Kanal qirg‘oqlarini tozalovchi tozalagich orqali kanal chekkasidan
surilgan gruntlar orasidagi masofa tekislanadi va chekkaga ehiqarilgan
gruntning ustki qatlami ochgich orqali qirqilib tekislanadi.
Ish jihozi
po'lat 4 va 7 arqonlar yordamida boshqariladi, ish jihozi tortuvchi rama
10 ning oxiriga mustahkam va qo'zg'alm as qilib o'm atilgan. Tortuvchi
rama yurish ramasi bilan qo'zg^luvchan qilib bogMangan, ish jihozini
ko’tartb, tushirish p o ia i arqonlar majmuasi orqali chig'ir 6
yordamida
amalga oshiriladi. Po‘iat arqon
cliig‘ifga bogiangan b o iib . chig*ir
orqali arqonni o ‘rash va yoyish ishlari bajariladi.
Ish jihozi oldingi 11 va orqa 13 g ‘ildiraklarga tayangan holda
bo‘ladi, bunda orqa g‘ildirak ish holatda kanal tubida joylashgan bo'iib,
kanal nishabligini ta’minlashga xizmat qiladi. Kanal qurilishga
mo‘ljallangan
yerlarning ustki qatlamida joylashgan o‘t o‘lanlarni
qirqish pichoq 9 yordamida amalga oshiriladi.
Ayrim kanal qazgich mashinalarining ish jihozlarida maxsus
qirg‘oqlar hosil qiluvchi moslamalar o ‘matilgan bo‘lib,
ular yordamida
kanalning ikkala tomonida qirg‘oqlar hosil qilinadi.
Pichoq tekisligi egri chiziqli tuproq ko‘taruvchi ag‘dargich bilan
birlashtirilgan bo‘lib, u qirqilgan tuproqni ko‘tarib, kanalning ikki
qirg‘og‘iga joylashtiradi. Kanallarning yuqori qismiga ko‘tarilgan
tuproqni surish, ish jihozining yuqori qismiga o ‘rnatilgan ag‘dargich
orqali amalga oshiriladi.
Kanal tubi enini o ‘zgartirish maxsus qirquvchi pichoqlarni
almashtirish orqali amalga oshiriladi.
Gidravlik boshqariladigan kanal qazgich mashinalari chuqurligi lm
gacha bo‘lgan kanallarni qazishga moMjallangan boMib,
ish jihozining
turg‘unligini
ta ’minlash
maqsadida
uni
ko‘tarib,
tushiruvchi
gidrotsilindrlar orqali amalga oshiriladi. Bu turdagi kanal qazgich
mashinasining yutuqlaridan biri shundaki, tortuvchi rama oxiriga
qo‘zg‘aluvchan qilib o ‘rnatilgan ish jihozini buruvchi gidrotsilindr
orqali tuproqni qirqish burchagini o ‘zgartirishi mumkin,
bu esa kanal
ko‘rsatkichlarini o ‘zgartirishga, traktorning tortish kuchini kamay-
tirishga imkoniyat beradi.
Ish jihozlarini me’yoriy o ‘lchamlarini ushlash, kanal chuqurligi va
nishabligini saqlash g ‘ildirakli yoki sirpanuvchi chang‘i orqali amalga
oshiriladi.
Mashinalarning yutuqlariga, konstruksiyasi
va boshqaruvning
oddiyligi hamda ish unumdorligining yuqoriligini ko‘rsatish mumkin.
13
Mashinalarning kamchiliklariga, yuqori tortish kuchining talab
qilishi va kanal ko'rsatkichlarini uzluksiz o ‘zgartirish imkoniyatini
y o‘qligi.
Osma p lu g li ka n a l qazish m askmalarL Bu turdagi kanal qazish
mashinalari (
2.3-rasm) yumshoq tuproqlarda chuqurligi 0,4-0,8 m va
tubining eni 0,3 0.6 m b o ig an kanallarni qazishga m oijallangan bo’lib,
asosan muvaqqat kanallarni qazishda ishlatiladi
Ish jihozi 3, tortuvchi rama 8 ga qo‘zg‘aluvchan qilib o ‘rnatilgan.
Qirqish burchagini va kanal chuqurligini saqlash maqsadida tayanch
chang‘i 5 o‘rnatilgan va u vintli mexanizm 6 orqali harakatga keltiriladi.
Ish jihozini ko'tarib, tushirish gidrotsilindr 2 orqali amalga
oshiriladi. Gruntni qirqish pichoq 7 yordamida bajariladi.
Plugli
kanal
qazgich
mashinalarining
asosiy
yutuqlariga
quyidagilar kiradi:
I. Ish unumdorligining yuqoriligi. 2. Minimal
energiya sig‘imiga egaligi. 3. Har xil turdagi gruntlarda qo‘llash
imkoniyatining mavjudligi. 4. Konstruksiyasi va boshqaruvining
oddiyligi.
Qaziladigan kanallarning shakli va o'lcham lari ish jihozining
o ‘lchami, shakli, soni, kanal o ‘qi va gorizontga nisbatan qanday burchak
ostida o ‘rnatilishiga bogiiq.
Yuqoridagi ko'rsatkichlar bo'yicha
aylanma qazib-otuvchi ish
jihozlarining frezali va rotorli turlari mavjud.
2.3-rasm. Osma plugli
kanal qazish mashinasi.
