| 9.2. StanokIar yuritmalarining tasnifi
Harakatni harakat manbayi (elektr dvigatel)dan stanokning ishchi organlari (shpindel, support, stol va boshqalar)ga uzatuvchi mexa-nizmlar majmuasi stanokningyuritmasi deyiladi. Yuritma tarkibiga harakat manbayi ham kiradi.
Yuritmalar quyidagi belgilar bo'yicha tasniflanadi:
Ishchi organlar harakati tezligini boshqarish xarakteri bo'yicha:
pog'onali yuritmalar (shesternyali tezliklar qutilari, zinasi-mon shkivlar, bulardan ko'proq tezliklar qutilari uchraydi;
pog'onasiz yuritmalar (mexanik variatorlar, elektrik, gidravlik va kombinatsiyalashgan yuritmalar).
Bajaruvchi organining harakati turi bo'yicha: aylanma harakat, to'g'ri chiziqli ilgarilama-qaytar, uzlukli (davriy) va uzluksiz (to'xtovsiz) harakatlanuvchi yuritmalar bo'ladi.
Konstruktiv tuzilishi bo'yicha mexanik, gidravlik va elektrik yurit-malargabo'linadi.
4.Bajaradigan vazifasi bo`yicha bosh harakat yuritmalari, surish harakati yuritmalari va boshqarish sistemasi yuritmalari bo'ladi.
Pog'onali yuritmalar belgilangan oraliqda aylanish chastotalari, vk-Ynangan yurismar yoYi surish qiymatWming ma4um qatorini beradi. Pog'onasiz sistemalar stanokda eng qulay kesish rejimi parametr-
larini stanokni to`xtamay turib o`rnatish omkoniyatiga ega.
Pog'onasiz harakat manbayi sifatida «generator-dvigatel» sxemasi va o'zgarmas tokda ishlaydigan tiristorli elektr dvigatel qo'llanilib, tiristor o'zgaruvchan tokni o'zgarmas tokka aylantirib beradi. Bunday elektrik yuritma shpindelning aylanish chastotasini 4000 mim1 va un-dan ortiq qiymatlarigacha pog'onasiz boshqarish imkoniyatini beradi.
Gidravlik yuritmalar sidirish, randalash, o'yish, jilvirlash, ko-pirlash, agregat stanoklarida keng qo'llaniladi. Gidroyuritma tarkibida nasoslar (shesternyali, plastinkasimon, radial porshenli va aksial por-shenli), gidrodvigatellar (stanok ishchi organini to'g'ri chiziqli hara-katlantiruvchi kuch silindrlari va aylanma harakat beruvchi gidromo-torlar) va taqsimlash hamda boshqarish apparatlari (zolotniklar, dros-sellar, vaqt relesi, kIapanlar) bo'ladi. Gidravlik sistemalarni chizib tasvirlash uchun ГОСТ 2781-68, ГОСТ 2782-68 belgilagan shartli belgilardan foydalaniladi.
Pnevmatik yuritmalar siqilgan havo (0,5...0,6 MPa)da ishlab, zago-tovkalarni yuklash, zagotovka va kesuvchi asboblarni mahkamlash, stanok ishchi organlarini tezkor usulda surilishini ta'minlashda qo'llaniladi.
Mexanik variatorlar friksion uzatmalar bo'lib stanokIarning yurit-malarida nisbatan kam uchraydi, chunki ularning boshqarish diapo-zoni kichik (6 dan ortmaydi), FIK past va ishonchli ishlash muddati cheklangan.
| 