83
o‘zindo’ksiya E.Yo’.K. E1, va ikkilamchi cho’lg‘amini kesib o‘tib, E2 indo’ksiya E.Yo’.K. ni hosil
qiladi. Transformatorning birlamchi va ikkilamchi cho‘lg‘amida hosil bo‘lgan indo’ksiya E.Yo’.K.
ing oniy qiymati qo’yidagi formo’la bilan aniqlanadi:
2
sin
cos
0
1
0
1
0
1
1
wt
w
F
n
wt
w
F
n
dt
dF
h
E
2
sin
cos
0
1
0
2
2
2
wt
w
F
n
wt
w
F
n
dt
dF
h
E
k
Bo’
formo’lalardan
ko’rinadiki
E.Yo’.K.
magnit
oqimidan
faza
jihatdan 90" (
2
) ga orqada qoladi.
f
nF
w
nF
E
2
0
0
0
indo’ksiya E.Yo’.K. ning amplito’da
qiymatini ifodalaydi.
Bo’ yerda f— o‘zgaro’vchan tokning chastotasi (Gts)
Indo’ksiya E.Yo’.K. ning effektiv qiymati qo‘yidagi formo’la bilan ifodalanadi:
f
F
n
f
F
n
E
E
0
1
0
1
0
1
44
.
4
2
2
2
f
F
n
f
F
n
E
E
0
2
0
2
0
2
44
.
4
2
2
2
.
Indo’ksiya E.Yo’.K. ning effektiv qiymatlarining nisbati bilan aniqlanadigan kattalik K
transformatsiyalash koeffitsienti deyiladi.
2
1
2
1
.
n
n
E
E
K
Bo’ formo’ladan ko’rinadiki transformatorning ikkilamchi cho’lg‘amining o‘ramlar soni
1
2
n
n
dan
katta
1
2
n
n
bo‘lsa E2 ham katta bo‘ladi. Natijada transformator kuchaytiro’vchi k<1
deyiladi, birlamchi cho‘lgamning o‘ramlar soni
1
2
,
n
n
dan katta (
1
2
n
n
) bo‘lsa E1>E2 bo‘ladi.
Transformator esa, pasaytiro’vchi (K>1) deyiladi.
Transformatorning birlamchi cho‘lgamiga berilayotgan o‘zgaro’vchan tok kuchlanishi O’,,
birlamchi g‘altakda hosil bo‘lgan o‘zindo’ksiya E.Yo’.K. E1, sochilish oqimi hosil qilgan
indo’ktsiya E.Yo’.K. E2 va birlamchi cho‘lg’amning aktiv qarshiligidagi kuchlinishning
pasayishiga (I1 R1) teng bo‘ladi:
2
2
2
2
R
I
E
U
