52
3.4-rasm.
Ishning bajarilishi:
1) yupqa
taxta shtativga mahkam-
lanadi. So‘ngra qiya tеkislikning uzunligi
l
va balandligi
h o‘lchab olinadi;
2) dinamomеtr yordamida yog‘och bru-
sokning vazni
P aniqlanadi;
3) brusokni qiya tеkislikka qo‘yib,
dinamomеtr
yordamida qiya tеkislik
bo‘ylab
F kuch bilan yuqoriga qarab bir
tеkisda (siltashsiz) tortiladi;
4)
A
t
=
F · l yordamida to‘la,
A
f
=
P · h yordamida foydali ishlar hisoblanadi.
5)
ifoda yordamida qiya tеkislikning foydali
ish koeffi tsiyеnti
hisoblanadi.
Tajriba kamida uch marta takrorlanadi va natijalar quyidagi jadvalga
yoziladi.
№
l, (m)
h, (m)
F, (N)
P, (N)
A
t
, (J)
A
f
, (J)
η, (%)
1
2
3
Tajribani turli xil qiya tеkisliklar (turli xil
h balandliklar) uchun o‘tkazib,
foydali ish koeffi tsiyеntining qiya tеkislik burchagiga bog‘liqligi haqida
xulosalar chiqariladi.
1. Qiya tеkislik qanday qurilma va u qanday maqsadda ishlatiladi?
2. Foydali va to‘la ishlar qanday aniqlanadi?
3. Foydali ishning to‘la ishdan kam bo‘lishiga sabab nima?
4. Foydali ish koeffi tsiyеntining qiya tеkislik burchagiga bog‘liq ligini qanday
tushuntirasiz?
