Maymun
chechagi
Umumiy intoksikatsiya sindromi, teri va shilliq pardalarda vezikulyoz-pustulyoz
toshmalar bilan kechuvchi o’tkir zoonoz yuqumli kasallik hisoblanadi.
Kasallik qo’zg’atuvchisi Poxviridae oilasi Ortopoxvirus
turkumiga mansub virus
hisoblanadi. Morfologiyasi, antigenlik va kultural
xususiyatlari chinchechak
virusinikiga yaqin.
Yashirin davri 7-9 kun. Klinikasida o’ta engil (stertaya), engil, og’ir va o’ta og’ir
shakllari farqlanadi. Kasallik qaltirash va isitmaning tez 39-40°S gacha ko’tarilishi
bilan o’tkir boshlanadi. Ishtaha pasayishi, astenizatsiya, mialgiya va artralgiyalar
kuzatiladi. Kasallikning 3-4-kunidan isitmaning remissiya
davrida teri va shilliq
qavatlarda toshmalar toshadi. Avval yuz, qo’lda, so’ng tanaga. Toshma bosqichlari
– makuladan vezikula, pustula, qaloq va chandiqqacha.
Toshma markazdan
boshlanib periferiyaga tarqaladi (sentrobejnaya lokalizatsiya), monomorf.
Shilliq qavatlarda toshma tez matseratsiyaga uchrab og’riqli yaraga aylanadi.
Kasallikning 7-8-kuni pustula paydo bo’lib yana tana harorati yuqori darajagacha
ko’tariladi (ikkinchi to’lqin). Kasallikning 9-10-kunlaridan qaloq paydo bo’ladi va
isitma asta tushib boradi.
Tashxisi epidemiologik anamnez, klinik belgilari
va laborator tekshiruvlarga
asoslanadi.
Elektron mikroskopiyada toshmadan olingan suyuqlikdan virusni aniqlash. Tovuq
embrioniga ekib virusologik va serologik reaksiya (RNGA, RTGA, MFA) usullar
qo’llanadi.
Bezgak
Bezgak –
bu xurujli isitma, anemiya, jigar va taloqning kattalashuvi bilan
kechuvchi protozoy antroponoz kasallikdir.
Qo’zg’atuvchisi
Protozoa tipi, Sporozoa avlodi, Plazmodiidae
sinfi Plasmodium
turkumiga mansub. 4 xil qo’zg’atuvchi odamda kasallik chaqiradi.
1.Plasmodium vivax – 3 kunlik bezgak.
2.Plasmodium malariae – 4 kunlik bezgak.
3.Plasmodium falciparum – tropik bezgak.
4.P.ovale – 3 kunlik tipidagi bezgak.