N. S. Dunyashin, S. S. Xudoyorov

Download 2.02 Mb.
bet	12/62
Sana	31.10.2023
Hajmi	2.02 Mb.
	#92153

Bog'liq
Texnologik mashinalar va jixozlarni tamirlash. (3)
Diplom ilova 1, 2-amaliy, jsSFZJC4LWJnkmedr1Ts7eg6t79Hlmea, Mavzu Notiqlik tarixi. Sharq notiqligi reja, 3-Mustaqil ishi kiber etika kiber huquq, Matematika (7), NANOELEKTRONIKA ASOSLARI, Sifat so\'z turkumini o\'rganish jarayonida o\'quvchilar nutqini o\' (1), Ehtimollar nazariyasi va matematik statistika Farmonov Sh. Q (1), 1-mustaqil ish kiberxavfsizlik, 3-amaliy mashg'ulot MTva A, Kasbiy psixologiya-hozir.org, Abdiraimov Umid 4

Bu sahifa navigatsiya:

• Slrpanish podshipniklari.

Podshipniklar deb, val hamda 0‘qlarmng radial va bo‘ylama yuklamalar tushadigan tayanchlanga aytiladL Val o‘qiga perpen- dikular tarzda ta’sir etadigan kuch radial yuklama deb ataladi. Val o‘qi bo‘ylab ta’sir etadigan kuch bo‘ylama yuklama deb ataladi. Detallaming nisbiy sunlish xaraktenga ko‘ra, ikki xil: sirpanib ishqalamsh va dumalab ishqalamsh bo‘ladi. Sirpamb ishqalanishda boshqa detalda sunlayotgan detalmng tegish sirti, chizig‘i yoki nuqtasi hamma vaqt 0‘zgannay turadi. Bu hodisa, masalan, porshen silindr ichida harakatlanganda, tokarlik jihozimng supporti stanina ycfnaltnuvchilanda sunlganda, tekislikda sirkul uchi bilan doira chizganda kuzatiladi va hokazo. Dumalab ishqalanishda detallar bir-birming ustida sirpanmasdan dumalaydi va ulaming sirtlari bir-binga faqat chiziq bo*yicha yoki bitta nuqtada tegadi, bunda detallar dumalagan san ularning tegish chizig‘i yoki nuqtasi hamisha o‘zganb turadi. Bu hodisa, chunonchi, katoklar relslarda dumalaganda, g‘ildirak tishlan tishli uzatmada sirpanmasdan dumalaganda kuzatiladi va hokazo. Juft qilib biriktinlgan detallar konstruksiyasi bir xil va ularga tushadigan yuklama teng bolIganda dumalab ishqalanishdagi qarshilik sirparub ishqalanishdagi qarshilikdan ancba kam bo‘ladi, dumalab ishqalanish kuchining ishi natijasida detallarning yeyilishi ham kam boMadi. Vallammg turkumlari (sapfalan) aylanadigan podshipniklar, qo‘zg‘almas tayanchJarda ishqalamsh kuchining ishi eng yaqqol namoyon boUadi. LHarda paydo bo‘ladigan ishqalaiush turiga qarab podshipniklar sirpanish podshipmklan va dumalash podshipmklanga ajratiladi. Slrpanish podshipniklari. Ushbu detallarnuig bunday atalishiga sabab shuki, valning aylanuvchi bo‘yni bilan podshipniklaming qo‘zg‘almas ichki tayanch sirti orasida sirpamb ishqalanish yuzaga keladi. Val bo‘ym bilan podshipnikmng o‘tqazish sirti orasidagi bosh- lang^ich zazor ular yeyilgan san kattalashib boradi. Zazoming kattalashish tezligi podshipnik konstruksiyasiga bog‘liq. Sanoat jihozlanda turli konstmksiyadagi sirpanish podshipniklan ishlatiladi. Ular asosan antifiiksion matenallardan tayyorianadi. Bunday mate- nallar: ish jarayonida normal temperaturalarda ham, eng yuqori qizish temperaturalanda ham yetariicha puxtalik va qattiklikni, eng kam ishqalanish, qizish vayeyilishrn, osongrna shaberlanuvchanlik va ishga tez moslanuvchanlikni, val (shpmdel) to‘xtatib qo‘yilgan davrda moym saqlab qolish uchun muayyan mikrog‘ovaklikni, yeyilish mahsulla- nmng moy yordamida osongina ketkazilishini ta’mmlaydi. /3 raxm. Dumalash podshtpniklari: а — bir qator shankli radial, b — rolikli radial, d — konussimon rolikli, e — sharikli radial-tirak. Jibozsozlikda podshipmklar asosan ikki tipdagi antifhksion rangli qotishmalardan: qalayh va aluminiyli bronzalardan va babbitlardan tayyorlanadi. Sirpamsh podshipniklanni ikkita asosiy guruhga: ajralmaydigan va ajraladigan podshipmklarga boUish mumkin. Ajralmaydigan podshipniklar rostlanmaydigan va rostlanadigan bo‘lishi mumkm. Rostlanmaydigan podshipniklar jumlasiga vtulkalar va har xil korpuslardagi, shunmgdek staninalardagi vallar o‘tkaziladigan joylar kiradi. Bu yerda val bo‘ym bilan u o‘tkazila- digan sirt orasidagi zazor kattaligini rostlab boLlmaydi. Rostlanadigan podshipniklarda podshipnik hamda val bo‘ym yeyilishjdan qat’i nazar, zazomi bir xilda saqlab turish mumkin. Ajraladigan podshipmklar, odatda, ikki bo‘lakdan (yarim vtulkalardan) yoki bir nechta segmentdan iborat bo‘ladi. Sirpanish podshipniklan uchun quyidagi kamchiliklar xosdir: ishqalawsh tufayli uzatiladigan quvvatmng anchagina qismi isrof bo‘ladi; boshlanglich zazor chegarasida moy qatlami hosil qilish uchun maxsus tayyorlanadigan o‘tqazish joyi bilan ichqo‘yma ora- sidagi boshlang‘ich zazor muqarrar ravishda kattalashadi; podsliipniklami yasash uchun ancha mehnat hamda rangli metallar sarflanadi va hokazo. Dumalash podshipniklandan (2.10-rasm, а—e) mashinasoz- likmng hainma tarmoqlanda foydalaniladi. Ular tayyor holdagi yig‘ish birliklaridan iborat bo‘lib, dumalash jismlan—shanklaryoki roliklar ulaming asosiy elementlan hisoblanadi. Shank yoki roliklar halqalar orasiga cfmatilgan va separator (4) vositasida (2.10-rasm, a) bir-bindan ma’lum masofada tutib turiladi. Ish jarayomda sbanklar (2) (yoki roliklar) halqalar (1) va (3) ning yunsh yoMchalanda dumalaydi. Halqalardan bin, odatda, mexanizm ichiga qo‘zg‘almaydigan qilib joylashtinladi. Dumalab ishqalanishda uzatiladigan quwat sirpanib ishqalanishdagiga msbatan ancha kam isrof boUadi. Radial-tirak shankli podshipmklar (2.10-rasm, e) aralash yuklamalami (bir vaqtda ta’sir etadigan radial va bo‘ylama yuklamalami) qabul qilish uchun mo‘ljallangan. Radial-tirak shankli podshipnikiung bo‘ylama yuklamalarm qabul qilish darajasi asosan tegish burchagiga bog‘liq bo‘ladi, bu 37 burchak 40° dan katta bo‘lmaydi (standart burchaklar 12,26,40°). Dumalash podshjpniklarida val sapfasi, odatda, ichki halqa sirtiga tayanadi va u bilan birga tashqi halqaga nisbatan aylanadi. Dumalash podshipniklari sirpanish podshipniklariga qaraganda yeyilishga chidamliroq. Bundan tashqari, ular qo‘shimcha rostlamasdan har xil tezliklarda ishlaydi, ko‘p moy talab etmaydi, murakkab xizmat ko‘rsatishlarm talab qilmaydi. Nihoyat, dumalash podshipniklaridan foydalanilganda tayanchlardagi ishqalanishlar tufayli quwat isrofi eng kam bo‘ladi. Chilangar-ta’mirchilar qaysi podshipniklar qayerlarda ishlatilishini, ulami rostlash prinsiplarini bilishlari kerak. Dumalash podshipniklariga tushadigan yuklamalar xarakteriga qarab ular konstruksiyasi nuqtayi nazandan uch guruhga: radial sharikli va rolikli podshipniklarga, tirak sharikli hamda rolikli podshipniklarga, shuningdek radial-tirak rolikli va sharikli podship- niklarga ajratiladi. Roliklaming shakli silindrik, bochkasimon, konussimon, ignasunon yoki o‘rama bo‘lishi mumkin. Download 2.02 Mb.

Download 2.02 Mb.