• Eritmalar
  • “Moddalarning eruvchanligi. Eritmalar” dars ishlanmasi Dars maqsadi:  Ta`limiy




    Download 426.08 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet2/5
    Sana16.10.2022
    Hajmi426.08 Kb.
    #27333
    1   2   3   4   5
    Bog'liq
    2.-Dars-ishlanma-Moddalarning-eruvchanligi.-Eritmalar
    Inflyatsiya tushunchasi va uning iqtisodiy mazmun mohiyati
    “Eritma” terminini tushuntirish: 1) eritmani aniqlash, 2) eritmaning asosiy 
    xususiyat va belgilari, nimani eritma deb atash mumkin, eritma tarkibi. 
    Eritmalar — nisbiy miqdorlari keng oraliqda oʻzgarishi mumkin boʻlgan 2. va 
    undan ortiq komponent (tarkibiy qism)lardan tashkil topgan qattiq yoki suyuq 
    gomogen sistemalar.


    1.  
    Har qanday eritma erigan modda va erituvchidan iborat; undagi molekula 
    yoki ionlar baravar tarqalgan boʻladi. Eritmada erituvchi bilan erigan 
    moddalarni bir-biridan farqlash zarur. Odatda, erituvchi sifatida sof holda 
    ham, eritmada ham agregat holati oʻzgarmagan modda olinadi. Masalan, 
    biror tuzning suvdagi eritmasidagi erituvchi suv. Agar 2 modda bir-birida 
    erigunicha suyuq agregat holatda boʻlsa, eritmada miqdori koʻproq 
    komponent erituvchi sifatida qabul qilinadi. Suv bilan spirt eritmasida bu 
    moddalarning qaysi biri eritmada moʻlroq boʻlsa, shuni erituvchi deb 
    olinadi. Eritma tarkibining bir xilligi ularni kimyoviy moddalarga 
    yaqinlashtiradi. Baʼzi moddalar erituvchilarda eriganida issiqlik ajralishi 
    yoki yutilishi ular orasida kimyoviy taʼsir mavjudligiga dalil boʻladi. Eritma 
    tarkibining oʻzgarib turishi ularning kimyoviy birikmalardan farq qilishini 
    koʻrsatadi 
    2. 
    Asosiy xususiyati – oddiy fizikaviy usullar – sovutish, qizdirish, bug`latish 
    orqali eritmani tarkibiy qismlarga ajratish mumkin
    .
    3. Eritmalarga gomogen aralashmalar (o`quvchilar misollar keltirishadi) va 
    o'zgaruvchan tarkibli kimyoviy birikmalari sifatida qaraladi. Temir va 
    oltingugurt reaksiyasida , temir (II) sulfid FeS
    x
    hosil bo'lib, ushbu 
    reaksiyada hosil bo'lgan modda tarkibiga reaksiya sharoitlariga bog'liq va , 
    0.98 turadi. 
    O`quvchilar reaksiya tenglamasini yozadilar: 
    Fe + Х S ––> FeS
    х
    qattiq eritma. 
    Hamma eritmalar erituvchi va eruvchi komponentlaridan iborat bo`ladi
    Ko'pincha eritma ikki komponenti deb hisoblansa, eritma tayyorlash uchun massa 
    yoki hajmi ko'proq olinadigan modda erituvchidir deyiladi.
    -Bu fikr to`g`rimi?( o`quvchilar o`z fikrlarini bildirishadi. 
    Mana misol: Agar siz 500 ml aseton va 10 ml spirtli eritmani tayyorlashni 
    istasangiz, erituvchi va erigan modda nima? (Spirt – erigan modda va aseton 
    erituvchi hisoblanadi).
    Yana bir misol: (98 ml spirt va 2 ml suv, erigan modda nima?) SUV - har doim 
    erituvchi bo`ladi. 
    Eritmalarning agregat holatiga ko`ra necha xil bo`ladi? (o`quvchilar javob 
    berishadi - doskada sxemalar tuzishqadi) 
    Eritmalar : 
    1. Suyuq : 

    Ikki suyuqlikning eritmasi 

    • suyuq va gazli moddlar eritmalari 

    • suyuq va qattiq moddalar eritmalari. 


    2. Qattiq: 

    • Qattiq moddalarning eritmalari 

    • Gazning qattiq moddadagi eritmalari. 
    .
    Sinfga v
    azifa : har bir eritma turiga misollar keltirish va Venn diagrammasi 
    orqali taqqoslash( juftlikda ishlash). 

    Download 426.08 Kb.
    1   2   3   4   5




    Download 426.08 Kb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    “Moddalarning eruvchanligi. Eritmalar” dars ishlanmasi Dars maqsadi:  Ta`limiy

    Download 426.08 Kb.
    Pdf ko'rish