I-IV va V-VI sinflarda matematika o‘qitish borasida izchillik




Download 0.6 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/62
Sana27.02.2023
Hajmi0.6 Mb.
#43711
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   62
Bog'liq
“Бошланғич синфларда математика
Buxoro tarixi, Reja Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishda axborot texnalogiya, sayt, AWS elastic beanstalk, Узбекистон республикаси олий ва урта, MARKAZIY VA PERIFERIK ASAB TIZIMI KASALLAIKLARIDA DAVOLOVCHI JISMONIY MASHQLAR, 1. Doimiy aholi soni-jami (1), ERGASH SERTIFIKAT, ОСНОВЫ ПРОТИВОДЕЙСТВИЯ КОРРУПЦИИ В РЕСПУБЛИКЕ УЗБЕКИСТАН, Mavzu relyativistik dinamika elementlari, Relyativistik dinamika elementlari-fayllar.org (1), abu ali alashari sorok khadisov o zhenshchinakh, 1-курс Ишчи информатика, Mmxy brend
I-IV va V-VI sinflarda matematika o‘qitish borasida izchillik.
Fikrlash shakllari. 
I–IV va V–VI sinf matematikasi orasidagi aloqadorlik. 

Boshlang‘ich sinflarda matematik bilimlarning shunday puxta poy-
devorini qo‘yish kerakki, bu poydevor ustiga bundan keyingi matematik 
ta’limni uzluksiz davom ettirish mumkin bo‘lsin. Buning uchun I–IV sinflard-
agi matematika o‘quv materiallari bilan V–VI sinf o‘quv materiallari orasida 
uzilish bo‘lmasligi kerak. Boshlang‘ich sinf o‘quv materialining bevosita 
davomchisi bo‘lib, V–VI sinf matematikasi davom etishi kerak.
I–IV va V–VI matematika dasturidagi o‘zaro izchillik ana shu 
qat’iylikka amal qilgan holda amalga oshiriladi. Masalan, V sinf matemati-
kasining I bobi «Natural son» deb ataladi. Lekin o‘quvchilar natural son 
bilan boshlang‘ich sinfda tanishganlar. Bu yerda natural son tushunchasi 
kengaytiriladi, chuqurlashtiriladi, yangi tushunchalar bilan boyitiladi. Bu 
yyerda natural sonlarning bo‘linish belgilari, EKUB va EKUK tushunchalari 
kiritiladi. Shuningdek, manfiy sonlar, oddiy va o‘nli kasrlar, tenglama va 
tengsizlikni boshqacha usullar bilan yechish, yechim, ildiz kabi tushun-
chalar kiritiladi. Matematik logikaga asoslangan holda «to‘g‘ri va noto‘g‘ri 
fikrlar», «o‘zgaruvchan mulohazalar», «yechimlar to‘plami», algebraik 
amallar kabi tushunchalar bilan boyitiladi. Shuning uchun bu sinflar 
o‘qituvchilari o‘zaro fikr almashishda va bir-birining o‘quv materiali, o‘qitish 
metodi bilan tanish bo‘lishi kerak. V–VI sinfga kelganda I–IV sinfda 
o‘rganilgan o‘quv materialini kengaytirish davom etirishi, chuqurlashtirish 
masalasi qo‘yiladi. Shuningdek V–VI sinfga kelganda faqatgina 4 amal 
o‘qitilmasdan undan tashqari to‘plam, tenglama va tengsizliklar, manfiy va 
kasr sonlar, geometrik yasashlar, almashtirishlar kabi materiallar qo‘shib 
o‘qitiladi.
1. Boshlang‘ich matematika o‘qitish metodlarining turlari. 
Didaktikaga doir qo‘llanmalarda bilimlarni bayon qilish va mustahkam-
lashning formalari sifatida quyidagi o‘qitish metodlari qaraladi: kuzatish
o‘qituvchining bilimlarni (bayon, suhbat, hikoya, mashq) o‘quvchilar bilan 
darslik va boshqa kitoblar bilan ishlash, kuzatish, laboratoriya ishi, 
mustaqil ishlar. 
Boshlang‘ich sinflarda matematika o‘qitish jarayonida o‘qitish materi-
alining mazmuni va o‘quv sinfining katta-kichikligiga qarab bu metodlar-
dan turli o‘rinlarda foydalanish mumkin. 
2. Matematika o‘qitishda kuzatish. 
O‘quvchilar bilan matematik faktlarni kuzatish muhim ahamiyatga ega.
Natural sonlarning xossalari, arifmetik amallarning xossalari, geometrik
figuralarning xossalarini va hokazolarni kuzatish o‘quvchilarning fikrlash 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com


29 
qobiliyatini o‘stiradi. Arifmetik amallar va sonlarning ko‘pgina xossalarini 
quyi sinflarda kuzatish bilan tushuntirilishi maqsadga muvofiqdir. Ma-
salan, 1-sinf o‘quvchilari qo‘shishining o‘rin almashtirish xossasini ku-
zatish orqali tez bilib oladi.
5+3= , 3+5= , 6+1= , 1+6= , 2+7= ,7+2
Shunday misollarni 1-sinf o‘quvchilari echgandan keyin bir qatorning 
yechimlarini tenglashtirishni o‘qituvchi tavsiya etadi.
5+3=8 va 3+5=8. Natijada quyidagi xulosani keltirib chiqaradi.
Xulosa (misollar nima bilan o‘xshash).
Bir xilda qo‘shish amali bajariladi.
5 va 3 bir xil qo‘shiluvchilar.
8 va 8 bir xildagi natijalar. 
farqi ( nima bilan farqlanadi) 
qo‘shilvchilarning qo‘shish tartibi farq qiladi. 
Shunga o‘xshash boshqa misollarni ham yechib o‘quv-chilar quyidagi 
umumiy 
xulosaga 
keladilar: 
qo‘shiluvchilarning 
qo‘shish 
tartibini 
o‘zgartirgan bilan yig‘indi o‘zgarmaydi.
Qaralgan holda kuzatish metodini qo‘llash, shuningdek, o‘qituvchi to-
monidan bilimlarni bayon qilishda ham, hisoblashga doir masalalar 
yechishga doir bosqichlarda ham katta ahamiyatga egadir. 

Download 0.6 Mb.
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   62




Download 0.6 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



I-IV va V-VI sinflarda matematika o‘qitish borasida izchillik

Download 0.6 Mb.
Pdf ko'rish