|
AZƏRBAYCAN KƏND TƏSƏRRÜFATI NAZİRLİYİ
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ
“ Mühəndislik “ fakültəsi
“Energetika” kafedrası
Mühazirəci: t.e.n., dos.S.Z.Məmmədov.
Fənn
“Elektrotexnika”
Mövzu 5
DƏYİŞƏN CƏRƏYANIN ALINMASI
Elektromaqnit induksiya hadisəsi
Plan
Dəyişən cərəyanın alınması. Elektromaqnit induksiya hadisəsi
Öz-özünə induksiya. İnduktivlik
Sinusoidal dəyişən cərəyanın periodu və tezliyi
Ədəbiyyat
1.K.Quluzadə “Elektrotexnika, elektrik avadanlığı və sənaye elektronikası”
Maarif -1977
2.N.S.Axundov, M.V.Yolçuyev “Elektrotexnika və elektronika” ADPY.
Bakı- 2001
3.Б.А.Волынский и др. «Електротехника» Энергоиздат. Москва – 1987
4.А.Т.Блажкина « Общая електротехника » Энергоатомиздат.
Ленинград - 1986
GƏNCƏ 2010
DƏYİŞƏN CƏRƏYANIN ALINMASI
Elektromaqnit induksiya hadisəsi
Sabit maqnit sahəsi içərisində hərəkət edən konturda elektrik
hərəkət qüvvəsi (e.h.q.) induksiyalanır. Həmin e.h.q. onu
yaradan səbəbin əleyhinə olur.
W – konturların sayıdır.
Öz-özünə induksiya. İnduktivlik.
Konturdan dəyişən cərəyan keçdikdə, cərəyanın yaratdığı dəyişən
tezlikli maqnit seli konturun sarğılarını kəsir və öz-özünə induksiya e.h.q. yaradır.
olduğundan
işarə edilir və ona konturun induktivliyi deyilir.
Ölçü vahidi Henridir (Hn).
Qarşılıqlı induktivlik. Transformatorun sxeminə baxsaq cərəyanının yaratdığı maqnit seli induksiyalar və II tərəf dövrəyə qoşulsa cərəyanını yaradar. Onun yaratdığı maqnit seli kəsər və orada induksiyalayar.Bu hadisə qarşılıqlı induksiya hadisəsidir.
sabit qəbul olunur və M işarə edilir. Ona qarşılıqlı induktivlik deyilir.
Sinusoidal dəyişən cərəyanın periodu və tezliyi.
Sinusoidal kəmiyyətin bir tam dəyişməsinə sərf olunan zamana period deyilir.Bir saniyədəki periodların sayına tezlik deyilir.
Sinusoidal dəyişən cərəyanın periodik dəyişməsi zamanı
aldığı amplitud (max) qiymətlərindən saşqa aldığı bütün
qiymətlərə onun ani qiyməti deyilir. Period ərzində
cərəyanın qiyməti iki dəfə ən yüksək həddə çatır. Bu
qiymətlərə cərəyanın amplitud və ya maksimum qiyməti deyilir.
Sinusoidal dəyişən cərəyanın maksimum qiyməti Sinusoidal dəyişən cərəyan periodik dəyişən kəmiyyət olduğundan bir tam period ərzində cərəyanın
istiqaməti iki dəfə, qiyməti isə fasiləsiz dəyişir.
Bu dəyişmə nəticəsində onun qiyməti 2 dəfə ən yüksək
həddə çatır. Bu qiymətlərə onun maksimum qiyməti deyilir.
I – cərəyanın təsiredici qiymətidir.
Sinusoidal dəyişən cərəyanın ani və təsiredici qiyməti Dəyişən cərəyan arasıkəsilmədən dəyişdiyindən onu xarakterizə edən əsas kəmiyyətlərdən biri onun ani qiymətidir. Sinusoidal dəyişən cərəyanın tam dəyişməsi müddətində aldığı maksimum qiymətlərdən başqa yerdə qalan qiymətlərə ani qiymətlər deyilir.Dəyişən cərəyanın bir period ərzində işini görə bilən sabit cərəyana onun təsiredici və ya effektiv qiyməti deyilir.
| 