5.1 C++ DASTURLASH TILIDA SATR TURI VA ULARDAN FOYDALANISH USULLARI Reja: 1. Belgi va satrlar; 2. Satr uzunligini aniqlash; 3. Satrlarni nusxalash; 4. Satrlarni ulash; 5. Satrlarni solishtirish (taqqoslash) funksiyalari 6. Satrdagi harflar registrini almashtirish funksiyalari 7. Satrlarni teskari tartiblash 8. Satrdan belgini izlash 9. Satr ichidan satr qismini izlash 10.Satr turini o‗zgartiruvchi funksiyalar
192
C++ dasturlash tilida satr turi va ulardan foydalanish usullari va
tamoyillarini qarab o‗tamiz. Satr turi bu belgilardan tashkil topgan ma‘lumotlar
majmuasi hisoblanadi. Satrlarning uzunligini aniqlash, satrlarni nusxalash, satrlarni
kerakli joyga o‗rnatish kabi amallarni bajarish uchun C++dasturlash tilida keng
imkoniyati mavjud. C++ dasturlash tilida satrlar ham boshqa turlar kabi oldin
dastur tarkibida e‘lon qilinishi kerak. Satrlar e‘lon qilingandan keyin ular ustida
amallar bajarish mumkin.
Belgi va satrlar C++ dasturlash tilida bir nechta turlardan foydalanish va ular ustida amallar
bajarish mimkin, dasturlash muhitida boshqa turlar kabi belgili turlar ham mavjud.
C++ dasturlash tilida belgili turlar char turiga mansub bo‗lgan yagona elementli tur
hisoblanadi. C++ dasturlash tilida satrlar uchun alohida maxsus turlar ishlab
chiqilmagan satrlarni belgilar massivi sifatida ishlatish imkoniyati mavjud.
Ta‘rif: Alohida nom bilan saqlanuvchi bir nechta belgilardan tashkil topgan belgilar majmuasi satr deyiladi. Satrlarni belgilar massivi sifatida qarab ular ustida amallar bajarish mumkin.
C++ dasturlash tilida satrlar nol(‗\0‘) terminatori bilan tugaydi. Nol terminatori
bilan tugaydigan satrlar ASCIIZ –satrlari deyiladi.
Satrlardan foydalanish va ular ustida amallar bajarish uchun albatta oldin
ularni e‘lon qilish kerak. Satr turiga mansub bo‗lgan o‗zgaruvchilarni char
xizmatchi so‗zi orqali e‘lon qilinadi.
Satrlarni e‘lon qilish uchun quyidagi
dasturlarga etibor bering.
#include #include using namespace std;
int main()
{ char s[10]; // s satrli o‗zgaruvchini e‘lon qilish
return 0;
}
Yuqoridagi dastur tarkibida s[10] satr o‗zgaruvchisi 9 ta elementga va
bitta nol terminatoriga mo‗ljallangan. Satrlarni boshlang‘ich qiymatlarini berish
jarayonida uning elementlar sonini berish shart emas. Agar satrlarni elementlar
soni berilmasa dastur avtomatik ravishda uning elementlar soniga boshlang‘ich
qiymatdagi elementlar sonidan bitta ortiq qilib ta‘minlaydi, chunki oxiriga bitta nol
193
terminatorini hisobga oladi. Doim satrlarni kiritishda uning elementlar soni e‘lon
qilinganidan oshib ketmasligi kerak aks holda faqat e‘lon qilingan elementlar
soniga teng elementlarni saqlab qolinib qolganlari olinmaydi.
