13
Bu erda sanab o`tilgan ish shakllari va dars bir birini to`ldiradi. Asosiy masala
darsga taalluqlidir. Darsda hamma ishlarga bevosita o`qituvchi rahbarlik qiladi.
Qo`shimcha mashg`ulotlarda esa ish o`qituvchining o`zi tomonidan yoki
o`qituvchi rahbarligida o`quvchilar tomonidan badjariladi.
Bugungi kunda asoslanishi lozim bo`lgan holat-o`quvchiga
pedagogik
yordam ko`rsatish va o`quv biluv jarayonida uni pedagogik qo`llab quvvatlashning
qulay shakl va imkoniyatlarini izlab topishdan iboratdir.
O`quvchilar bilan har bir darsda bir nechta tushunchalar bilan ish olib
boriladi. har bir tushunchani tushunish boshqa bir tushunchani takrorlash, esga
olib borish bilan olib borilsa, bu tushuncha esa keyingi tushunchalarni tushuntirish
uchun xizmat qiladi. O`qitish jarayonida har bir o`quv materiali rivojlantirlgan
holda olib boriladi, bu o`quv materiali o`zidan keyin o`qitiladigan
materiallarni
tushunish uchun poydevor bo`ladi. Boshqa tushunchaning o`zlashtirilish jarayonini
qarasak, u bir nechta darslarning o`zaro bog`liqligi o`qitilishi natijasida hosil
bo`ladi. Shunday qilib matematik tushunchalarni hosil qilish birgina darsning
o`zida hosil qilinmasdan, balki o`zaro aloqada bo`lgan bir qancha darslarni o`tish
jarayonida hosil qilinadi. Bunday darslarni birgalikda darslar tizimi deb ataymiz.
Shuning uchun o`qituvchi mavzuning mazmunini ochadigan darslarni
mantiqiy ketma ketlikda joylashtirishi kerak.
Eng katta talab darsning o`quv tarbiyaviy maqsadini e`tiborga olish, o`qitish
tamoyillarining metodik va umumpedagogik tomonlarini hisobga olishdir. Mavzu
bo`yicha yaxshi o`ylangan darslar tizimining o`quv vaqtini mavzularga to`g`ri
taqsimlashga bog`liq.
Unda o`quvchilarning mustaqilligini hosil qilish,
xususiy misollarni qarash,
xususiy xulosalar chiqarish, undan umumiy xulosalar chiqarishga olib kelish diqqat
markazida turishi lozim. Bu bilimlar darslar tizimida hosil qilinib,
mustaxkamlangandan keyin misol va masalalar yechishni ta`minlashi kerak. Undan
keyin mashqlar yordamida malakalarni qayta ishlashi, shuningdek hosil qilingan
bilimlarni doimo bir tizimda keltirish va umumlashtirishni ham ta`minlash kerak.
14
Dasturning qandaydir mavzusining mazmunini aniqlashda, mavzu materialini
dars
vaqtlariga taqsimlashda, ya`ni bilimlarni o`zlashtirishga quyidagi asosiy
bosqichlar qaraladi:
1.Yangi materialni o’qitishga tayyorlash.
2.Yangi o`quv materialini idrok qilish va yangi bilimlarni hosil qilish.
3.Bilimlarni mustahkamlash va turli xil mashqlar orqali malakalarni hosil
qilish.
4.Bilimlarni takrorlash, umumlashtirish va bir tizimga keltirish.
5.Bilim va malakalarni tekshirish.
Matematika o`qitish jarayonida o`quvchilarning faolligini oshirish va
matematikaga bo`lgan qiziqishini rivojlantirsh omillaridan biri o`quvchilar bilan
olib boriladaigan mustaqil ishlardir.
Matematika darslarida mustaqil ishlar yangi materialni o`rganishga
tayyorgarlik ko`rishda, yangi
tushunchalar bilan tanishishda, bilim, uquv va
malakalarni mustahkamlashda, shuningdek bilimlarni nazorat qilishda amalga
oshiriladi.
