Mexanikada saqlanish qonunlari statika va gidrodinamika mexanik tebranishlar va to

Download 1.73 Mb. Pdf ko'rish
bet	20/119
Sana	16.05.2023
Hajmi	1.73 Mb.
	#60236

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 119

Bog'liq
Fizika. 10-sinf (2017, N.Turdiyev, K.Tursunmetov)
10-chi Davlat ramzlar boshlang`ich sinf o`quvchilariga xuquqiy tarbiya berish vositasi sifatida, Nurjaxon pedagogika, 4 amaliy mashg‘ulot Mavzu Detallarni plastik deformatsiyalash u, 718498, 4-Testlar , 2 5221958497041647213, Sysadmin reja, 2.10. ozbek tili fonetikasi

Galileyning nisbiylik prinsipini umumiy holda quyidagicha ta’rifl ash
mumkin:
Barcha inersial sanoq sistemalarida hamma mexanik jarayon lar bir
xilda kechadi.
Lekin shunday bir narsani esdan chiqarmaslik kerak. Biz bilamizki,
to‘g‘ri chiziqli tekis harakat kamdan kam uchraydi. Bu degani inersial
sanoq sistemalari juda kam mavjud bo‘ladi. Shunga ko‘ra har doim inersial
sistemaga yaqin bo‘lgan sistemalar mavjud ekanligini esda tutishimiz
kerak. Yerni biz inersial sanoq sistemasi deb qaraymiz. Xolbuki, u o‘z o‘qi
atrofi da va Quyosh atrofi da aylanadi. Aylanma harakatda har doim tezlanish
mavjud. Shunga qaramay Yerni inersial sanoq sistemasiga kiritamiz. Buning
sababi shundaki, bu tezlanish juda kichik. Masalan, bu tezlanish ekvatorda
0,035 m/s
2
ga teng bo‘lib, erkin tushish tezlanishiga nisbatan juda ham
kichik. Shunga ko‘ra, uni hisobga olmasdan, harakatni tekis deb qarash
mumkin. Yerning Quyosh atrofi
da aylanishidagi tezlanish bundan ham
kichik. Shunga ko‘ra Yerni inersial sanoq sistemasiga kiritamiz. Xuddi

34
shunday, Yerga nisbatan to‘g‘ri chiziqli tekis harakatlanayotgan poyezdni ham
inersial sanoq sistemasiga kiritsa bo‘ladi.
Yuqorida ta’kidlanganidek, to‘g‘ri chiziqli tekis harakatlanayotgan
sistemalarda Nyuton qonunlari o‘rinli bo‘ladi. Agar sanoq sistemasi egri
chiziqli yoki tezlanish bilan harakatlanayotgan bo‘lsa-chi? Bunday sistemalar
noinersial sanoq sistemalari deyiladi. Qanday qilib noinersial sanoq
sistemalarida Nyuton qonunlaridan foydalanish mumkin? Undan foydalanish
uchun tezlanish hosil bo‘lish sababini eslaylik. Tezlanish hosil bo‘lish
sababi – bu kuch. Demak, Nyutonning ikkinchi qonunidan foydalanish uchun
jismga boshqa jismlar tomonidan ta’sir qilayotgan kuchlar bilan birgalikda

Download 1.73 Mb.

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 119

Download 1.73 Mb.

Pdf ko'rish