Mavzuning matni




Download 88.02 Kb.
bet1/2
Sana10.05.2022
Hajmi88.02 Kb.
#20817
  1   2
Bog'liq
24-mavzu(3)
22-mavzu(2)

Mavzu;Rangtasvir-rang san’ati.
Reja
1.
2.
3.
MAVZUNING MATNI.
Rangtasvir – tasviriy san'atning shunday bir turidirki, unda rang eng asosiy o'rinni egallaydi.
Biror yuzada bo'yoqlar vositasida bajarilgan san'at asari rangtasvir deyiladi.
Rangtasvir amalda yo'nalishiga ko'ra maxobatli, dastgoxli, miniatyura, teatr rangtasvir bezagi kabi turlarga bo'linadi. Rangtasvir yo'nalishlarining xar biri maxsus xususiyatlari bilan bir-biridan farq qiladi. Bu-bajarish uslubi, shuningdek badiiy obraz talablariga ham tegishlidir.
Rangtasvir obrazlari nihoyatda jiloli va xar biri o'ziga xos. Musavvirlar rangtasvir vositalari ko'magida asar yaratadilar va xar doim chizmatasvir, kompozisiya imkoniyatlaridan foydalanadilar. Demak, rangtasvirda asosiy ifoda vositasi rang bo'lib qolaveradi.
Rangtasvir murakkab aql-zakovati, tafakkurini, tabiatda sodir bo'lib turadigan katta-kichik o'zgarishlarni, uzluksiz falsafiy g'oyalar va fantastik obrazlarni ta'sirchan ifodalashga qodir. Xodisa, voqea va ko'rinishlar doirasining to'laligi turli yo'nalishdagi janrlar orqali ochib beriladi.
Rangtasvir tarixi ibtidoiy odamning g'or devorlariga chizgan rasmlaridan boshlanadi.
Yuksalish davrida ulkan mafkuraviy durdonalar to'plangan.
O'zbekiston xududida qadimgi rangtasvir san'ati o'ziga xos boy namunalarga ega.
Siz tasviriy san'at janrlari bilan boshlang'ich kurslarda tanishgansiz. Shuning uchun bu yerda ularning qisqacha tavsifi beriladi. Agar bu xaqda ko'proq bilimga ega bo'lishni istasangiz, qo'lingizdagi ma'ruza matni oxirida keltirilgan maxsus adabiyotlarga murojat qilishingiz mumkin.
Musavvir rangtasvir vositalari ko'magida betakror ijodiy asarlar yaratib, bizni xayratga soladi, dilimizga quvonch bag'ishlaydi, turli kechinmalar orqali ruximizni oziqlantiradi va o'z maxorati bilan sirli fikrlariga oshno qiladi.
Rang tabiatda mavjud barcha narsalar shakllarini, atrof-muhit go'zalligini, turli kayfiyat va his-tuyg'ularni ifodalay oladi. Rangni tulicha idrok qilish mumkin., uning vositasida fikr yuritish, loyixalash, konstruksiyalar qurish imkoniyatlari mavjud. «Rang» va «Bo'yoq» tushunchalarini farqlash uchun rangshunoslik asoslarini o'rganmoq zarur. Rangtasvir uchun kerak bo'lgan rangni palitrada bo'yoqlarni bir-biriga qorishtirish yo'li bilan tayyorlab olinadi. So'ngra musavvir tekislik yuzasida ranglar majmuini uyg'unlashtirgan xolda koloritni keltirib chiqaradi. Yagona «Rang» so'zi rangtasvir jarayonida muhim ahamiyat kasb etadi va san'atning bu sohasida asos vazifasini bajaradi.
Tasavvur qiling, atrof-muhitda barcha ranglar yo'qolib qoldi-yu, biz uni oq-kulrang tusda ko'rayotgan bo'laylik. Qanchalik g'amgin, zerikarli, biz ko'nikmadan manzara kelib chiqadi. Shundagina xayotda rangning qanchalik ahamiyatga ega ekanligini payqab qolamiz.
Har bir narsa o'z rangiga ega. Ba'zi narsalarni uning rangi orqali taniymiz. Kattaligi bir xil bo'lgan aylana shakldagi 3 ta narsani ko'z oldingizga keltiring. Biz ularni o'ziga xos ranglarga bo'yab, olov rang apelsin, qizil pomidori yoki och yashil olmaga aylantira olamiz. Rang meva-chevalarning pishganligi yoki yam-yashil daraxtlarning sarg'ayib, qizarib borayotgani va kuzni kirib kelganligidan darak beradi. Xatto xavo qatlami, uzoqdagi o'rmon yoki tog'larni rang-barang bo'yoqlarda bo'yab, bo'shliqdagi mo'ljalni topish imkonini beradi. Kunning turli vaqtlarida charaqlagan oftob rangidan yerni ko'k, suvlar rangi o'zgarib ketadi. Kunning g'ira-shira paytida yashil rang tovlanib ko'rinadi, qorong'ulik tushganda esa qizil, pushti ranglar to'qlashadi, ko'k, yashil ranglar och tusga kiradi.
Olamning go'zalligi, buyumlar shakli va jismni, bo'shliq va yorug'likni rang vazifalari orqali ko'ra olamiz. Rang biz kuzatib, his qilgan buyumning asosiy belgilaridan biridir.
Xayotbaxsh tabiatning rang-barang fasllari o'ziga xos ravishda bizni shod etadi. Yil fasllarini xar biriga xos bo'lgan o'z ranglari bor. Baxorniki nozik, yozniki shirali, kuzniki charaqlagan va qishning jarangsiz ranglardan siz ranglaridan did bilan tanlov o'tkazishingiz mumkin. Ijodiy ishlaringizda rang uyg'unligini qoidalariga amal qilsangiz chizgan suratlaringiz xaqiqatdan ham chiroyli chiqadi.
Tabiiy sharoitda ko'rinayotgan ranglar odatda spektr ranglari aralashuvi natijasi deb qaraladi. Rang birikmalarining asosan uch usuli mavjud. Bu 
Download 88.02 Kb.
  1   2




Download 88.02 Kb.