13
Təsəvvürünüzə adi noutbuku gətirin və onu 2 hissəyə bölməklə sındırın: prosessor və
digər daxili hissələri maye kristallı ekranın arxasında yerləşdirin, ekranın özünü isə
barmağın toxunmağına həssas edin. Bunun sayəsində biz özümüzü bir dəfəlik həm
klaviaturadan, həm də mausdan azad etmiş oluruq: mətni xüsusi elektron qələmlə daxil
etmək, işarələri isə barmağı toxunmaqla olar. TablePC-nin ekranı, cib kompüterində
olduğu kimi, barmaqla toxunuşa həssasdır.
Şübhəsiz ki, belə kompüterin hesablama gücü adi kompüterlər və noutbukla
müqayisədə bir qədər az olacaqdır. 2001-ci ilin axırlarında nümayiş etdirilən TablePC-
nin prototipi 600 meqahers tezlikli prosessora, 128 Mb əməli yaddaşa və 10 Qb sərt
diskə malik idi. Əlbbət ki, əksər hallarda bu cür kompüterin gücü mətni yazmaq,
elektron poçtunu qəbul etmək, filmə baxmaq və ya sevimli musiqi qrupunun yeni
albomuna qulaq asmaq kimi sadə məişət məsələlərini həll etmək üçün kifayət edir.
Tutduğu yerə gəldikdə isə, TablePC adi kitabın tutduğu yer qədər yer tutur və bu
zaman onun imkanları heç də adi kompüterin imkanlarından geri qalmır. Əgər
enerji
tələbatı kimi, əsas problem həll olunarsa, o zaman TablePC sadə noutbukların əlbəttə ki,
üstələyəcəkdir.
Eyni zamanda, əgər Bili Geytsin sözünə inansaq, TablePC-nin inqilablılığı onun
kiçik ölçülərdə olmıası yox, kiçik kompüter ideologiyasında olmasıdır. Siz TablePC
kompüterini nəinki adi qol saatı və ya mobil telefon kimi özünüzlə gəzdirə, həmçinin
digər əşyalar kimi, həmin kompüterlə çox sadə bir tərzdə davrana bilərsiniz. TablePC
kitab va dəftərləri, jurnal və qəzetləri, qeyd kitabçalarını və orqanayzerləri əvəz
edəcəkdir. Gələcəkdə isə, mobil telefonla birləşərək, TablePC Vahid Rəqəm Rabitə
Mərkəzinə (VRMM) çevriləcəkdir.
Bizim həyatımıza "fərdi rəqəmsal köməkçinin" (FRK - ingilis dilindn
PDA-
Personal Digital Assistant) və ya "cib kompüterlərinin" daxil olması ilə
miniatürləşdirmə üzrə daha bir rekord əldə edilmiş oldu.
downloaded from KitabYurdu.org
14
Palmtop
(ovuc içi) ən kiçik müasir fərdi kompüterlərdir. Ovucda yerləşirlər. Enerjidən
asılı olmayan elektron yaddaş onlarda maqnit disklərini əvəz edir. Disklərdə olan
yaddaş qurğuları yoxdur - adi kompüterlərlə informasiya mübadiləsi rabitə xətləri ilə
aparılır. Əgər Palmtopa onun daimi yaddaşına yazılan işçi proqramlar yığımı əlavə
olunsa, onda
PDA
alınır.
Portativ kompüterlərin imkanları daim genişlənir. Məsələn,
ASUS p550
müasir cib
kompüteri
(pocket PC)
məsələlərin siyahısını tutmaq, audiofayllar daxil olmaqla qeydləri
yadda
saxlamaq, təqvimlə işləmək, elektron ünvanı oxumaq, PC, mobil telefonla
sinxronlaşmaq üçün lazım olan hər şeyə malikdir. Bundan əlavə ASUS video və səs
roliklərini oxutmaq, İnternetə daxil olmaq, sənədlərə və elektron cədvəllərinə baxmaq
və onları redaktə etmək, faylları yadda saxlamaq, onlarda sözləri axtarmaq, şəkillərə
baxmaq, ev mühasibatını aparmaq, oyun oynamaq, Acrobat Reader-in köməyilə
elektron kitabları oxumaq, proqram təminatı ilə mükəmməl işləməyə imkan verir.
Komminikatorlar.
Bu qurğular
da praktiki olaraq, adi PC-dən heç nə ilə fərqlənmirlər.
Yalnız fərq ondan ibarətdir ki, burada daxildə quraşdırılmış GSM-modulu və
adi mobil
telefonla işləməyə oxşar iş görmək üçün əlavə işlənmiş xüsusi proqram təminatı vardır.
Belə ki, "danışıq" funksiyaları kommunikator üçün ikinci yerdə durur. Əsas məsələ,
əlavə modullardan istifadə etməməklə, mobil şəbəkə vasitəsilə GRPS protokolu ilə
internetdə işləmək qabiliyyətidir. Ən geniş yayılmışı - Mobil Windows-2003 bazasında
və PalmOS platformasında yaradılan kommunikatorlardır.
Smartfonlar.
Əgər kommunikatorlar adi PC-dən əmələ gəlmişlərsə, smartfonlar adi mobil
telefonlardan yaranmışlar. Vaxt keçdikcə bu iki qurğu arasmdakı sərhəd yəqin ki,
silinəcəkdir, lakin indi bunların bir-birindən fərqli olması çox aydın görünür.
Kommunikatorlar - PC ilə mobil rabitə modulunun hibridindən ibarətdir. Smartfon isə -
yalnz rabitə üçün yaradılan həddindən artıq ağıllı olan mobil qurğudur. Aparat cəhətdən
onlar kommunikatorlara uduzurlar - buradakı prosessorun işləmə tezliyi zəifdir, daxildə
quraşdırılmış yaddaşın tutumu da azdır. Bundan başqa, smartfonda, FRK-da mütləq
vacib olan “əsas idarə qurğusu - stilus" yoxdur, çünki kiçicik ölçüdə ekran üçün sadəcə
downloaded from KitabYurdu.org
15
olaraq, buna ehtiyac yoxdur. Proqram təminatında da müəyyən fərqli cəhətlər vardır:
"Windows"un növbəti təkmilləşdirməsi əsasında əldə edilmiş "Phone Edition" proqram
təminatı çox da qenis tətbiq olunmur. Əksinə, "SymbianOS" xüsusi əməliyyat sistemi
ilə idarə olunan qurğulara
daha tez-tez, rast gəlmək mümkündür.
Lakin bütün bunlara baxmayaraq, smartfonlar PC-ın bütün baza funksiyalarını yerinə
yetirə bilir: burada brauzer, poçt kliyenti, elektron cədvəli və mətn redaktoru,
planlaşdırıcı vardır.
Mühazirə 3
