|
Mexatronika
|
Sana | 26.07.2024 | Hajmi | 0,52 Mb. | | #268629 |
Bog'liq 11-ma\'ruza. Cho‘g’lanma lampa boshqarish elektron qurilmalari Sun’iy nurlanish manbalari Ushbu turdagi nurlanish manbalari avlodlar ta’limoti va ixtirochilarning intellektual faoliyati natijasi hisoblanadi: Cho‘g’lanuvchi lampalar. Bu nurlanish manbalari o‘ta chidamli metallardan tayyorlanadi (masalan, volfram) va bir necha ming darajaga qizdirish natijasida nurlanish chiqaradi. Volfram nakali shisha kolbaga joylashtiriladi va uni yonib ketmasligi uchun inert gaz (geliy, neon) bilan to‘ldiriladi. Nakalli lampalarning ishchi harorati 2000-2800 oralig’ida bo‘ladi. 1 - kolba, 2-tsokol, 3 - cho‘g’lanma nakal (volfram), 4 - elektrodlar, 5 - nakalni ushlab turuvchi tayanchlar, 6 - saqlagich Galogenli lampalar. Bu nurlanish manbalari nakalli lampalarni takomillashtirilgan variant hisobalnadi. Ularda inert gaz bilan birgalikda galogen gazlar (brom yoki yod) qo‘shiladi. Bu usul lampaning ishlash muddini uzaytirish imkoniyatini beradi. Galogenli lampalarda shisha o‘rniga qalin kvartslar qo‘llaniladi, bu unish ishchi haroratini oshiradi (3000 0C gacha). Galogenli lampalar. Bu nurlanish manbalari nakalli lampalarni takomillashtirilgan variant hisobalnadi. Ularda inert gaz bilan birgalikda galogen gazlar (brom yoki yod) qo‘shiladi. Bu usul lampaning ishlash muddini uzaytirish imkoniyatini beradi. Galogenli lampalarda shisha o‘rniga qalin kvartslar qo‘llaniladi, bu unish ishchi haroratini oshiradi (3000 0C gacha). Gazorazryadli lampalar. Ushbu turdagi nurlanish manbalari ma’lum metallarning bug’lari qo‘shilishi bilan gazlar aralashmasidagi elektr razryadsizlanishi tufayli ko‘rinadigan nurlanish hosil qiladi. Bu lampalar ko‘pincha ko‘chalarni yoritish va ishlab chiqarish binolarini yoritishda qo‘llaniladi. Razryadni yonish harorati 1300 0C gacha etadi. Gazorazryadli lampalar. Ushbu turdagi nurlanish manbalari ma’lum metallarning bug’lari qo‘shilishi bilan gazlar aralashmasidagi elektr razryadsizlanishi tufayli ko‘rinadigan nurlanish hosil qiladi. Bu lampalar ko‘pincha ko‘chalarni yoritish va ishlab chiqarish binolarini yoritishda qo‘llaniladi. Razryadni yonish harorati 1300 0C gacha etadi. Nurlanish (yorug’lik) diodlari. Bu nurlanish manbalari zamonaviy texnologiya bo‘lib, nurlanish yarim o‘tkazgichli diod p-n o‘tishi orqali elektr toki oqib o‘tishi natijasida hosil bo‘ladi. Boshqa nurlanish manbalariga nisbatan ishlash muddati yuqori (50 000 soat). Nurlanish (yorug’lik) diodlari. Bu nurlanish manbalari zamonaviy texnologiya bo‘lib, nurlanish yarim o‘tkazgichli diod p-n o‘tishi orqali elektr toki oqib o‘tishi natijasida hosil bo‘ladi. Boshqa nurlanish manbalariga nisbatan ishlash muddati yuqori (50 000 soat). Nurlanish diodlarida nurlanish elektronlar va kovaklarni p-n o‘tishda rekombinatsiyasi natijasida hosil bo‘ladi. p-tipli material kovaklar bilan, n-tipli material esa elektronlar bilan legirlanadi. Nurlanish diodiga to‘g’ri kuchlanish berilganda elektronlar va kovaklar p-n o‘tishda harakatlanishni boshlaaydi va o‘z o‘rnini egallaydi. Zaryad tashuvchilar p-n o‘tishga kelganda elektronlar p-tipli meterialga ko‘chadi. Elektronlani bir energetik sathdan ikkinchi energetik sathga o‘tishi natijasida fotonlar ajralib chiqadi. Nurlanish diodlarida nurlanish elektronlar va kovaklarni p-n o‘tishda rekombinatsiyasi natijasida hosil bo‘ladi. p-tipli material kovaklar bilan, n-tipli material esa elektronlar bilan legirlanadi. Nurlanish diodiga to‘g’ri kuchlanish berilganda elektronlar va kovaklar p-n o‘tishda harakatlanishni boshlaaydi va o‘z o‘rnini egallaydi. Zaryad tashuvchilar p-n o‘tishga kelganda elektronlar p-tipli meterialga ko‘chadi. Elektronlani bir energetik sathdan ikkinchi energetik sathga o‘tishi natijasida fotonlar ajralib chiqadi. E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT
|
| |