|
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta mahsus ta’lim vazirligi
|
| bet | 3/9 | | Sana | 19.10.2022 | | Hajmi | 0.61 Mb. | | #27486 |
Bog'liq Jamshid aka uchun kurs ishi Toxshkent tibbiyot akademiyasi, Mustaqil ish117, Mustaqil ish118, kundalik, Buxoro davlat universiteti, inegral MATEMATIK TAHLIL, 2022 yil 5 sentyabrdanKurs ishini obyekti. Oliy va umumiy orta talim maktablarida o’quvchi yoshlarning ijodkorlik faoliyati
Kurs ishining predmeti. O’quvchi yoshlarni oliy va umumiy orta talim jarayonida ijodkorlik ixtirochilik faoliyatini olib borishga qaratilgan ishlar
Kurs ishini maqsadi. O’quvchi yoshlarda ixtiro ixtirochilik haqida kengroq malumot berish va ularda ijodkorlikka bo’lgan rag’batlarini oshirish.
Asosiy qism.
Bob ixtiro va ixtirochilik haqida umumiy tushunchalar
Ixtiroga va ixtirochilikga tarif
Ixtirolar nima? Umuman olganda, ixtiro yangi mahsulot yoki jarayondir muayyan texnik muammoni hal qiladi. Lekin biz farqlashimiz kerak bo’lgan yana bir narsa kashfiyotdan ixtironi farqlashdir. Masalan, teleskop va oy kraterlarini olaylik. Teleskopni gollandiyalik optik olim Lippershey, ixtiro qilgan 1608 yilda u biriga o'rnatganida trubaning uchida qavariq linzalar, ikkinchisida botiq linzalarni malum bir masofalarga joylash orqali teleskopni ixtiro qildi. Faqat teleskop ixtirosi tufayli odamlarga osmonning qa'ri ochildi va ular oyda kraterlarni ko'rishga muvaffaq bo'lishdi. Va bu ixtiro orqali ko’plab olimlar kraterlarni ixtiro qilishmadi, ular shunchaki kashf qilishdi
Ammo ixtiro kashfiyotga olib kelishi kabi, kashfiyot ixtiro qilishga yordam beradi. Masalan, chaqmoqning elektr xususiyatlarini kashf etgani uchun Benjamin Franklin 1752 yilda chaqmoq tayoqchasini ixtiro qilishga muvaffaq bo'ldi bugungi kunda ham foydalaniladi va binolarni himoya qilishni sezilarli darajada yaxshilaydi momaqaldiroq bolayotgan vaqti. Hamma joyda momaqaldiroq mavjudligining boshidanoq odamlar ixtiro qilgan. Atrofdagi narsalarning ko'p qismi biz bugun ko’rib turganlarimiz, o'tmishda kimdir tomonidan ixtiro qilingan. Biroq, biz bunday narsalarga o'rganib qolganmiz ko'pincha biz ularni ixtiro sifatida ham qabul qilmaymiz. Misol uchun, biz uchun muhim bo’lgan alifboni olaylik hozir biz aloqa uchun foydalanamiz. Yoki bu so'zlar yozilgan siyoh va qog'oz. Yoki biz kiygan kiyimlar. Yoki stul biz o'tirgan joy. Bularning barchasi ixtirolar va har birining orqasida inson va inson ongi turadi. Ixtirolar kundalik hayotimizda muhim rol o'ynaydi, ammo, ko'pchilik odamlar ularning kelib chiqishi haqida kam narsa bilishadi. Ixtiro qachon yaratilganligini qanday bilasiz? Ko'p ixtirolar ming yillar oldin qilingan, shuning uchun ba'zida ularning aniq kelib chiqishini aniqlash qiyin bo'lishi mumkin. Ba'zan olimlar qandaydir qadimiy ixtironing modelini toping va ushbu modelga ko'ra qachon yaratilganini va qaerdan kelganini aniqlashga urinadilar. Biroq, ko`p hollarda boshqa olimlar xuddi shu ixtironing yana ham eski modelini topadilar
Biz doimo ochiqmiz va xohlaymiz va yangi nimanidur hohlaymiz qilinayotgan ishlarimiz yanada yengillroq bo`lishini istaymiz. O`tmishdan ko`plab ixtirolar haqida malumotlar topilib turadi bazan esa aynan bir ixtiro haqida turli yillarda kelgan malumotlar ham uchrab turishi mumkin. Ba'zida arxeologlar faqat qadimgi ixtirolarning tasvirlarini topadilar yoki u haqida eslatib o'tadigan yozma manbalar. Garchi bunday topilmalar ixtiro, matnlar va chizmalar mavjudligini tasdiqlash qachon, qaerda va kim tomonidan amalga oshirilganligini aniqlashni qiyinlashtirishi mumkin. Bunga misol qilib kompasni olish mumkin . Xitoy manbalarida , yoshi ikki ming yildan ko'proq bo'lgan navigatsiya qurilmasi chizmalari topilgan. Garchi buning haqiqiy modeli ixtirosi hali topilmagan, Bu qadimiy manbada berilgan tavsif matn, bizga ishonish uchun asos bo`la oladi Ushbu qadimiy kompas turi 2400 yil oldin Xitoyda ixtiro qilingan G'arbda, bu qurilma faqat ko`p yillardan keyin paydo bo'ldi aniqroq qilib aytganda ming yil keyin, milodiy 13-asrda arab savdogarlari tufayli. Bazi bir Olimlar omadi kelib, ular o'z ichiga olgan matnlarni topadilar nafaqat o'tmishdagi ixtirolarni eslatib o'tish, balki ularning batafsil tavsifi va hatto ixtirochining nomi va taxminiy sanasi bo`lgan manbalarga duch keladilar. Bunday hollarda bizda haqiqiy dalillar bor bo`lib qachon, qayerda va kim tomonidan ixtiro qilingan va shu tufayli ixtirochi insoniyat tarixidan munosib o'rin egallashi mumkin. Biz ixtirolar qanday paydo bo`lishi haqida aytadigan bo`lsak "Ehtiyoj hamma narsani o'rgatadi" degan iboraga nazar solamiz. Ixtiro qilishni boshlashdan oldin, ehtiyojni aniqlash kerak yoki muammoni. Keyin shu muommoni hal qilishning ijodiy yo'li bilan muommoni yechishingiz va fikringizni hayotga tatbiq etish uchun ko'p harakat qilishingizga to’g’ri keladi.
|
| |
