O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti s. Eshtemirov, F. M. Nazarov

211 
5.2 C++ DASTURLASH TILIDA STRING TURIGA MANSUB BO„LGAN 
SATRLI O‟ZGARUVCHILAR 
Reja: 
 
1. String turidagi o‗zgaruvchilarni e‘lon qilish ; 
2. String turdagi satrlar ustida amallar bajarish; 
3. String turidagi satrlarni nusxalash; 
4. Satrning biror qismidan nusxa olish funksiyasi 
5. Satr tarkibiga boshqa satrni joylashtirish 
6. Satr qismini o‗chirish 
7. Matn qismini boshqa matn qismi bilan almashtirish funksiyasi 
8. Satr tarkibidan satr qismini izlash 
9. Satrlarni solishtirish funksiyalari 
10.Satr xossalarini aniqlash funksiyalari 
C++ dasturlash tilida satrlar uchun standart turdan tashqari string turi ham 
qushimcha sifatida qaralgan. String turiga mansub bo‗lgan satrlar nol terminatori 
bilan tugallanmasdan u oddiy belgilar massivi sifatida qaraladi. String turini 
afzalliklari satrlar ustida amallar bajarilgandan So‗ng dinamik ravishda 
o‗zgartirishlar mumkin. 
 
String turidagi o„zgaruvchilarni e‟lon qilish
C++ dasturlash tilida string turidagi o‗zgaruvchilarni e‘lon qilish uchun 
string xizmatchi so‗zi orqali amalga oshiriladi. 
string s,s1; 
String turiga mansub bo‗lgan satrlar ustida amallar bajarish imkoniyati C++ 
dasturlash tilida keng imkoniyatga ega. C++ dasturlash tilida string turiga mansub 
bo‗lgan satrlarni boshlang‘ich qiymatlarini bir nechta usullarda berish mumkin. 
String turidagi satrlarni boshlang‘ich qiymatlarini berish jarayonini quyidagi dastur 
orqali qaraymiz: 
 

#include  
#include  
using namespace std;
int main()
{ string s,s1; // s va s1 larni e‘lon qilish 
s="dastur"; // s ni boshlang‘ich qiymatini berish 

212 
s1=s; // s1 ni boshlang‘ich qiymatini berish 
return 0; 
}
String turidagi satrlar ustida amallar bajarish uchun uning elementlari bilan 
ishlashga to‗g‘ri keladi. String turidagi satrlarni har bir elementlariga murojat
qilish uchun at() funksiyasi yoki oddiy [] elementga murojat qilish orqali murojat 
qilinadi. Masalan s.at(3) s satrning uchinchi elementiga murojat qilinadi. s.at(3) va 
s[3] holatlari teng kuchli hisoblanadi. 
Satrlarni ixtiyoriy elementiga murojat qilish uchun doimo bitta kam qilib 
buyruq berish kerak, chunki satrlar belgili massiv bo‗lganligi uchun boshlang‘ich 
element nolinchi o‗rindan boshlanadi.
Misol: 
Berilgan satrni ixtiyoriy elementini ekranga chiqaring. 

#include  
#include  
using namespace std;
int main()
{ string s; int n; 
cin>>s; cin>>n; 
cout<return 0; 
}
Kiritish ma‘lumotlari 
s=dastur 
n=3 
Dastur natijasi 
S 
Demak, satrlarni yuqoridagi qoidalarga asoslanib e‘lon qilib uning ixtiyoriy 
elementlariga ta‘sir qilish mumkin. 

Download 2,67 Mb.