O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

Аdabiyot 
 
1. Mojevitinov A.L. va boshq. Gidrotexnikaga kirish (rus tilida) - M., 
1984. 
2. Rozanov N.P. Gidrotexnika inshootlari (rus tilida). – M., 1985. 
3. Bakiev M.R., Yangiev A.A., Qodirov O. Gidrotexnika inshootlari. – T., 
2002. 
4. Bakiev M.R., Nosirov B.SH., Xo’jaqulov R.T. Gidrotexnika inshootlari. – 
T., 2007. 
5. Rahimboev F.M. Gidrotexnikadan ruscha-o’zbekcha qisqacha izohli 
lug’at. – T., 1996. 
6. Xo’jaqulov R.T. Gidrotexnikaga kirish. MMT. – Qarshi, 2006. 
7. Xurramov Sh.X. Gidrotexnika inshootlari me‘morchiligi. – Qarshi, 2000. 
8. Meliorator uchun ma‘lumotnoma /tuzuvchi B. S. Maslov (rus tilida) – 
M., 1980. 
9. Gidrotexnika inshootlari / prof. V. P. Nedrigi tahriri ostida (rus tilida) – 
M., 1983.

73 
 
MUNDARIJA 
1. 
Kirish. Suv resurslari va ulardan foydalanish . . . . . . . . . . . . . .
3 
1.1. 
Gidrotexnikaga kirish fanining predmeti va vazifalar . . . . . . . . . . 3 
1.2. 
Suv resurslari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
4 
1.3. 
Respublika suv resurslarini boshqarish tizimi . . . . . . . . . . . . . . 
6 
1.4. 
Suv resurslaridan foydalanishdagi muammolar va

74 
ularni bartaraf etish yo’llari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8 
2. 
Gidrotexnika va gidrotexnika inshootlari haqida
umumiy ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11 
2.1. 
Gidrotexnika va gidrotexnika inshootlari tushunchasi . . . . . . . . . . 11 
2.2. 
Foydalanish sharoitlari va kapitalligi bo’yicha 
gidrotexnika inshootlarining turlari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
12 
2.3. 
Gidrotexnika tarixi haqida qisqacha ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . 
13 
2.4. 
Gidrotexnika inshootlaridan foydalanishni
takomillashtirish . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
15 
3. 
Gidrotexnika inshootlarini loyihalash asoslari . . . . . . . . . . . . .
15 
3.1. 
Loyiha tarkibi va loyihalash bosqichlari . . . . . . . . . . . . . . . . 
15 
3.2. 
Individual va namunaviy loyihalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
16 
3.3. 
Qidiruv-tadqiqot ishlari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
17 
3.4. 
Loyihaga qo’yiladigan asosiy talablar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
17 
4. 
Кanallar va ulardagi gidrotеxnika inshootlari . . . . . . . . . . . . . . 
19 
4.1. 
Kanallar haqida umumiy ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
19 
4.2. 
Vazifasi bo’yicha kanallardagi inshootlarning turlari . . . . . . . . . 
20 
4.3. 
Rostlovchi inshootlarning tuzilishi (konstruktsiyasi) . . . . . . . . . . 
21 
5. 
Тo’siqlardan suv o’tkazuvchi inshootlar. . . . . . . . .  . . . .
23 
5.1. 
Akveduklar haqida umumiy ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
23 
5.2. 
Dyukerlar haqida umumiy ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
24 
5.3. 
Gidrotexnika tunnellari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25 
6. 
Daryolardagi gidrotexnika inshootlari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29 
6.1. 
Gidrouzellar haqida umumiy ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . . . . .
29 
6.2. 
Daryolardan suv olish inshootlari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30 
7. 
Suv omborlari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31 
7.1. 
Umumiy ma‘lumotla. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
31 
7.2. 
Suv omborlarining joylashuv sxemalari va asosiy
parametrlari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33 
7.3. 
Suv omborlari tarkibidagi asosiy inshootlar haqida
umumiy ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
35 
8. 
Нasoslar va nasos stansiyalari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
36 
8.1. 
Nasoslar va ularning ish xususiyatlari bo’yicha
guruhlari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
36 
8.2. 
Markazdan qochma nasosning tuzilishi va ishlash
xususiyatlari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
37 
8.3. 
Nasos stantsiyalari haqida umumiy ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . 
38 
8.4. 
Nasos stantsiyalarining tarkibiy qismlari . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
38 
8.5. 
Nasos stantsiyalarining joylashuv sxemalari . . . . . . . . . . . . . . .
40 

75 
9. 
Gidroenergetika haqida umumiy ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . . 41 
9.1. 
Gidroelektrostantsiyalar va ularning quvvati haqida
boshlang’ich ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
41 
9.2. 
Gidroturbinalar haqida umumiy ma‘lumotlar. . . . . . . . . . . . . . . . 
43 
9.3. 
Suv energiyasidan foydalanish sxemalari . . . . . . . . . . . . . . . . . 
45 
9.4. 
O’zbekistonda gidroenergetikani rivojlantirishning
istiqboldagi vazifalari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
45 
10. 
Gidrotexnika inshootlarining mexanik jihozlari . . . . . . . . . . . . . 
47 
10.1. Gidrotexnika inshootlarining mexanik jihozlari 
haqida umumiy ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
47 
10.2. Zatvorlar haqida umumiy ma‘lumotlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
47 
10.3. Yassi zatvorlarning konstruktiv qismlari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
48 
11. 
Injenerlik melioratsiyasi asoslari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
49 
11.1. Melioratsiya tushunchasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
49 
11.2. Sug’orish tizimi va tarmoqlari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
50 
11.3. Sug’orish tizimi kanallarining suv sarfini aniqlash . . . . . . . . . . . 
51 
11.4. Sug’orish usullari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
52 
12. 
Gidrotexnika inshootlari qurilishini tashkillashtirish va
iqtisodiy asoslash . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
53 
12.1. Gidrotexnika qurilishining o’ziga xos xususiyatlari . . . . . . . . . . . 
53 
12.2. Gidrotexnika qurilishini tashkil qilish asoslari . . . . . . . . . . . . . .
55 
12.3. Ishlarni olib borish loyihasini ishlab chiqish . . . . . . . . . . . . . . .
55 
12.4. Gidrotexnika qurilishida bajariladigan
ishlarning asosiy turlari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
56 
12.5. Gidrotexnika qurilishini iqtisodiy asoslash . . . . . . . . . . . . . . . . . 
57 
 
Аdabiyot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
58 

76 
_______________________________________________ 
Hajmi 4,0 b.t. O’lchami 60x90/16.