik parametrlarni aniqroq loyihalash va
optimallashtirish uchun yo’llar va infratuzilmaning uch
o’lchovli madellarini yaratish.
Reja:
1.Yo’lning geometrik parametrlarini loyihalash va
optimallashtirish.
2.Yo’lning uch o’lchovli madellarini yaratish.
3.Xulosa.
4.Foydalanilgan adabyotlar.
Avtomobil yo’llari tarmog’lning hozirgi kundagi holati va rivojlanishi. “Avtomobil yoTlari”
to‘g‘risidagi qonun. Avtomobil yo’llarinini loyihalashda tabiiy iqlim sharoitlarini o‘ziga xos
xususiyatlarini hisobga olish. Avtomobil yo’llarini tasniflanishi. Avtomobil yo’llarining
asosiy elementlari. Avtomobillaming yo’ldagi harakatlanishi. Yo’llardagi hisobiy ko‘rinish
masofasi. Transport oqimlarining harakatlanish qonuniyatlari. Yo’lning o‘tkazish qobiliyati.
Avtomobil yo’llarining rejasi, bo‘ylama va ko‘ndalang kesimlarini loyihalash. Yo’l poyini
suv-issiqlik tartibi. Yo‘l iqlim mintaqalari. Relefni murakkablik darajasi va uni yo‘l o‘q
chizig‘i o‘tkazishga ta’siri. Trassa yo‘nalishini tanlashning asosiy qoidalari. Yo’ldan suvni
chetlatish tizimi. Kichik ko‘priklar va quvurlaming gidravlik hisobi. Avtomobil yo‘llarini
arxitekturaviy landshaftli loyihalash.
Yo’l o‘q chizig‘ini loyihalashda harakat qulayligi va xavfsizligiga qo‘yiladigan talablar.
Avtomobil yo’llarining kesishishi va tutashuvi. Avtomobil yo’llarining har xil satxda
kesishuvlarini loyihalash. Yo‘l poyi va yo‘l to‘shamalarini loyihalash. Nobikir yo‘l
to‘shamalarini hisoblash. Bikir yo‘l to‘shamalari va asoslarini hisoblash. Yo‘l to‘shamasi
konstruksiyasini loyihalashda avtomobil orqa o‘qiga tushadigan me’yoriy yuklamalarni
hisobga olish. Murakkab sharoitlarda: jarli joylarda, karst jarayonli yerlarda, tog‘li
joylarda, ko‘chkili va to‘kilmali yerlarda, qurg‘oqchil hududlarda, sho‘rxok yerlarda va
qum sahrolarida yo‘llami loyihalash. Avtomagistrallami loyihalash. Ko‘prikli o‘tish
joylarini loyihalash. Ko‘prikli o‘tish joylarini loyihalashda gidrologik hisoblashlar.
Avtomobil yo‘llarini loyihalashni tashkil etish.
Avtomobil yo‘llarini ta’mirlash va rekonstruksiya qilish loyihalari. Avtomobil yo’llarini loyihalash va
rekonstruksiya qilishdagi qidiruv ishlari. Avtomobil yo’llarini avtomatlashgan loyihalash. Avtomobil
yo’llarini loyihalashda zamonaviy informatsion texnologiyalami qo’llash. Avtomobil yo’llari va
undagi inshootlami loyihalash jarayonlarini avtomatlashtirish asoslari. CREDO kompleks dasturi.
Joyning raqamli modeli turlari va ulami tuzish. Avtomobil yo‘li rejasini, bo‘ylama kesimini,
ko‘ndalang kesimini va yo‘l to‘shamasini loyihalash jarayonlarini avtomatlashtirish. Avtomobil
yo’llarini avtomatlashgan loyihalashda loyiha yechimlarini baholash. Yo’llami landshaft bilan
uyg‘unlashgan holda loyihalash.
Avtomabil yo’lining parametrik modelini loyihalash.
Kontseptual dizayn. Kontseptual dizayn sizga saytni rejalashtirish bosqichida va loyiha taklifini
yuborishdan oldin variantlarni baholash uchun yo'l dizaynlarini yaratishga imkon beradi.
Dizayn qarorlari har qanday tadqiqot turiga asoslanishi mumkin. Eng samarali va to'liq asos bu TIM
CREDO 3D SCAN va TIM CREDO PHOTOGRAMMETRY-da qayta ishlangan nuqta bulutlari:
DEM, yupqalashtirilgan va tasniflangan bulutlar va tayyorlangan ortomozaika. Bu sizga o'rganish
paytida erning keng doirasini qamrab olish va kelajakdagi yo'l dizayni konsepsiyasini baholash
uchun relef va vaziyatning etarlicha aniq modelini yaratish imkonini beradi.
Kirish ma'lumotlari sifatida siz SRTM veb-xaritalari bo'laklaridan yuklab olingan yordam
nuqtalaridan foydalanishingiz mumkin.
Eskizni kuzatish uchun TIM CREDO yechimi marshrut o'qining eskizini yaratish va me'yoriy
talablarga muvofiq tanlangan yo'l toifasi va dizayn tezligiga qarab kerakli yaxlitlash
parametrlarini avtomatik tanlash imkonini beradi.
Tayyor shablonlardan foydalangan holda yo'lni modellashtirish va sun'iy konstruktsiyalar
modellarini hisobga olish bizga turli xil versiyalarda ob'ektning tayyor kontseptsiyasini olish
imkonini beradi. Ushbu texnologiya bilan ishlashda qo'shimcha afzallik - loyihaning istalgan
bosqichida, hatto barcha elementlar va ish hajmlarini avtomatik ravishda qayta hisoblash bilan
tayyor yechim bosqichida ham yo'lni tahrirlash imkoniyati.
Mavjud kommunikatsiyalar modellarini shakllantirish.
TIM CREDO DESIGN quyi tizimi qurilish maydonchasidagi mavjud aloqalardan ma'lumotlarni
yaratish, aloqa profillari bilan ishlash va aloqa ob'ektining 3D modelini yaratish qobiliyatini
amalga oshiradi. Dizayner kommunikatsiyalarni yaratish va tahrirlashning barcha variantlariga,
masalan, quduqlarning yuqori va pastki qismlari, tuproq profillari va kommunikatsiyalarning
o'ziga kirish huquqiga ega. Shunday qilib, rejadagi eksa qurilishi bilan bir vaqtning o'zida kerakli
uzunlamasına profillar quriladi, ularning joylashuvi xarakterli nuqtalarning mutlaq belgilarini yoki
erga nisbatan siljishini ko'rsatish orqali aniqlanishi mumkin;
Aloqalarning strukturaviy elementlarining 3D modellari tematik ob'ektlar sozlamalariga,
shuningdek ularni yaratishda tanlangan bo'limlarga yoki modellarga muvofiq yaratiladi. TIM
CREDO texnologiyalari oʻzgaruvchan uch oʻlchamli modellar/boʻlimlar yoki asosiy
parametrlarning har xil qiymatlari (masalan, quvur diametrlari) bilan ularni reja, profil va 3D
modelda keyingi koʻrsatish bilan aloqa yaratish imkonini beradi.
Vaziyat va relefning shakllanishi.
Ishning stol bosqichi raqamli relef modelini, ham yakuniy mahsulot, ham infratuzilma ob'ektlarini loyihalash
uchun to'liq manba ma'lumotlar modelini shakllantirishni o'z ichiga oladi. TIM CREDO vositalari loyihalarni
amalga oshirishda topografik rejalarni tayyorlash uchun topografik ob'ektlarni yaratish, tahrirlash, to'ldirishni
ta'minlaydi. Keyinchalik muhandislik maqsadlarida DTMni yaratish uchun har xil formatdagi barcha kerakli
ma'lumotlarni eksport va import qilish ta'minlanadi.
Hududning geologik modelini yaratish.
3D geologik model tekis geologik uchastkalar panjarasi asosida shakllantiriladi, bu geologga ish joyining
tuzilishini aniq ko'rsatishga imkon beradi. Natijada, 3D jismlardan hosil bo'lgan geologik model geologik
afsonada ko'rsatilgan barcha tuproq xususiyatlari haqida to'liq ma'lumotni o'z ichiga oladi. TIM CREDO
GEOLOGY da tayyorlangan geologik ma'lumotlardan foydalanish qabul qilingan loyihaviy qarorlar sifatini
oshiradi, chunki geologik tuzilmaning 3D modeliga ega bo'lgan holda, dizayner undan kerakli darajada
ma'lumot olishi mumkin.
Xulosa.
Men ushbu mustaqil ishni qilish mobaynida geometrik parametrlarni
aniqroq loyihalash va optimallashtirish uchun yo’llar va infratuzilmaning uch
o’lchovli madellarini yaratishni o’rgandim. Yo’lning geometrik parametrlariga
avtomobillarning yo’ldagi harakatlanishi. Yo’llardagi hisobiy ko‘rinish
masofasi. Transport oqimlarining harakatlanish qonuniyatlari. Yo’lning
o‘tkazish qobiliyati. Avtomobil yo’llarining rejasi, bo‘ylama va ko‘ndalang
kesimlarini loyihalash. Yo’l poyini suv-issiqlik tartibi. Yo‘l iqlim mintaqalari.
Relefni murakkablik darajasi va uni yo‘l o‘q chizig‘i o‘tkazishga ta’siri. Trassa
yo‘nalishini tanlashning asosiy qoidalarini o’rgandim. Yo’lning 3D madellarini
yaratishni ham o’rgandim.
Foydalanilgan adabyotlar.
1. V.F.Babkov, O.V.Andreyev “Avtomobil yo‘llarini qidiruv va loyihalash” I-qism. Toshkent- 2014 yil.
526 b.
2. V.F.Babkov, O.V.Andreyev “Avtomobil yo‘llarini qidiruv va loyihalash” II - qism. Toshkent - 2015 yil.
493 b.
3. Xudayqulov R.M., Maxmudova D.A. Avtomobil yoTlari. Darslik. - Toshkent: 2019 yil. 234b.
4. I.S.Sodiqov, Q.H.Azizov, A.X. OToqov. Avtomobil yo’llarini obodonlashtirish va jihozlash. T.
TAYLQEI. XT “Rizayev M.X.”. 2019. 348 b.
5.https://tstu.uz/wp-content/uploads/2022/10/05_09_02_Geotexnika-Yo%E2%80%98llar-
yo%E2%80%98llarni-raqamlashtirish-va-yo%E2%80%98l-harakati-xavfsizligi.-Yo%E2%80%98l-
telematikasi-yo%E2%80%98nalishlari-bo%E2%80%98yicha.pdf
6. https://credo-dialogue.ru/tekhnologii/transport.html.
| 