• Kalit so’zlar
  • Keywords
  • Metodikasida interfaol metodlardan foydalanish




    Download 0.83 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet1/4
    Sana23.03.2023
    Hajmi0.83 Mb.
    #46213
      1   2   3   4
    Bog'liq
    boshlang-ich-sinflarda-matematika-o-qitish-metodikasida-interfaol-metodlardan-foydalanish
    2-amaliy mashg\'ulot, АМИТ КЕЧКИ 3 4 курслар ЯН ЖАДВАЛИ Тасдиқланган, 25-amaliy ish Qambaraliyev A, Ichki qurilmalari, Axborot tizimlarini loyihalash va uni qurish usullari-kompy.info, 1698939575 (2), 1699981289, 1700839359, Mustaqil ish, XONDAMIR2, 27039 TFO`M4kurs, Глаголы 1000 та(1), 2800179 (2), M a ‘ ruza №9 joyda burchak o‘lchash. R e j a-fayllar.org


    BOSHLANG‘ICH SINFLARDA MATEMATIKA O‘QITISH 
    METODIKASIDA INTERFAOL METODLARDAN FOYDALANISH 
     
    Ismoilova Habibaxon G'aniyevna 
    Jalaquduq tuman 13-maktab
     
    Annotatsiya: Ushbu maqolada boshlang‘ich sinflarda matematika o‘qitish 
    metodikasi va ta’lim texnologiyalari, fanlar bilan bog’liqligi, o`qitish samaradorligini 
    oshirish bo’yicha fikrlar keltirilgan.
    Kalit so’zlar: Pedagogika, psixologiya, boshlang‘ich matematika, fikriy hujum 
    USE OF INTERACTIVE METHODS IN METHODS OF TEACHING 
    MATHEMATICS IN PRIMARY SCHOOLS 
     
    Ismoilova Habibakhon Ganiyevna 
    Jalakuduk district, School №13 
    Abstract: This article provides ideas on mathematics teaching methods and 
    teaching technologies in primary school, their relevance to the sciences, and 
    improving teaching effectiveness. 
    Keywords: Pedagogy, psychology, elementary mathematics, brainstorming 
     
    Matematika o‘qitish metodikasi eng avvalo kichik yoshdagi o‘quvchilarni 
    umumiy tizimda o‘qitish va tarbiyalash vazifasini qo‘yadi. 
    Umumiy metodika boshlang‘ich sinf matematikasining mazmunini va 
    tizimliligini aks ettiradi, har bir bo‘limni o‘qitishning o‘ziga xos xususiy metodlarini 
    o‘rgatadi. 
    Xususiy metodika matematika o‘qitishning asoslangan metodlarini va o‘qitish 
    formalarini, shuningdek o‘quv faoliyatini tashkil qilish yo‘llarini ko‘rsatadi. 
    Ma’lumki o‘qitish tarbiyalash bilan o‘zaro mustahkam bog‘liqdir. Ushbu metodika 
    o‘qitishni tarbiyalash bilan qo‘shib olib borish yo‘llarini o‘rgatadi. 
    Boshlang‘ich matematika o‘qitish metodikasi bir necha fanlar bilan 
    chambarchas bog‘liqdir. 
    1) O‘qitish asosi bo‘lgan matematika bilan; 
    2) Pedagogika; 
    3) Psixologiya; 
    4) Boshqa o‘qitish metodikalari bilan (ona tili, mehnat ...). 
    Boshlang‘ich matematika o‘qitish kursi o‘quv predmetiga aylangan. 
    Boshlang‘ich matematika o‘qitish metodikasining o‘qitish vazifalari: 
    "Science and Education" Scientific Journal
    August 2020 / Volume 1 Issue 5
    www.openscience.uz
    130


    1) ta’lim-tarbiyaviy va amaliy vazifalarni amalga oshirishi, 
    2) nazariy bilimlar tizimini o‘rganish jarayonini yoritib berishi kerak; 
    3) o‘quvchilarning dunyoqarashini shakllantirish yo‘llarini o‘rgatishi kerak; 
    4) ta’limni insonparvarlashtirish; 
    5) matematika o‘qitish jarayonida insonni mehnatni sevishga, o‘zining qadr-
    qimmati, bir-biriga hurmati kabi fazilatlarini tarbiyalashni ko‘rsatib beradi; 
    6) o‘qitish metodikasi I–IV sinflar matematikasining davomi bo‘lgan V–VI sinf 
    matematikasi mazmuni bilan bog‘lab o‘qitishni ko‘rsatadi. 
    Boshlang‘ich matematika kursining vazifasi maktab oldiga qo‘yilgan 
    “o‘quvchilarga fan asoslaridan puxta bilim berishda yangi texnologiyadan 
    foydalanish, ularga hozirgi zamon ijtimoiy-iqtisodiy bilimlarni berish, turmushga, 
    kasb-hunarga yo‘naltirish, kasblarni ongli tanlashga o‘rgatish” kabi vazifalarni hal 
    qilishda yordam berishdan iborat. 
    Shunday qilib, boshqa har qanday o‘quv predmeti kabi matematika boshlang‘ich 
    kursi matematika o‘qitishning maqsadi quyidagi uch omil bilan belgilanadi: 
    1. Matematika o‘qitishning umumta’limiy maqsadi. 
    2. Matematika o‘qitishning tarbiyaviy maqsadi. 
    3. Matematika o‘qitishning amaliy maqsadi. 
    Matematika o‘qitishning umumta’limiy maqsadi o‘z oldiga quyidagi vazifalarni 
    qo‘yadi: 
    a) o‘quvchilarga ma’lum bir dastur asosida matematik bilimlar berish. Bu 
    bilimlar matematika fani to‘g‘risida o‘quvchilarga yetarli darajada ma’lumot berishi, 
    ularni matematika fanining yuqori bo‘limlarini o‘rganishga tayyorlashi kerak. 
    Bundan tashqari, dastur asosida o‘quvchilar o‘qish jarayonida olgan 
    bilimlarning ishonchli ekanligini tekshira bilishga o‘rganishlari, nazorat qilishning 
    asosiy metodlarini egallashlari lozim.
    b) o‘quvchilarning og‘zaki va yozma matematik bilimlarni tarkib toptirish lozim 
    bo‘ladi; 
    Matematikani o‘rganish o‘quvchilarning o‘z ona tillarida nutq madaniyatini 
    to‘g‘rishakllantirish, o‘z fikrini aniq, ravshan va lo‘nda qilib bayon eta bilish 
    malakalarini o‘zlashtirishlariga yordam berishi kerak. 
    d) o‘quvchilarni matematik qonuniyatlar asosida real haqiqatlarni bilishga 
    o‘rgatish. 
    Bunday bilimlar berish orqali esa o‘quvchilarning fazoviy tasavvur qilish 
    xususiyatlari shakllanadi hamda mantiqiy tafakkur qilishlari yanada rivojlanadi. 
    Boshlang‘ich matematika o‘qitishning tarbiyaviy maqsadi o‘z oldiga quyidagi 
    vazifalarni qo‘yadi: 
    a) o‘quvchilarda ilmiy dunyoqarashni shakllantirish. 
    b) o‘quvchilarda matematikani o‘rganishga bo‘lgan qiziqishlarni tarbiyalash. 
    "Science and Education" Scientific Journal
    August 2020 / Volume 1 Issue 5
    www.openscience.uz
    131


    Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisining vazifasi o‘quvchilarda mustaqil mantiqiy 
    fikrlash 
    qobiliyatlarini 
    shakllantirish 
    bilan 
    birga 
    ularda 
    matematikaning 
    qonuniyatlarini o‘rganishga bo‘lgan qiziqishlarini tarbiyalashdan iboratdir. 
    d) o‘quvchilarda matematik tafakkurni va matematik madaniyatni shakllantirish. 
    Matematika darslarida o‘rganiladigan ibora, amal belgilari, tushuncha va ular 
    orasidagi qonuniyatlar o‘quvchilarni atroflicha fikrlashga o‘rgatadi. 
    Boshlang‘ich sinflarda matematika o‘qitishning amaliy maqsadi o‘z oldiga 
    quyidagi vazifalarni qo‘yadi:
    a) o‘quvchilar matematika darsida olgan bilimlarini kundalik hayotda 
    uchraydigan elementar masalalarni yechishga tatbiq qila olishga o‘rgatish, 
    o‘quvchilarda arifmetik amallar bajarish malakalarini shakllantirish va ularni 
    mustahkamlash uchun maxsus tuzilgan amaliy masalalarni hal qilishga o‘rgatish, 
    b) matematika o‘qitishda texnik vosita va ko‘rgazmali qurollardan foydalanish 
    malakalarini shakllantirish. Bunda asosiy e’tibor o‘quvchilarning jadvallar va 
    hisoblash vositalaridan foydalana olish malakalarini tarkib toptirishga qaratilgan. 
    d) o‘quvchilarni mustaqil ravishda matematik bilimlarni egallashga o‘rgatish. 
    O‘quvchilar imkoni boricha mustaqil ravishda qonuniyat munosabatlarini 
    ochishlari, kuchlari etadigan darajada umumlashtirishlar qilishlari, shuningdek, 
    og‘zaki va yozma xulosalar qilishga o‘rganishlari kerak. 
    O‘qitish samaradorligining zaruriy va muhim sharti o‘quvchilarning 
    o‘rganilayotgan materialni o‘zlashtirishlari ustidan nazoratdir. Didaktikada uni 
    amalga oshirishning turli shakllari ishlab chiqilgan. Bu o‘quvchilardan og‘zaki 
    so‘rash; nazorat ishlari va mustaqil ishlar; uy vazifalarini tekshirish, testlar, texnik 
    vositalar yordamida sinash kabi usullardir. Didaktikada dars turiga, o‘quvchilarning 
    yosh xususiyatlariga va h.k. bog‘liq ravishda nazoratning u yoki bu shaklidan 
    foydalanishning maqsadga muvofiqligi masalalari, shuningdek, nazoratni amalga 
    oshirish metodikasi yetarlicha chuqur ishlab chiqilgan. 
    Boshlang‘ich maktabda matematika o‘qitish metodikasida mustaqil va nazorat 
    ishlari, o‘quvchilardan individual yozma so‘rov o‘tkazishning samarali vositalari 
    yaratilgan. Ba’zi didaktik materiallar dasturning chegaralangan doiradagi 
    masalalarining o‘zlashtirilishini reyting tizimida nazorat qilish uchun, boshqalari 
    boshlang‘ich maktab matematika kursining barcha asosiy mavzularini nazorat qilish 
    uchun mo‘ljallangan. Ayrim didaktik materiallarda (ayniqsa, kam komplektli maktab 
    uchun mo‘ljallangan) o‘qitish xarakteridagi materiallar, boshqalarida esa nazoratni 
    amalga oshirish uchun materiallar ko‘proqdir. 
    Boshlang‘ich maktab matematikasida barcha didaktik materiallar uchun umumiy 
    topshiriqlarning murakkabligi bo‘yicha tabaqalashtirilishidir. Bu materiallar 
    tuzuvchilarning g‘oyasiga ko‘ra ma’lum mavzu bo‘yicha topshiriqning biror usulini 
    "Science and Education" Scientific Journal
    August 2020 / Volume 1 Issue 5
    www.openscience.uz
    132


    bajarishi o‘quvchining bu mavzuni faqat o‘zlashtirganligi haqidagina emas, balki uni 
    to‘la aniqlangan darajada o‘zlashtirganligi haqida ham guvohlik beradi.
    Amaliyotda o‘qituvchilar ko‘pincha biror topshiriqning usullarini biri 
    boshqalaridan soddaroq yoki murakkabroq deb aytadilar. Bundan tashqari, didaktik 
    materiallar qanchalik san’atkorona tuzilgan bo‘lmasin, ularning mazmuni va 
    tuzilishida qanchalik sermahsul va chuqur g‘oyalar amalga oshirilmasin, ular baribir 
    barcha metodik vazifalarni tezda hal etishga qodir emas, chunki hech qanday 
    o‘rgatuvchi mashina o‘qituvchining intuisiyasini, ya’ni hissiyotini almashtira 
    olmaydi. 
    Shunday qilib, didaktik materiallarni o‘quvchilarning o‘quv materialini 
    o‘zlashtirish darajasini nazorat usullaridan biri sifatida qarash lozim. Shu bilan birga 
    muayyan usul mazkur sinf, mazkur o‘qituvchi uchun eng yaxshi usul bo‘lmasligi ham 
    mumkin. Shu sababli didaktik materiallar o‘qituvchini o‘quvchilarning bilimlarni 
    o‘zlashtirish darajasini aniqlash imkonini beradigan individual tekshirish uchun 
    nazorat turlarini tuzishdan xalos eta olmaydi. Bu umummetodikaning asosiy 
    vazifalaridan biridir. 

    Download 0.83 Mb.
      1   2   3   4




    Download 0.83 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Metodikasida interfaol metodlardan foydalanish

    Download 0.83 Mb.
    Pdf ko'rish