• ZnS + 2ZnO = 3Zn + SO
  • Mis rudalari haqida umumiy ma’lumot




    Download 61.56 Kb.
    bet8/8
    Sana26.02.2023
    Hajmi61.56 Kb.
    #43549
    1   2   3   4   5   6   7   8
    Bog'liq
    mis

    3Fe2O3 = 2Fe3O4 +½ O2
    Magnetit murakkab kimyoviy birikma bo‘lib, neytral va oksidlantiruvchi atmosferalarda 15900C da suyuq holatga ajralmasdan, o‘z kimyoviy ko‘rinishini o‘zgartirmasdan o‘tadi. Temir oksidi FeO (vyustit) o‘ta murakkab birikma, neytral atmosferada qizdirilsa, umuman o‘zgarmaydi. Oksidlantiruvchi atmosferada yuqori oksid holatlarga, masalan, magnetit holiga oson o‘tadi. Mis boyitmasida mavjud bo‘lgan rux, qo‘rg‘oshin va boshqa metall birikmalarining o‘zgarishini qisqacha ko‘rib chiqamiz. Rux sulfidi ZnS qisman oksidlanadi, qisman parchalanadi, qisman esa reaksiyaga kirib, erkin metallik holiga o‘tadi:
    ZnS + 2ZnO = 3Zn + SO2
    Yallig‘ eritish pechida rux jarayon mahsulotlarida quyidagicha taqsimlanadi: shteynga 45,5%; gaz va changga 5,55%, toshqolga 50 %. Mis boyitmasida ko‘pincha qo‘rg‘oshin sulfidi Pb uchraydi. Yallig‘ pechda eritish davrida qo‘rg‘oshin quyidagicha taqsimlanadi: shteynga 30%, toshqolga 59,6 %, chang va gazlarga 10,4 %. Mis boyitmasida ko‘pincha margimush, surma, vismut va kamyob metallar bo‘ladi. Ularning kimyoviy aylanishlarini batafsil o‘rganish uchun, birinchi navbatda, jarayon mahsulotlari ichra taqsimlanishlari ko‘rib chiqiladi,
    Xulosa
    Mis metallning yillar davomida faol ishlatilishi nafaqat uning maxsus xususiyatlari, balki qayta ishlash qulayligi bilan ham bog'liq. Rudada karbonatlar va oksidlar shaklida mavjud bo'lgan mis juda oson tiklanadi, qadimgi ajdodlarimiz buni qilishni o'rgangan.
    Dastlab, bu metallni qayta tiklash jarayoni juda ibtidoiy ko'rinardi: mis rudasi shunchaki olovda isitilgan, keyin esa tez sovutishga duchor bo'lgan, bu esa ruda bo'laklarining yorilishiga olib keldi, undan mis olish mumkin edi. Ushbu texnologiyaning keyingi rivojlanishi ular olovga havo puflay boshlaganiga olib keldi: bu rudani isitish haroratini oshirdi. Keyin rudani isitish maxsus konstruktsiyalarda amalga oshirila boshlandi, bu esa shaft pechlarining birinchi prototiplariga aylandi.
    Mis insoniyat tomonidan qadim zamonlardan beri ishlatilganligi arxeologik topilmalardan dalolat beradi, buning natijasida ushbu metalldan mahsulotlar topilgan. Tarixchilar birinchi mis mahsulotlari miloddan avvalgi 10-ming yillikda paydo bo'lganligini va u 8-10 ming yildan keyin qazib olinib, qayta ishlanib, faol foydalanila boshlaganini aniqladilar. Tabiiyki, ushbu metalldan bunday faol foydalanish uchun zarur shart-sharoitlar nafaqat uni rudadan olishning nisbiy soddaligi, balki uning o'ziga xos xususiyatlari: solishtirma og'irlik, zichlik, magnit xususiyatlar, elektr va o'ziga xos o'tkazuvchanlik va boshqalar edi.

    Foydalanilgan adabiyotlar
    1. The Metallurgy of the Common Metals, Gold, Silver, Iron, Copper, Lead, and Zinc, by Leonard S. Austin. 2012.
    2. А.С. Хасанов, К.С. Санакулов, А.А. Юсупходжаев. Рангли металлар металлургияси. Ўқув қўлланма. –Т.: Фан, 2009. - 284 б.
    3. Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича Харакатлар стратегияси тўғрисида. –Т.: 2017 йил 7 февраль, ПФ-4947-сон фармони.
    4. Санакулов К.С., Хасанов А.С. Переработка шлаков медного производства. - Тошкент: Фан. 2007. - 256 с. 3. Худояров С.Р., Валиев Х.Р. Оғир рангли металлар металлургияси фанидан лаборатория ишларини бажариш учун услубий қўрсатма. – Т.: ТошДТУ, 2010. – 26 б.
    5. Худояров С.Р., Саидова М.С., Бердияров Б.Т. Оғир рангли металлар металлургияси. Амалиёт ишлари учун услубий қўлланма. – Т.:. ТошДТУ, 2012. – 62 б.
    6. Гудима Н.В. и др. Технологические расчеты в металлургии тяжелых цветных металлов. - М.: Металлургия, 2007.- 255 с. 6. Юсупходжаев А.А. Оғир металлар металлургияси. Маърузалар тўплами. – Т.: ТошДТУ, 2002. - 119 б.
    Download 61.56 Kb.
    1   2   3   4   5   6   7   8




    Download 61.56 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Mis rudalari haqida umumiy ma’lumot

    Download 61.56 Kb.