54
файллик системанинг жорий этилиши билан жавоб беради.
Замонавий
системалар, бундан ташқари, секин дискли амалларга эътибор қилмаган ҳолда бир
дастурни чиқариш, бошқасини киритиш билан бевосита “боғлаш”ни тақдим этиш
имкониятига эгадирлар;
турли дастурлар бир ҳил улкан амалларни бажариш заруратидадир.
Масалан, белгини тугмалар мажмуасидан одийгина
киритиш ва уни экранда акс
эттириш юзлаб машина буйруқларини, дискли амал эса – минглаб амалларни
бажаришни талаб этади. Уларни ҳар гал янгидан дастурламаслик учун, операцион
системалар
кўп
ишлатиладиган
дастур(вазифа)ларнинг
системали
кутубхоналарини тақдим этади;
турли ноқулайликларини келтирмаслиги
учун система дастурлар ва
фойдаланувчилар орасида ваколатларни тақсимлаши зарур;
бир компьютерда (хатто фақат биргина процессорли) таниқли “вақтни
тақсимлаш”ни қабул қилиш ёрдамида амалга ошириладиган бир неча дастурларни
бажарилишини “бир вақтда” имитация қилиш имконияти мавжуд. Бунда
махсус
режалаштирувчи деб аталган компонент процессор вақтини қисқа кесмаларга
бўлади ва уларни навбати билан турли бажарилувчи дастур(жараён)ларга тақдим
этади;
оператор алоҳида дастурларни бажариш жараёнини ундай ёки бундай
бошқариш имкониятига эга бўлиши лозим.
Бунинг учун, операцион муҳитлар-
қобиқ ва утилитлар тўплами хизмат қиладилар – улар операцион системанинг
қисми бўлиши мумкин.
Текшириш саволлари:
1. Дастурий таъминот нима ва унинг қандай синфлари мавжуд?
2. Дастурий таъминотнинг қандай синфлари авжуд?
3. Системали дастурий таъминот нима?
4. Амалий дастурий воситалар қаторига нималар киради?
5. Ускунавий дастурий таъминот нима ва унинг қандай турлари мавжуд?
6. Дастурий таъминот ишлаб чиқиш учун қандай ускуналар ишлатилади?
7. Педагогик дастурий воситаларни тушунтириб беринг.
8. ПДВларнинг синфларини айтинг.
9. Амалий дастурий воситалар нима?
10. Кўнгил очар вазифали дастурий таъминотни айтиб беринг.
11. Махсус вазифали дастурий таъминот нима?
12. Гиперматнлик системалар деганда нима тушунилади?
13. Мазмун(контент)ни бошқариш системаси, CMS нима ва уларнинг
вазифаси нималардан иборат?
14. Интегралашган дастурлар пакетлари орасида кенг тарқалгани қайси?
15. Фойдаланувчининг амалий дастурий таъминоти деганда нимани
айтишингиз мумкин?
16. Амалий дастурий таъминот синфлари қандай?
17. Матнли муҳаррир ва матнли процессорни фарқини айтинг.
18. Қандай системалар нашр системалари деб аталади?
19. График муҳаррирлар ва уларнинг компонентларини айтинг.
20. Компьютер графикасининг қандай турлари мавжуд?
21. Растрли графикани тушунтиринг.
22. Векторли графика нима?
23. Фракталь графика деганда нимани тушунасиз?
24.
Интеграллашган системалар қандай турларда учрайди?
55
25.
Анъанавий амалий дастурий пакетлар нима?
26.
Объектли – боғланган табиатида интеграцияланган амалий
дастурлар пакетини тушунтириб беринг.
27.
Ашёларга биргаликда киришнинг қандай турлари мавжуд?
28. Экспертсистема нима?
29. ЭСларнинг қандай асосий модуллари мавжуд?
30. Гиперматн деганда нимани тушунасиз?
31. Мультимедиа системалар нима?
32. Касбий даражадаги дастурий таъминот қандай дастурлар киради?
33. Лойиҳалаш ва конструкция қилишга мўлжалланган амалий дастурлар қаторига
қандай дастурлар киради?
