MATLAB bloklarii bibliotekasi
Raqamli boshqaruv tizimi, elementlari va uskunalari texnik va tadkikot xisoblari va tadkikotlarini to’la va anik olib borish uchun zamonaviy programma komplekslaridan foydalanish kutilgan natijalarni beradi. Ushbu programma komplekslaridan biri MATLAB (matritsali laboratoriya) tizimi hisoblanadi. MATLAB programma kompleksining tipik qo’llanilishi kuyidagilarda o’z aksini topadi:
ma'lumotlarni taxlil, tadkik va vizuallash;
ilmiy va muxandislik grafikasi;
grafik interfeys tuzish kabi qo’shimchalar yaratish.
MATLAB programma kompleksi kuyidagi 5 asosiy qismdan iborat:
matematik funksiyalar kutubxonasi;
Raqamli boshqaruv tizimini, elementlari va uskunalarini tadkik kilish imkonini beruvchi MATLAB tizimiga mos keluvchi Simulink dasturi chizikli, nochizikli dinamik tizimlarni modellashtiruvchi interaktiv tizimdir. U kompyuter elementi bilan boshkariluvchi muhit bo’lib, raqamli boshqaruv tizimi, elementlari va uskunalarida sodir bo’luvchi jarayonlarni diagrammalar blokini komp'yuter ekraniga o’rnatish va ularni manipulyatsiyalash bilan modellashtirish imkonini beradi.
Blocksets dasturi Simulink dasturiga qo’shimcha bo’lib, raqamli boshqaruv tizimi, elementlari va uskunalari ma'lumotlari bilan ta'minlab beruvchi maxsus ilovalar kutubxonasi blokidir. Real-Time-Workshop dasturi turli tizimlar, elementlar va
uskunalar uchun S kod bilan diagrammalar blokini ishlab chikuvchi va real vaktda ularni ishga tushiruvchi dasturdir.
Function & Tables – funksiya va tablitsalar bloki
1 Fcn funksiyani berilish bloki
Vazifasi:
C dasturiy tilda ma’lumotlar beriladi.
Parametrlar:
Expression – ifoda kirish signali asosida chiqish signalini belgilaydi.
Ifodada quyidagi komponerntlardan foydalanish mumkin:
1. Kirish signal. Agar kirish signal skalyar bolsa - u deb belgilanadi.
Agar kirish signali – vektor, vektor elementi raqamini albatta aylana qavs ichida ko’rsatish kerak.
Masalan, u(1) i u(3) – birinchi va uchinchi elementlar kirish vektorini ifodalaydi.
O’zgarmaslar.
Arifmetik operatorlar (+ – * /).
Aloqa munosabatlari operatorlari (= = != > < >= <=).
Mantiq operatorlar (&& | | !).
Aylana qavs.
Matematik funksiyalar: abs, acos, asin, atan, atan2, ceil, cos, cosh, exp, fabs, floor,hypot, ln, log, log10, pow, power, rem, sgn, sin, sinh, sqrt, tan, va tanh.
Ishi sohadagi o’zgaruvchilar.
11. Masalan, A(1,1) - Matritsaning birinchi elementi A.
Aloqa munosabatlari operatorlari va mantiq operatorlar, mantiq nol ko’rinishidagi (FALSE) yoki mantiq bir (TRUE) ko’rinishdagi operatorlar mavjud.
Ifodalarda qo’llanilishi mumkin bo’lkgan operatorlar quydagi ko’rinishga ega(prioritet):
( )
+ – (unar)
darajaga ko’tarish
!
/
+ – (binar)
><<=>=
= !=
&&
| |
Blok matritsa va vektor jarayonlarini qo’llamaydi.
Blokning chiqish signali xar doim – skalyar.
Misol Fcn blokidan foydalanish 1 rasmda ko’rsatilgan
1 – rasm . Fcn blokidan foydalanish.
2. MATLAB Fcn funksiyasini berilish bloki:
Vazifasi:
MATLAB dasturiy tilda ifodalar beriladi.
Parametrlar:
MATLAB function - MATLAB tilidagi ifoda.
Output dimensions – chiqish signalining o’lchami.Parametr miqdori –1
(minus – 1 ) blokga o’lchamni avtomatik aniqlashni taminlaydi.
Output signal type – Chiqish signalining tipi.Quydagi ro’yhatdan tanlanadi:
o real – Haqiqiy signal.
o complex – Kompleks signal.
o auto – Avtomatik aniqlanuvchi signal.
Collapse 2-D results to 1-D – Ikki o’lchvli chiqish signalini bir o’lcholikga o’zgartirish.
Agar kirish signali u ko’rinishda belgilansa u skalyardir. Agar kirish signali vector bo’lsa, vektor elementi nomerini aylana qavs ichida ko’rsatish zarur. Misol, u(1) va u(3) – kirish vektorining birinchi va uchinchi elementlari.
Agar ifoda bir funksiyadan iborat bo’lsa u holda uni parametrini ko’rsatmagan holda berish mumkin. Ifodalar yana foydalanuvchining hususiy funksiyasini ko’rsatishi mumkin, MATLAB tilida yozilgan va m-fayl ko’rinishida ifodalangan.
m-faylning nomi modelning nomi bilan mos kelmasligi kerak (mdl-fayl).
2 - rasmda MATLAB Fcn blokining ko’rinishi keltirilgan.
Misolda My_Matlab_Fcn_1, funksiyadan foydalaniladi va u kirish vektorining ikki ekementini ko’paytmasi va yig’indisini ko’rsatadi.Funksiyaning teksti quyida keltirilgan (fayl My_Matlab_Fcn_1.m):
function y=My_Matlab_Fcn_1(x,k);
y(1)=x*k;
y(2)=x + k;
MATLAB function, funksiyani ifodasini chaqirish uchun berilgan parametrlar quydagi
k o’rinishga ega bo’ladi: My_Matlab_Fcn_1(u(1),u(2)) .
2 - rasm MATLAB Fcn blokidan foydalanishga misol.
3. Polynomial darajali ko’phadning berilish bloki:
Vazifasi:
Darajali ko’phadni beradi.
Parametrlari:
Polynomial coefficients – Polinomning koefitsiyentlar vektori.
Vektorda koefitsiyentlar mustaqil koyefitsiyentlarning darajasini pasayishi ko’rinishida berilgan.Misol , x2+2x+5 – polinom uchun koefitsiyentlar vektorini [1 2 5] – ko’rinishda berish kerak.Koyefitsiyentlar haqiqiy ko’rinishda bo’lishi kerak.Blok polinomning miqdorini uning oyefitsiyenti va kirish signalining kattaligi bo’yicha hisoblaydi.Agar kirish signali vekto yoki matritsa ko’rinishida bo’lsa u holda blok massivning xar bir elementi uchun hisoblarni amalgam oshiradi.3 – rasmda Polynomial blokini foydalanish misoli ko’rsatilgan.Misollarda birinchi palinom blok uchun koefitsiyentlar [1 2 5], vector ko’rinishida, ikkinchisi uchun esa – [1 2 0 5] ko'rinishida berilgan.
3 - rasm . Polynomial blokidan foydalanishga misol.
4 Look-Up Table bir o’lchovli tablitsa bloki.
Vazifasi:
Bir o’zgaruvchining funksiyasini tablitsa ko’rinishini beradi.
Parametrlar:
Vector of input values – Kirish signalining miqdorining vektori. Masalan u diskret miqdorlar ko’rinishida – (misol, [1 2 7 9]), yoki uzluksiz diopazon ko’rinishida beriladi. (misol, [0:10]).
Vektor elementlari yoki o’zgarish diopazoni ifoda korinishida berilishi mumkin
masalan [tan(5) sin(3)].
Vector of output values – kirish vektorining qiymatiga mos chiqish vektorining qiymati.
4 - rasmda Look-Up Table blokidan foydalanishga misol keltirilgan.
Misol [-5:5] - kirish vektorining miqdorlari vektori, tanh([-5:5]) esa chiqish vektorini miqdorlari.
4 – Rasm. Look-Up Table blokidan foydalanishga misol.
5. Look-Up Table(2D) ikki o’lchovli tablitsa bloki
Vazifasi:
Ikki o’zgaruvchining funksiyasini tablitsa ko’rinishida beradi.
Nazorat savollari.
MATLAB so’zining ma’nosi nima?
MATLAB qachon va kim tomonidan yaratilgan?
3.MATLAB ni yuklash qanday amalga oshiriladi?
4. MATLAB da tahrirlash ishlari qanday tugmalar yordamida amalga oshiriladi
|
