1.
Har qanday eritma erigan modda
va erituvchidan iborat; undagi molekula
yoki ionlar baravar tarqalgan boʻladi. Eritmada erituvchi bilan erigan
moddalarni bir-biridan farqlash zarur. Odatda, erituvchi sifatida sof holda
ham, eritmada ham agregat holati oʻzgarmagan modda olinadi. Masalan,
biror tuzning suvdagi eritmasidagi erituvchi suv. Agar 2
modda bir-birida
erigunicha suyuq agregat holatda boʻlsa, eritmada miqdori koʻproq
komponent erituvchi sifatida qabul qilinadi. Suv bilan spirt eritmasida bu
moddalarning qaysi biri eritmada moʻlroq boʻlsa, shuni erituvchi deb
olinadi. Eritma tarkibining bir xilligi ularni kimyoviy moddalarga
yaqinlashtiradi. Baʼzi moddalar erituvchilarda eriganida issiqlik ajralishi
yoki yutilishi ular orasida kimyoviy taʼsir mavjudligiga dalil boʻladi. Eritma
tarkibining oʻzgarib turishi ularning kimyoviy birikmalardan farq qilishini
koʻrsatadi
2.
Asosiy xususiyati – oddiy fizikaviy usullar – sovutish, qizdirish, bug`latish
orqali eritmani tarkibiy qismlarga
ajratish mumkin
.
3. Eritmalarga gomogen aralashmalar (o`quvchilar misollar keltirishadi) va
o'zgaruvchan tarkibli kimyoviy birikmalari sifatida qaraladi. Temir va
oltingugurt reaksiyasida , temir (II) sulfid FeS
x
hosil bo'lib, ushbu
reaksiyada hosil bo'lgan modda tarkibiga reaksiya sharoitlariga bog'liq va ,
0.98
turadi.
O`quvchilar reaksiya tenglamasini yozadilar:
Fe +
Х S ––> FeS
х
qattiq eritma.
Hamma eritmalar erituvchi va eruvchi komponentlaridan iborat bo`ladi
Ko'pincha eritma
ikki komponenti deb hisoblansa, eritma tayyorlash uchun massa
yoki hajmi ko'proq olinadigan modda erituvchidir deyiladi.
-Bu fikr to`g`rimi?( o`quvchilar o`z fikrlarini bildirishadi.
Mana misol: Agar siz 500 ml aseton va 10 ml spirtli eritmani tayyorlashni
istasangiz, erituvchi va erigan modda nima? (Spirt – erigan modda va aseton
erituvchi hisoblanadi).
Yana bir misol: (98 ml spirt va 2 ml suv, erigan modda nima?)
SUV - har doim
erituvchi bo`ladi.
Eritmalarning agregat holatiga ko`ra necha xil bo`ladi? (o`quvchilar javob
berishadi - doskada sxemalar tuzishqadi)
Eritmalar :
1. Suyuq :
Ikki suyuqlikning eritmasi
• suyuq va gazli moddlar eritmalari
• suyuq va qattiq moddalar eritmalari.
2. Qattiq:
• Qattiq moddalarning eritmalari
• Gazning qattiq moddadagi eritmalari.
.
Sinfga v
azifa : har bir eritma turiga misollar keltirish
va Venn diagrammasi
orqali taqqoslash( juftlikda ishlash).