Mexatronika va mikrokontrollerlar haqida

Mexatronika va mikrokontrollerlar haqida 
Mexatronika – ishlab chiqarish va loyihalash jarayonlarini intellektual kompyuter va 
elektron-muxandislik qurilmalar orqali boshqarishning sinergetik(synergistic – tizimning ma’lum 
bir qismini olish)-integrallashtirishdir.
 
Mexatronika so’zi Yasakawa Elektro Co kompaniyasi 
prezidenti Ko Kikuchi nomi bilan bog’liqdir. Ushbu tushuncha 1969 yilda paydo bo’lgan bo’lsa, 
1972 yil rasman mahsulot sifatida ro’yhatdan o’tgan.
 
Mexatronika atamasi MEXAnika va 
elekTRONIKA so’zlaridan olingan.
 
Mexatronika tizimi 3 tizimning ma’lum biq qismlarini o’z ichiga 
oladi. Ular: elektronika, mexanika va axborot texnologiyalari tizimlaridir.

Oddiy mexatronik tizimni quyidagilar tashkil qiladi? Ular: xisoblash qurilmasi (sensing 

unit), controller (controller) va aktivlashtirish qurilmalari (actuating unit).
 
Xisoblash qurilmasi – ushbu qurilma bitta datchikdan iborat bo’lib, u fizik fenomentlarni 
aniqlaydi. 
Kontroller – ushbu qurilma datchikdan qabul qilinib olingan ma’lumot asosida kerakli algoritmga 
mos holatda kerakli buyruq yoki ma’lumotni Aktivlashtirish qurilmasiga beradi. 
Aktivlashtirish qurilmalari – ushbu qurilma aktivlashtirish, tok manbai va bog’lanish 
mexanizmlaridan iborat. Aktivlashtirish qurilmasi boshqaruv buyrug’i fizik jarayonda almashtirib 
beradi. 
Mexatronik tizimning integrallashuvi asosida datchiklar, aktivlashtirish qurilmalari va 
mikrokompyuterlarni mexanik jarayondagi samarali natija yotadi. 
Aktivlashtirish qurilmasi signal tarzida qabul qilib olingan buyruqni fizik kuch yoki jarayonga 
o’tkazib beruvchi qurilmadir. Umumiy tarzda aytganda aktivlashtirish qurilmalari tok manbai 
bilan mexanizmni bir-biriga bog’lash va ishlatish uchun qo’llaniladi. 
Mexatronika sohasi birdan ortiq sohani o’z ichiga olgan bo’lib, ular quyidagilar: 
- 
Muhandislik –mexanikasi; 
- 
Muhandislik – elektrik; 
- 
Muhandislik – hisoblash; 
- 
Kompyuter/axborot tizimi; 
Oddiy muhandis mahsulot va jarayonni loyihalash, tahlil etish va ko’p faktrlar asosida yaratsa, 
mexatronik muhandis esa, loyihalash, modellashtirish, simulyasiya qilish, tahlik qilish, yahgi 
g’oyalar bila boyitish, timsolini yaratish va rivojlanish siklini xosil qiladi. 
Mexatronikadagi mexanik elementlari –mexanizmga ega, statik/dinamik xarakterga ega 
tashqi kuch ta’siriga ishlovchi qurilmalardir. 

Mexatronikadagi elektromexanika elementlari – datchik va aktivlashtirishlar asosiy 
elektromexanik elementlar hisoblanadi. 
Mexatronikadagi elektrli/ekektrinik elementlar – bular register, inductor, transistor va 
boshqalar. 
Mexatronikadagi boshqarish interfeysli texnik ta’minot elementlari – bular analog-
raqamli o’tkazgichlar, taymer, mikriprosessor, mikrokontroller, raqamli signallarni qayta 
ishlovchoi qurilmalar va boshqalar. 
Mexatronikadagi axborot tizimlarining elementlari – bular kompyuterli o’zgaruvchan 
tahli-loyihalash, virtual vositalar, turli simulyasion vositalar va ma’lumotlar bazasini 
boshqarishning texnik va dasturiy ta’minotlari.