|
Oliy ta’lim muassasalarida o‘qituvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirish pedagogik muammo sifatida
|
| Sana | 12.03.2022 | | Hajmi | 42.65 Kb. | | #18559 |
Bog'liq 4-m. taqdimot pedagogik texnologiya, 111, 13, 14, Ilmiy ishlar 3-4 shakl, Eshquvvatova Mohinurning kurs ishi, Rashidova Gulhayo, taqdimot, shakorova sevinch antropologiya, tarbiyaviy ishlar metodikasi мажумаси, ZUHRIYO, xolbotayeva Maftuna 6 22, Toshpo\'latova Dilnura, Kompyuterlarning asosiy va qo’shimcha qurilmalari Oliy ta’lim muassasalarida o‘qituvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirish pedagogik muammo sifatida. Reja Inglizcha «competence» tushunchasining lug’aviy ma’nosi «qobiliyat» demAQSHir, biroq kompetentsiya atamasi bilim, ko’nikma, mahorat va qobiliyatni ifoda etishga xizmat qiladi. - Inglizcha «competence» tushunchasining lug’aviy ma’nosi «qobiliyat» demAQSHir, biroq kompetentsiya atamasi bilim, ko’nikma, mahorat va qobiliyatni ifoda etishga xizmat qiladi.
N.A.Muslimovning tadqiqotlarida kasbiy kompetentlikka shunday ta’rif beriladi: "Kompetentlik – bu shaxsiy va ijtimoiy ahamiyatga ega kasbiy faoliyatni amalga oshirilishi uchun zarur bo’lgan bilim, ko’nikma va malakalarning egallanishi hamda ularni kasbiy faoliyatda qo’llanilishi bilan ifodalanadi”. - N.A.Muslimovning tadqiqotlarida kasbiy kompetentlikka shunday ta’rif beriladi: "Kompetentlik – bu shaxsiy va ijtimoiy ahamiyatga ega kasbiy faoliyatni amalga oshirilishi uchun zarur bo’lgan bilim, ko’nikma va malakalarning egallanishi hamda ularni kasbiy faoliyatda qo’llanilishi bilan ifodalanadi”.
Ta’lim mazmunining o’quv rejadagi fanlar bloklari (barcha fanlar uchun), fanlararo (fanlar to’plami uchun) va predmetli (ma’lum bir fan uchun) tarzda guruhlanganligi bois, quyidagi uch darajani namoyon etuvchi kompetentlik e’tirof etiladi: - Ta’lim mazmunining o’quv rejadagi fanlar bloklari (barcha fanlar uchun), fanlararo (fanlar to’plami uchun) va predmetli (ma’lum bir fan uchun) tarzda guruhlanganligi bois, quyidagi uch darajani namoyon etuvchi kompetentlik e’tirof etiladi:
- tayanch kompetentlik (ta’limning gumanitar, ijtimoiy-iqtisodiy mazmuniga ko’ra);
- fanlararo kompetentlik (umumkasbiy tayyorgarlikning o’quv fanlari va ta’lim bloklariga doirligiga ko’ra);
- bitta predmet (fan) buyicha kompetentligi (maxsus o’quv fani doirasida aniq va ma’lum imkoniyatga egaligiga ko’ra).
Kasbiy kompetentlikning rivojlanishi – bu shaxsiy kasbiy sifatlarning rivojlanishiga olib keluvchi kasbiy malakani modernizatsiyalash va o’zlashtirish, uzlo’qsiz rivojlanib va yo’qsalib boruvchi kasbiy malakani to’plash kabi dinamik jarayondir. - Kasbiy kompetentlikning rivojlanishi – bu shaxsiy kasbiy sifatlarning rivojlanishiga olib keluvchi kasbiy malakani modernizatsiyalash va o’zlashtirish, uzlo’qsiz rivojlanib va yo’qsalib boruvchi kasbiy malakani to’plash kabi dinamik jarayondir.
Kasbiy kompetentlikni shakllantirishning quyidagi bosqichlarini ajratib ko’rsatish mumkin: - O’z hatti-harakatlariga baho berish va ehtiyojlarni anglash;
- O’zini rivojlanishini rejalashtirish (maqsad, vazifa, amalga oshirish yo’llari);
- O’zini namoyon qilish, tahlil, o’zini korrektsiyalash.
Kasbiy kompetentlikni shakllantirish – tsiklik jarayon bo’lib, pedagogik faoliyat jarayonida doimiy ravishda sanab o’tilgan bosqichlarning yangicha ko’rinishlarida takrorlanishi, malaka oshirilishidir. Umuman o’z-o’zini rivojlantirish biologik ravishda shartli jarayon bo’lib, shaxsning ongli ravishda shaxsiy hayotini, shuningdek shaxsiy rivojlanishini boshqarishi, ijtimoiylashuvi va individualligi bilan bog’liqdir. - Kasbiy kompetentlikni shakllantirish – tsiklik jarayon bo’lib, pedagogik faoliyat jarayonida doimiy ravishda sanab o’tilgan bosqichlarning yangicha ko’rinishlarida takrorlanishi, malaka oshirilishidir. Umuman o’z-o’zini rivojlantirish biologik ravishda shartli jarayon bo’lib, shaxsning ongli ravishda shaxsiy hayotini, shuningdek shaxsiy rivojlanishini boshqarishi, ijtimoiylashuvi va individualligi bilan bog’liqdir.
|
| |
