agglyutinatsiyani aniqlash uchun A/J, kompozitsiyani aniqlash uchun R/W

Download 1.93 Mb. Pdf ko'rish
bet	41/117
Sana	22.02.2023
Hajmi	1.93 Mb.
	#43214

1 ... 37 38 39 40 41 42 43 44 ... 117

Bog'liq
Formal grammatika nazariyasi
G’arb va Sharq munosabatlarida Markaziy Osiyo mintaqasining o’rni., Xalqaro munosabatlarda geosiyosiy omillar va nazariyalar, Yevroosiyoning dunyo miqyosidagi o’rni, Atom va uning planetar modeli, 13-Delphida massivlar bilan ishlash algoritmlarga doir misollar

agglyutinatsiyani aniqlash uchun A/J, kompozitsiyani aniqlash uchun R/W,
derivatsiyani aniqlash uchun D/W, prefiksatsiyani aniqlash uchun P/W,
suffiksatsiyani aniqlash uchun S/W formulalaridan foydalandi. Bu yerda M – ma’lum
tipdagi chekli (100 so’zdan iborat) matn ichida uchragan morflar soni, A –
agglyutinatsiya, R (root) – o’zak, D (derivational) –yasovchi qism, P – prefiks, S –
suffiks, W (Word) – matndagi so’zlar sonidir. Hisoblash natijalariga ko’ra vetnam tili –
1,06 (ya’ni 100 so’zda 106 morf uchraydi), ingliz tili uchun – 1,68, sanskrit tili uchun –
2,59, eskimos tili uchun – 3,72 dir. Natijalardan kelib chiqib olim tillarni baholaydi: «2
50
Баранов А.Н. Введение в прикладную лингвистику. – М.: Эдиториал УРСС, 2001. – С. 24.
51
Qarang:

Гринберг Дж. Квантитативный подход к морфологической типологии языков // Новое в
лингвистике. – М., 1963. Вып. III. - С. 60-94.

50
dan past ko’rsatkichga ega bo’lgan tillar (vetnam, ingliz, fors, xitoy, italyan, nemis
tillari) analitik tillar, 2 dan 3 gacha miqdoriy ko’rsatkichga ega bo’lgan tillar (rus,
sanskrit, qadimgi yunon, lotin, eski slavyan, chex, polyak, yoqut, suaxili tillari) sintetik
tillar, 3 dan yuqori ko’rsatkichga ega bo’lgan tillar (eskimos, ayrim kavkaz tillari,
Amerika hindulari tillari) polisintetik tillar hisoblanadi». Rus olimi
V.Z.Demyankovning fikricha, Grinberg tavsiya etgan metod tilshunoslikda mavjud
bo’lgan kartotekalash usulidan ishonchliroq va aniqroqdir.

Tillar morfologik tipologiyasining kvantitativ tadqiqi natijalari
(J.Grinberg tadqiqoti)
7-jadval

Indekslar Sa
s-krit
Anglo
-saks
Fo

Download 1.93 Mb.

1 ... 37 38 39 40 41 42 43 44 ... 117

Download 1.93 Mb.

Pdf ko'rish