• Masala yechish namunasi
  • Jism qatnashayotgan harakatlar mustaqil bo‘lib, ularning harakat




    Download 1.73 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet4/119
    Sana16.05.2023
    Hajmi1.73 Mb.
    #60236
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   119
    Bog'liq
    Fizika. 10-sinf (2017, N.Turdiyev, K.Tursunmetov)
    10-chi Davlat ramzlar boshlang`ich sinf o`quvchilariga xuquqiy tarbiya berish vositasi sifatida, Nurjaxon pedagogika, 4 amaliy mashg‘ulot Mavzu Detallarni plastik deformatsiyalash u, 718498, 4-Testlar , 2 5221958497041647213, Sysadmin reja, 2.10. ozbek tili fonetikasi
    Jism qatnashayotgan harakatlar mustaqil bo‘lib, ularning harakat 
    tezligi (tezlanishi) bir-biriga bog‘liq emas. Bunga harakatlarning 
    mustaqillik prinsipi deyiladi.
    Shunga ko‘ra istalgan murakkab harakatga, oddiy harakatlarning 
    yig‘indisi deb qarash mumkin. Bu harakatlar bir-biriga ta’sir ko‘rsatmaydi. 
    Agar ulardan biri o‘z harakatini o‘zgartirsa yoki butunlay to‘xtatsa, 
    boshqasiga buning ta’siri bo‘lmaydi. Aynan mana shu prinsip asosida biz 
    o‘rganayotgan jarayondagi vektor kattaliklarni alohida tashkil etuvchilarga 
    ajratamiz. Ularni koordinata o‘qlariga proyeksiyalash ham shu prinsipga 
    asoslangan. Tezlik vektorlarini qo‘shib natijaviy tezlikni chiqarish ham shu 
    prinsip asosida bo‘ladi. Shunga asosan bir nechta harakatda qatnashgan jism 
    harakati uchun quyidagilarni yozamiz: 
     
    umum.

    1

    2

    3
    + ... . + 
    n
    ,
     
    umum.

    1

    2

    3
    + ... . + 
    n
    (1.1)
    umum.

    1

    2

    3
    + ... . + 


    0

    um
    t + 
    a
    um
    t
    2
    2

    Ularga mos ravishda kattaliklarning x va y o‘qlariga bo‘lgan proyek-
    siyalari quyidagicha bo‘ladi: 


    7
    s
    x
    s
    0x


    x
    t + 
    ,
    s
    y
    s
    0y


    y
    t
    . (1.2)
    Masala yechish namunasi
    Teploxodning tinch suvdagi tezligi 70 km/soat. U oqim bo‘ylab bir-biridan 
    36 km uzoqlikda joylashgan pristanlar oralig‘ini qancha vaqtda bosib o‘tadi? 
    Daryo oqimining oqish tezligi 2 km/soat.
    B e r i l g a n: 
    F o r m u l a s i va y e c h i l i s h i: 
    s = 36 km

    tep.
    = 70 km/soat

    daryo.
    = 2 km/soat
    s = 
     · t;  = 
    tep


    daryo
    ;
    s = (

    tep


    daryo
    ) · t;
    Bundan 
    = 0,5 soat.
    Javobi: 0,5 soat.
    Topish kerak
    t – ?
    1. Qanday hollarda tezlik vektori tashkil etuvchilarga ajratiladi?
    2. Harakatlarning mustaqillik prinsipi nimadan iborat?
    3. Nima sababdan jism bir vaqtda bir necha harakatda qatna-
    shayotgan bo‘lsa, harakatlar bir-biriga ta’sir ko‘rsatmaydi?

    Download 1.73 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   119




    Download 1.73 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Jism qatnashayotgan harakatlar mustaqil bo‘lib, ularning harakat

    Download 1.73 Mb.
    Pdf ko'rish