|
O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti qo‘qon filiali
|
| bet | 6/31 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 23,88 Mb. | | #136027 |
Bog'liq Mexatronika majmuaRaqamli signal – bu vaqt bo‘yicha diskret va sathi bo‘yicha kvantlangan signal. Kvantlar qiymati 0 va 1 dan iborat bo‘ladi.
Diskret signal – bu diskret vaqtlarda ketma - ket uzatilgan signallardir.
Impul’sli signal – bu vaqt birligi ichida uzatilayotgan tok yoki kuchlanishni normadan chetga chiqishidir. Impul’s signal yuqori ishonchlilikka ega. Chunki impul’sli signal uzatish texnologiyasida signal miqdori haqida qabul qiluvchi ogohlantiriladi. elektron texnikada impul’s signallari quyidagicha formalarda bo‘lishi mumkin.
Rasm 4.3 signal formalari
Signallar simli yoki simsiz uzatilishi mumkin.
Datchiklarni ishlash prinsipiga ko‘ra klassifikatsiyasi. (2 soat davomi)
Tenzo o‘zgartirgichlar prinsipida ishlaydigan datchiklar
Rasm 4.4 tenzorezistor
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:MyTR2.gif?uselang=ru
Tenzorezistorni sezgir elementi ingichka simdan, fol’gadan yoki yarimo‘tkazgich plenkadan yasaladi.Tenzorezistor kuchni, bosimni, og‘irlikni, mexanik kuchlanishni, aylanish momentini o‘lchash uchun ishlatiladi.Sezgir elementga ta’sir etuvchi kuch uning qarshiligini o‘zgartiradi.Tenzorezistor shu prinsipga asosan ishlaydi.
P’ezoelektrik prinsipda ishlaydigan datchiklar
P’ezoelektriklar – bu kristallar bo‘lib, ular siqilganda o‘zidan elektr zaryadi chiqaradi. Elektr kuchlanishi ta’sir ettirilganda o‘z formasini o‘zgartiradi, ya’ni siqiladi/cho‘ziladi, egiladi, bukiladi.
Rasm 4.5 p’ezoelement
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:SchemaPiezo.gif?uselang=ru
P’ezoelektrik datchiklar shu prinsip asosida ishlaydilar.Masalan ultratovush datchiklari.
Rasm 4. 6 A – ultratovush to‘lqin generatori sxenasi. B – ultratovush o‘zgartirgich konstruksiyasi
Rasm 4.3 A da ko‘rinib turibdiki, kirish kuchlanishi p’ezokeramik elementni egilishga majbur qiladi. Buning natijasida ultratovush to‘lqinlari yuzaga keladi. P’ezoelektrik jarayon qaytuvchi jarayon bo‘lganidan, qaytgan ultratovush to‘lqinlari shu p’ezokeramik materialga urilib, uning yuzasida elektr zaryadi paydo qiladi. P’ezoelementning o‘rtacha ish chastotasi 32 kGs. Ultratovush to‘lqinlari yordamida L0 masofani o‘lchash quyidagi formula orqali amalga oshiriladi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti qo‘qon filiali
|
