17
Gorizontal otilgan jismning XOY
tekislikdagi harakat trayek
toriya
sining
tenglamasi (1.21) va (1.23) ifodalarga ko‘ra quyidagicha bo‘ladi:
y = h –
.
(1.24)
(1.24) ifoda parabola tenglamasini ifodalaydi. Demak, gorizontal otilgan
jism parabola chizig‘i bo‘ylab harakat qiladi.
h balandlikdan otilgan
jismning
uchish vaqti
t =
(1.25)
ifoda yordamida aniqlanadi. U holda jismning uchish uzoqligi
s =
0
(1.26)
ko‘rinishni oladi.
Gorizontal otilgan jism bir vaqtning o‘zida gorizontal yo‘nalishda tekis
va vertikal yo‘nalishda tekis tezlanuvchan harakat qilib, erkin tushadi.
Harakatning oxiridagi (
t vaqt o‘tgandan keyin)
gorizontal va vertikal
yo‘nalishidagi tezliklar mos ravishda
x
=
0
va
y
=
g ·
t bo‘ladi.
U holda
jismning yerga tushishidagi tezligi quyidagicha aniqlanadi:
2
=
2
x
+
2
y
yoki
(1.27)
Egri chiziq bo‘ylab harakatlanayotgan jismning ko‘chishi uning bosib
o‘tgan yo‘liga teng bo‘lmaydi.
Shuningdek, gorizontal otilgan jismning
harakati davomida tezlik vektorining moduli va yo‘nalishi uzliksiz o‘zgarib
turadi.
