JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/ Volume–19_Issue-7_December_2022
6
MEDIA VA AXBOROT SAVODXONLIGI
Xalikova Nilufar Mirkadirovna
Toshkent shahar pedagoglarni yangi metodikalarga o'gatish milliy markazi,
"Aniq va tabiiy fanlar metodikasi" katta o'qituvchisi
nilushkhalik59@gmail.com
Annotatsiya: Ushbu maqolada media va axborot savodxonligi haqida
ma'lumotlar berilgan.
Kalit so'zlar: Media, axborot, savodxonlik,
axborot texnologiyalari, axborot,
kompyuter savodxonligi, kutubxona savodxonligi
Media va axborot savodxonligi – «soyabon», ya’ni bir tushuncha mazmunida ikki
ma’no birlashgan atama sifatida YUNESKO tomonidan tavsiya etilgan. Uning
mohiyatini anglash uchun har bir tushuncha o’zagini bilish zarur. «Media» atamasi
(lotincha - medium, ya’ni vosita, vositachi, usul) turli ko’rinishdagi kommunikatsiya
va axborot vositasini anglatadi. Media tushunchasi mazmuniga axborotni yaratish,
nusxalashtirish, tarqatish vositasi hamda mualliflar va ommaviy auditoriya o’rtasida
axborot almashinuvining texnik vositalari kiradi. Bugungi
kunda media atamasidan
OAV yoki mass-media tushunchalarining sinonimi sifatida foydalaniladi. Hozirgi
zamon jamiyati taraqqiyotiga medialarning ta’siri yil sayin oshib borib, ular vositasida
insonlar atrof-voqelikni ijtimoiy va ruhiy jihatdan anglamoqda va baholamoqda.
Zamonaviy medialarning asosiy jihatlari sirasiga tadqiqotchilar kreativlik
(yaratuvchanlik, ijodkorlik) va innovatsiyalarni kiritmoqda.
Mazkur atamaga aynan
shunday tavsif www.edu.jobsmarket.ru saytida keltirilgan. Shu bilan birga boshqa
manbalarda ham media istilohiga shu tarzdagi tavsiflar berilganini ko’ramiz.
«Media - ommaviy axborot vositalari,
ham keng, ham maxsus auditoriyaga
mo’ljallangan ko’ngilochar takliflarni tavsiya etuvchi,
yangilik, axborot va reklama
axborotini tarqatishga yo’naltirilgan ko’p sonli va serqirra funksiyalarni amalga
oshiruvchi kommunikatsiya kanallaridir». Aksariyat hollarda
mutaxassislar media
atamasi o’zagida aynan ushbu tavsifni ko’radi. SHunga qaramasdan, mazkur
istilohning tor mazmuni ham mavjud. Ayrim tadqiqotchilar mazkur atama mazmunida
alohida axborot
muhiti sifatida aynan OAVni, boshqalari esa – aniq axborot
tashuvchini nazarda tutadi. Kommunikatsiya kanali sifatida medialar sirasiga
mutaxassislar
bosma nashrlar, elektron OAV, shu jumladan Internet,
reklamaning
tashqi vositalari va, xatto, pochta tarqatmasini, ya’ni, tovar yoki xizmatlar sotuvchisi
va iste’molchi o’rtasidagi hayotmamot zvenosi funksiyasini bajaruvchi barcha
omillarni kiritadi”
