Navoiy davlat konchilik instetuti 7b-20met guruxi talabasi Raxmonov Sardor tomonidan tayyorlandi. Temir elementini davriy sistemadagi o’rni, tabiatda tarqalishi, olinishi, kimyoviy va fizik xossalari

Download 4.77 Kb.
Sana	04.04.2023
Hajmi	4.77 Kb.
	#48724

Bog'liq
Navoiy davlat konchilik instetuti 7b-20met guruxi talabasi Raxmo-fayllar.org
Yakuniy, 8-Mavzu bosimni o’lchash usullari va asboblari. Reja, Reja Temir gruppachasi elementlarining umumiy tavsifi Temir – -fayllar.org, 3-tajriba. Algoritm loyihalash, Mustaqil ish , Lobaratoriyalar xammasi(2), Mundarija mavzu O\'zbekiston Respublikasida uzluksiz iqtisodiy t, BUXORO AMIRLIGINING AG’DARILISHI BXSRNING TUZILISHI maqola, Asadova Aziza Fozil qizi (2), HISOBOT 1 (2), Hisobot 4, Hisobot 12, Hisobot 9, HISOBOT 2

Bu sahifa navigatsiya:

• Temir elementini davriy sistemadagi o’rni, tabiatda tarqalishi, olinishi, kimyoviy va fizik xossalari, ishlatilishi haqida tayyorlangan mustaqil ish.
• Fe elementining birikmalari.
• Fe3O4 + 4CO=4CO2+3Fe C + O2 = CO2 CO2 + C =CO CH4 + O2 = CO2 + H2O
• 3FeSO4 + 2K3(Fe(CN) 6) → Fe3(Fe(CN)6)2 + 3K2SO4
• FeCl3+3NaOH→Fe(OH)3+3NaCl; Fe(OH)3→Fe2O3+3H2O; 4Fe(OH)2+2H2O+O2→4Fe(OH)3; Fizik xossalari Fe moddasining fizik xossalari
• Olinishi

Navoiy davlat konchilik instetuti 7b-20met guruxi talabasi Raxmonov Sardor tomonidan tayyorlandi. Temir elementini davriy sistemadagi o’rni, tabiatda tarqalishi, olinishi, kimyoviy va fizik xossalari Qabul qiluvchi: Jo’rayev .I.I Navoiy davlat konchilik instetuti 7b-20met guruxi talabasi Raxmonov Sardor tomonidan tayyorlandi. Temir elementini davriy sistemadagi o’rni, tabiatda tarqalishi, olinishi, kimyoviy va fizik xossalari, ishlatilishi haqida tayyorlangan mustaqil ish. Fe elementining davriy sistemadagi oʻrni. 1)Kimyoviy belgisi Fe; 2)Davr 4; 3)Qator 4; 4)Guruh 8; 5)Valentligi 2, 3; 6)Metall; 7)Tartib raqami 26; 8)Atom massasi 56; 9)Kislorodli birikmasi FeO, Fe2O3, Fe3O4; 10)H2 birikmasi yoʻq; 11)Atom tuzilishi +26 )2)8)4)2; 12)P = +26; 13)E = -26; 14)N = 30; 15)Elektron konf. 1s22s23s23p63d64s2; Fe elementining birikmalari. +2 oksidlanish darajasiga mansub birikmalar: FeO, Fe(OH)2, FeCl2 Aralash birikmalar (+2 va +3) Fe3O4, FeO, Fe2O3. +3 oksidlanish darajasiga mansub birikmalar: Fe2O3, Fe(OH)3, FeCl3. Asosiy minerallari: Fe2O3 qizil temirtosh, gematit; FeCO3 temir shpati, siderit; Fe3O4 magnitli temirtosh, magnetit; FeTiO3 ilmenit; FeOOH gyotit; FeS2 temir kolchedani, pirit Fe olinishi Fe3O4 + 4CO=4CO2+3Fe C + O2 = CO2 CO2 + C =CO CH4 + O2 = CO2 + H2O Juda toza temir: Fe(CO)5 = Fe + 5CO (200 C) «Bevosita» olinishi: Fe3O4 + CH4 = 3Fe + CO2 +2H2O (1000 oC) Kimyoviy xossalari: 1. kons, H2SO4, HNO3 va "zar suvi"da passivlashadi. 2. Oksidlamovchi kislotalarda eriydi. Fe + 2HCl = FeCl2 + H2 10Fe + 36HNO3 (s) = 10Fe(NO3)3 + 3N2 + 18H2O 3. Ishqorlarda erimaydi. 4. Qizdirilganda kislorod bilan ta'sirlashadi (maydalangan toza temir kukuni portlovchi!) 4Fe + 3O2 = 2Fe2O3 5. Zanglash Fe + O2 + H2O = Fe(OH)3 6. Galogenlar bilan ta'sirlashadi 2Fe + 3Br2 = 2FeBr3 Fe + I2 = FeI2 7. Qizdirilganda metalmaslar bilan ta'sirlashadi Fe + S2 = FeS2 Fe + P = FeP4 8. Uglerod bilan ta'sirlashadi Fe + C = Fe3C (sementit) Fe elementining birikmalarini aniqlash uchun ularga xos sifat reaksiyalarni bajariladi. 3FeSO4 + 2K3(Fe(CN) 6) → Fe3(Fe(CN)6)2 + 3K2SO4 turbunkul koʻk choʻkmasi hosil boʻladi. 4FeCl3 + 3K4(Fe(CN)6)3) →Fe4(Fe(CN)6)3 + 12KCl berlin lazuri choʻkmasi hosil boʻladi. FeCl3 + 3NH4SCN → Fe(SCN)3 + 3NH4Cl  toʻq tusli choʻkma hosil boʻladi. Fe(II) va Fe(III) ionlaridagi reaksiyalar FeCl3+3NaOH→Fe(OH)3+3NaCl; Fe(OH)3→Fe2O3+3H2O; 4Fe(OH)2+2H2O+O2→4Fe(OH)3; Fizik xossalari Fe moddasining fizik xossalari. Toza temir – kumushsimon oq rangli, havoda tezda xiralashuvchi, yetarlicha yumshoq va bolgʻalanuvchan, kuchli magnit xossalariga ega metall boʻlib, issiqlik va elektr tokini yaxshi oʻtkazadi, suyuqlanish xarorati 1534,83C, qaynash xarorati 2770C, zichligi 7874 kg\m3 izotop soni 16 ta. Ishlatilishi. Temir boshqa elementlar orasida inson uchun eng katta ahamiyatga ega metaldir. Zamonaviy texnikaning barcha sohalari temir va uning qotishmalari bilan chambarchas bogʻliq. Amaliyotda toza temirdan kamroq, lekin uning qotishmalari hisoblangan – poʻlat va choʻyandan juda keng miqyosda foydalaniladi. Ularning ahamiyati shu darajada kattaki, ular alohida – qora metallar deb, boshqa metallardan ajralgan. Bu toʻgʻrisida ma’lumotni keyinroq beramiz. Biologik ahamiyati. Temir moddasi ion holida juda koʻplab oʻsimliklar, hayvonlar organizmida uchraydi va fermentlar tizimiga kiradi. U qonda kislorod va karbonat angidridni tashiydigan eritratsitlarning asosini tashkil etadi, oziq moddalarni organizmning barcha qismiga yetkazib beradi, qonni gemoglabin bilan taminlaydi, kamqonlikda dori-darmon sifatida ishlatiladi. Oʻsimliklarda fotosintez jarayonini ta’minlab beradi. Temir moddasi muskul toʻqimalarida 0,0185, ilikda 0,03-3,85, qonda 447mg/l miqdorda boʻladi. Olinishi. Birikmalaridan elektroliz qilish yoʻli bilan olinadi. FeCl2 → Fe + Cl2 http://fayllar.org Download 4.77 Kb.

Download 4.77 Kb.