|
Ajralmaydigan birikmalarni yig
|
| bet | 17/62 | | Sana | 31.10.2023 | | Hajmi | 2.02 Mb. | | #92153 |
Bog'liq Texnologik mashinalar va jixozlarni tamirlash. (3) Diplom ilova 1, 2-amaliy, jsSFZJC4LWJnkmedr1Ts7eg6t79Hlmea, Mavzu Notiqlik tarixi. Sharq notiqligi reja, 3-Mustaqil ishi kiber etika kiber huquq, Matematika (7), NANOELEKTRONIKA ASOSLARI, Sifat so\'z turkumini o\'rganish jarayonida o\'quvchilar nutqini o\' (1), Ehtimollar nazariyasi va matematik statistika Farmonov Sh. Q (1)Ajralmaydigan birikmalarni yigcish.
Kafolatlangan taranglik bilan (presslab) hosil qilinadigan
birikmalarni yig‘ish
Presslab o‘matiladigan tomonida o‘tkir qirralar, pachoqlangan, timalgan joylar va boshqa nuqsonlar bo£lmasligi uchun presslab o‘matiladigan detallarm yaxshilab ko‘zdan kechinb chiqish kerak. Batamom yaroqli detallar yuvilib, presslab o‘matiladigan uchi moy bilan moylanadi, shunda presslab kirgizish vaqtida ishqalanish kamayadi. Talab qilinadigan kuchga qarab, detallarbolg^ayordamida qo‘l bilan yoki mexanizatsiyalashtinlgan moslamaJar bilan presslab kirgiziladi. Kjchik detallar—sbponkalar, ponalar, shtiftlar bolg‘a bilan presslab kirgiziladi. Bunda misdan yoki qo‘rg^oshindan shumngdek qattiq yog‘ochlardan yasalgan bolg‘alar ishlatiladi. Po‘lat bolg‘alardan ham foydalanishga yo£l qocyiladi, ammo ulami yumshoq qisbrma orqali unsh shart. Detallami presslab kirgizishda ular to teshikka kirguncha awal yengil uriladi. Detal teshikka qiyshaymasdan kirganiga ishonch hosil qilgach, urish kuchi kattalashtiriladi. Detal o‘z joyiga zich o‘tirishi uchun oxirgj zarba keskin bo‘Iishi lozim.
Kichik detallami presslab kirgizish uchun yumshoq metall yoki plastmassadan qihngan quyma muxrali po‘lat bolg‘alar qulay hisoblanadi (3.4-rasm, a). Kafolatlangan taranglik bilan (presslab) hosil qilingan binkmalami qismlarga ajratish va yig‘ishda ko‘pincha vikolotkalardan foydalaniladi. 3.4-rasm, (b) da po‘lat steqenli va yumshoq metalldan yasalgan almashtiriladigan uchlikli yig‘ma vikolotka ko‘rsatilgan. Vtulkalami bolg‘alar bilan presslab kirgi- zishda har xil opravkalardan, xususan 3.4-rasm, (d) da ko‘rsatilgan
opravkadan foydalaniladi. Opravkaning markazlovchi quyrug‘i vtulkaga kirgiziladi.
rasm. Kafolatlangan taranglik bilan (presslab) birikmalaryig‘ish
uchun то’Ijallangan asbob va moslamalar:
а—qo‘yma muxrali bolg‘a, b — vikolotka, а — opravka, g — vintli
moslama; 1 — bolg‘a, 2 — quymamuhra, 3 — steijen, 4 — almash-
tiriladigan uchlik, 5 — opravka. 6 — halqa, 7, 9 - vtulkalar,
8 — shayha, 10 — korpus, 11— gayka.
Bolgca opravka kallagiga uriladi. Vtulkalami presslab kirgi- zishda yumshoq, ya’ni toblanmagan metalldan ishlangan halqadan foydalaniladi. Mexanizatsiyalashtirilgan usulda presslab kirgizishda maxsus moslamaiar yoki dastaki, gidravlik, pnevmatik presslar isblatiladi. Vtulkalami sxemasi 3.4-rasm, (e) da ko‘rsatilgan vintli moslama bilan presslab kirgizish qulay. Moslamada bolt (7), ikkita shayba (8) va gayka (11) bor. Vtulkani korpusga presslab kirgizish uchun gayka (11) burab kirgiziladi. 3.5-rasmda vtulkam tishli g‘ildirakka presslab kirgizishga mo‘ljallangan moslama ko‘rsatilgan. Moslamadan foydalanganda opravka (3)ning silindnk belbog‘i (7) bo‘yicha markazlangan tishli g‘ildirak (6) plita (1) ga o‘matiladi. Shundan keyin, presslab kirgiziladigan ustqo‘yma (4) li vtulka (5) g‘ildirak teshigiga kintiladi. Vtulka bolg‘a, kuvalda bilan urib yoki press yordamida kirgiziladi. Shunda uning dpravkasi tobora pastga tushib o‘z belbog‘i bilan prujina (2) ni siqadi va vtiilka tishli g‘ildirakka butunlay kiradi.
G‘ildirak plitadan olinganda yozilgan pnijina (2) ta’sinda belbog‘li opravka dastlabki holatga qaytadi, keyin navbatdagi vtulka boshqa tishli g‘ildirakka presslab kiritiladi.
rasm. Vtulkani tishli g‘ildirakka moslama yordamida
presslab kirgazish.
Qalin devorli vtulkalar, odatda, korpusga zich o‘tkaziiib so‘ngra qo‘shimcha ravishda mahkamlab (stoporlab) qo‘yiladi. Cho‘yan va po‘lat detallardagi rangli metallardan qilingan vtulkalaroi aylana bo‘yicha va toretsi bo‘yicha (3.6- rasm) stoporlash mumkin.
rasm. Vtulkani loretsi bo‘yicha sloporlash.
Toretsi bo‘yicha stoporlashda parmalash joyi shimday kemlab olinadiki, parma markazi tutashtiriladigan sirtlar orasida emas (chunki bunda panna latun, bronza, dyuraiuminiy va boshqa detallardan qilingan detallami belgi markazidan chetlatadi), balkj po‘lat yoki cho‘yan detalning toretsida turadigan bo‘lsin. Nisbatan kattaroq detailami, masalan, yink bannoqlar, katta disklar va boshqalami presslab kirg‘izishga mo‘ljallangan presslardan
foydalanilganda ish unumliroq bo‘ladi. Detallar qiyshaymasligi uchun ular awal kichik kuch bilan presslab kirgiziladi, operat- siyamng oxinda esa detal joyiga zichroq o‘tirishi uchun u qattiq bosiladi. DetaUarm garantiyalangan taranglik bilan biriktirish uchun yig‘ish, qamrovchi detallarru qizdinsh yoki qamraladigan detalni sovitish usullandan foydalaniladi. Presslab o‘tqazishlar shu tariqa hosil qilinadi. Bu usul qiziganda detallaming kengayish va soviganda hajmining kichrayish hodisasiga asoslangan.
Bu usulda hosil qilingan birikmalaming tarangligi odatdagi presslab hosil qilmgan binkmalamikiga qaraganda ikki marta yuqon bo‘ladi, mustahkamligi esa uch baravar ortadi. Bunga sabab shuki, mazkur holda tutashtinladigan detallaming notekisliklan tekislan- masdan, balki o‘zaro tishlashib birikmaning mustahkamligim oshiradi. Bunday binkma qo‘shimcha mahkamlashm talab qilmaydi. Detallar qaynab turgan suvda yoki 110-120° temperatunli moyda qizdinsh pechlari yoki sandonparda, gaz gorelkalari yoxud elektr toki bilan qizdinladi. Detallar suyuq havoda, suyuq kislorodda yoki suyultirilgan azotda, shuningdek qattiq uglekislotada (quruq muzda) sovitiladi. Suyuqliklar bilan sovitishda temperaturalar farqi 200- 215°C, qattiq uglekislota bilan sovitishda esa 100°C gacha bo‘ladi.
Garantiyalangan taranglik bilan hosil qihngan birikmalarda afealliklar bilan bir qatorda ayrim kamchiliklar ham bo‘ladi. Kamchiliklaridan biri shuki, birikmalarm, ayniqsa, tutashadigan sirtlan katta binkmalami ajratishda ancha katta kuch sarflashga to‘g‘ri keladi. Ikkmchi kamchiligi qismlarga ajratish qaraganda tutashuvchi sirtlarining shikastlanishi natijasida, ikkinchi o£tqazish- dan keyin birikmamng mustahkamligi ancha pasayadi. Ba’zaii binkmani ajratib bo‘lmaydi va shunda tutashma detallardan birini buzishga yoki butun binkmani yangisiga almashtinshga to‘g‘n keladi. Detallarni qizdinb yoki sovitib yig‘ishda xavfsizlik texmkasi qoidalanga qat’iy rioya qilish zarur. Bu qoidalar qizdinsh va sovitish qunlmalanni ehtiyotlik bilan ishlatishni taqozo etadi. Suyultinlgan gazli idishlar teshigim zich yopish yaramaydi, aks holda ular portlab ketishi mnmkin. Suyultirilgan qoldiq gazlar solmgan xolodilniklar maxsus xonada saqlanadi. Suyultirilgan gazlami ishlatadigan ishchilarga ish boslilash oldidan xavfsizlik texnikasi masalalanga oid 58
instruktaj benlishi lozim. Ular, jumladan, suyuq kislorod shimdinlgan latta portlasb xossalanga ega bo‘lishini bilishJan zarur.
Nazorat savollari
Ta’mir qilishdagi yig‘ish metodlarini aytib benng.
Gaykalaming o‘z-o‘zidan buralib chiqishiga yo*l qo‘ymay- digan vositalami aytib benng.
Shponkali va shlitsli binkmalaming qanday tiplari mayjud?
Vtulkalar qanday stoporlanadi?
Kafolatlangan taranglik bilan hosil qilinadigan birikmalami yig‘ish qanday bajariladi?
Vtulkani tishli g‘ildirakka moslama yordamida presslab kirgazish qanday bajanladi?
Ajralmaydigan birikmalami yig‘ish qanday bajanladi?
Shponkali va shlitsli binkmalarm yig‘ish qanday bajariladi?
Ajraladigan qo‘zg‘almas binkmalami yig^ish qanday baja- riladi?
Kompensatorlardan foydalanib yig‘ish metodi qanday bajariladi?
|
| |
