O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti ma’lumotlar tuzilmasi va algoritmlar fanidan

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR 
VAZIRLIGI 
 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 
MA’LUMOTLAR TUZILMASI VA ALGORITMLAR 
FANIDAN 
2-AMALIY ISH TOPSHIRIG‘I. QIDIRUV USULLARINI TADQIQ 
QILISH. 
 
 
 
 
 
030-21 
Bajarildi:Aliyev Samandar 
TOSHKENT – 2023 
 
 

 
 
Ishdan maqsad: talabalar berilgan tuzilmaning shakliga qarab biror kalitga 
mos elementni qidirishning optimal usulini qo’llashni o’rganishlari va qidiruv 
usullarining samaradorligini taqqoslashlari kerak. 
Qo’yilgan masala: topshiriq variantidagi masalani so’ralayotgan qidiruv usuli 
yordamida funktsiya va rekursiyalardan foydalangan holda yechimini C++ tilidagi 
dasturini yaratish ko’nikmasiga ega bo’lish. 
Ish tartibi: 
➢ Laboratoriya ishi nazariy ma’lumotlarini o’rganish; 
➢ Berilgan topshiriqning algoritmini ishlab chiqish; 
➢ Dasturlash muhitida dasturni yaratish; 
➢ Natijalarni tekshirish; 
➢ Hisobotni tayyorlash va topshirish. 
 
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 
NAZARIY MATERIALAR 
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 
 
1.1. Ma’lumotlarni tuzilmadan qidirish
Kompyuterda ma’lumotlarni qayta ishlashda qidiruv asosiy amallardan biri 
hisoblanadi. Uning vazifasi berilgan argument bo’yicha massiv ma’lumotlari 
ichidan mazkur argumentga mos ma’lumotlarni topish yoki bunday ma’lumot 
yo’qligini aniqlashdan iborat.
Ixtiyoriy ma’lumotlar majmuasi jadval yoki fayl deb ataladi. Ixtiyoriy 
ma’lumot (yoki tuzilma elementi) boshqa ma’lumotdan biror bir belgisi orqali farq 
qiladi. Mazkur belgi kalit deb ataladi. Kalit noyob bo’lishi, ya’ni mazkur kalitga ega 
ma’lumot jadvalda yagona bo’lishi mumkin. Bunday noyob kalitga boshlang’ich