• The Importance of language universals”
  • Po'latov A., Muhamedova S




    Download 1.93 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet21/117
    Sana22.02.2023
    Hajmi1.93 Mb.
    #43214
    1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   117
    Bog'liq
    Formal grammatika nazariyasi
    G’arb va Sharq munosabatlarida Markaziy Osiyo mintaqasining o’rni., Xalqaro munosabatlarda geosiyosiy omillar va nazariyalar, Yevroosiyoning dunyo miqyosidagi o’rni, Atom va uning planetar modeli, 13-Delphida massivlar bilan ishlash algoritmlarga doir misollar, 6ab9bf0ac2cded7d354dc5779178fbaf Bank risklari, Bo`lim boshlig`il, ZAMONAVIY IQTISODIY O\'SISH MODELLARI , 5 Hududlar kesimida qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarishning o‘sish sur’atlari-Темпы роста производства продукции, Mavzu Temperaturani o’lchash Reja, 10- mavzu. Korrupsiyaga qarshi kurash mexanizmlari, 1-Mavzu Korrupsiya tushunchasi va korrupsiyaga qarshi kurashish, Mavzu Raqamli texnika negiz elementlarini tadqiq etish Ishdan fayllar, Laboratoriya ishi №1 2 Mavzu Ikkilik sonlarni kompyuterda ifodala
    Po'latov A., Muhamedova S. Kompyuter lingvistikasi. – Toshkent, 2007. - B.15. 


    25 
    2. G (e,k,h) + │G

    (e`,k,h). Bunda G gapidan aniqlovchili (ya'ni har bir gap 
    bo’lagining o’z aniqlovchisi mavjud bo’ladi) gap hosil bo’ladi. 
    G: The car stopped at the gate – Mashina darvoza yonida to’xtadi. 
    G
    2
    : The blue car stopped at the gate – Ko’k mashina darvoza yonida to’xtadi.
    25
    Aksiomatik nazariyaning rivoji natijasida barcha tillar uchun xos bo’lgan 
    umumiy qoniniyatlarni aniqlash masalasi ko’ndalang qo’yildi. Bu hodisa lingvistik 
    universaliyalar deb ataladi.
    26
    Ch.Xokket lingvistik universaliyalarni shunday ta’riflaydi: 
    “Lingvistik universaliya – dunyodagi barcha tillarga xos bo’lgan yoki umuman tilga 
    xos muayyan belgi, xususiyat”. B.Uspenskiy: “Lingvistik universaliyalr tushunchasi 
    ostida barcha tillarga yoki mutlaqo ko’pchilik qismiga xos umumiy qonuniyatlar
    tushuniladi”. Lingvistik universaliyalar haqidagi dastlabki g’oyalar XX asrning 50-
    yillariga to’g’ri keladi. 1941 yilda Aginskiy tomonidan “The Importance of language 
    universals” sarlavhali maqola e’lon qilindi. 1961 yilda Nyu York shahrida 
    universaliyalarga bag’ishlangan xalqaro konferensiya o’tkazildi. Unda J.Grinberg, 
    J.Jenkins, Ch. Osgudlar “Lingvistik universaliyalar haqida memorandum” 
    mavzusida chiqish qildilar. Konferensiyada Ch.Osgud shunday yozadi: “Biz ushbu 
    konferensiyada qonsiz inqilobning guvohi bo’lamiz”. Haqiqatan ham shundan so’ng 
    universaliyalarning tadqiqi kuchaydi. Bunda dastlab universaliyalarfrekventaliyalar 
    (tabiiy tillarda tez-tez kuzatiladigan hodisalar, belgilar) hamda unikaliyalar (muayyan 
    tillarda uchraydigan o’ziga xos hodisalar, jarayonlar va xususiyatlar) aniqlanib, 
    metaqoidalar ishlab chiqiladi va natijada etalon til (metatil) yuzaga keladi. Butun dunyo 
    tillarining grammatik tavsifi yaratilish jarayonida, ma’lumotlar bazasini tayyorlashda
    formal grammatika yaratishda universaliyalarni aniqlash juda muhimdir.
    Amerikalik olim Jozef Grinberg universaliyalarni aniqlashda yangicha bir 
    yondashuvni taklif etdi. Bunga ko’ra universaliyalar implikatsiya asosida aniqlanadi. Bu 

    Download 1.93 Mb.
    1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   117




    Download 1.93 Mb.
    Pdf ko'rish