VA QOTISHMALARNI MAKROSTRUKTURASINI




Download 1,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/53
Sana22.11.2023
Hajmi1,97 Mb.
#103279
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   53
Bog'liq
Materialshunoslikning fundamental asoslari

VA QOTISHMALARNI MAKROSTRUKTURASINI 
O„RGANISH 
 
Amaliy mashg„ulotni o„tishdan maqsad: Metall va uning 
qotishmalarini makrostrukturasini oddiy ko‗z va optik lupa yordamida 
o‗rganish. 
Amaliy mashg„ulotni mazmuni: Bugungi kunda metall va qotish-
malarning tuzilishini makro va mikrotahlil, rentgen, shuningdek defek-
toskopiya (rentgen, magnit, ultratovush va boshqa) usullari bilan tadqi-
qod qilinadi. 
Oddiy ko‗z bilan yoki optik lupa yordamida makrotahlil (makro-
analiz) usuli bilan makrostruktura, ya‘ni ko‗rinadigan struktura o‗rgani-
ladi. Bunday yirik nuqsonlar, ya‘ni darzlar, cho‗kish chuqurchalari, gaz 
pufakchalari va boshqalar, shuningdek aralashmalarning metallda 
notekis taqsimlanganligi aniqlanadi. Makrostruktura yordamida metall-
ning singan joyi makroshlifi bo‗yicha o‗rganiladi. Makroshlif metall va 
qotishma namunasi bo‗lib, uning bir tomoni jilvirlangan, yaxshilab 
yog‗dan tozalangan, mahsus reaktivlar ta‘sir ettirilgan bo‗ladi va 5-10 
marta kattalashtiriladigan lupa ostida kuzatiladi. 
Metall va uning qotishmalaridan makrotahlil uchun makroshliflar 
tayyorlash texnologiyasi quyidagicha: temir qirqish arrasi yoki stanok 
yordamida tekshirilayotgan namuna ikkiga bo‗linadi. Agarda makroshlif 
detalning ko‗ngdalang kesim yuzasidan tayyorlnayotgan bo‗lsa, unda u 
templet deb ataladi. Namunaning stanokda egov yoki abraziv charx yor-
damida tozalanadi, keyin namuna metallografik jilvirlash qog‗ozlarida 
silliqlanadi, bunda metallografik jilvirlash qog‗ozlarda silliqlanadi, 
keyin metallografik jilvirlash qog‗ozlarining katta nomerlaridan kichik 


37 
raqamlariga o‗tiladi. Bir raqam qog‗ozdan boshqasidan o‗tilganda shlif 
90 
0
S ga buriladi. Shliflar yuzasidan chiziqlar yo‗qolmagancha bir yo‗-
nalishda silliqlanadi. Makrostrukturaning ko‗rinishi uchun shliflarga 
turli reaktivlar ta‘sir ettiririladi. Turli reaktiv eritmalar ta‘sirida makro-
shliflar yuzasida ichki tuzilishning ko‗rinishi hosil bo‗ladi.  
Lupa yoki MIM-3, MBS-2 mikroskopida metall va qotishmalarning 
makrostrukturasi o‗rganiladi. 

Download 1,97 Mb.
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   53




Download 1,97 Mb.
Pdf ko'rish