9
Yer sharini tashqi tomondan o‘rab turgan bi rinchi qatlam-atmosfera
yoki havo qatlami bo‘lib, qalinligi 500 dan 2000 km gacha bo‘lishi
mumkin.
Atmosfera uch qatlam troposfera,
stratosfera va ionosferadan
tuzilgan. Troposfera at mosferaning yerga yaqin qismi bo‘lib, qalinligi 6
km (qutbda) va 15-18 km (ekvatorda) ga teng. Yer yuzasidagi eng yuqori
harorat Liviyada bo‘lib, (soyada 58
0
S), O‘zbekistonda, Tyermizda
(soyada 50
0
S), eng past kuzatilgan sovuq esa Antarktida (-87
0
S) va
Yoqutistonda (-71
0
S) kuzatiladi.
Quyi qatlamlarda «Harorat invyersiyasi» bo‘ladigan (harorat
ortib
boradigan) joylarni hisobga olmaganda,
harorat pasayib boradi va
minimumga yetadi, undan yuqorida esa harorat yana bir oz ko‘tariladi va
o‘rganilgan balandlikka qadar deyarli o‘zgarmaydi.
1.1-jadval.Yer sirtidan ko‘tarilgan sari bosim o‘zgarashi:
Balandlik,
km
0
1
2
3
4
5
6
Bosim, atm
762,0
614,9
596,5 526,1
462,7
406,5
200,5
Troposferadan keyin stratosfera qatlami keladi.
