|
O`zbekiston Respublikasi
|
| bet | 1/8 | | Sana | 09.02.2023 | | Hajmi | 2.71 Mb. | | #41709 |
Bog'liq AZO BO\'YOQLAR[1]555555 Nomzodlar uchun savollar, Academic-Data-376201101112, o b-uyIaWKwSawW083bgPcENu9cw4H7E (1), 1 лекция, Soburov Umid, obektivka 72, REJA, 0.1 Integers, Maktabgacha ta\'lim muassasalarida loy ishiga o\'rgatish, mustaqil ish (3), 2-mustaqil ish Muratqulov.X, 7-topshiriq, self study 16, Ijtimoiy psixologiyada ziddiyatlar muammosi
O`zbekiston Respublikasi
Oliy va O`rta maxsus ta`lim vazirligi
Mirzo Ulug`bek nomidagi
O`zbekiston Milliy Universiteti
Kimyo fakultetining
Kimyo yo`nalishi 19-01 guruhi talabasi
Ergashev Shoxabbos
Organik kimyo fanidan tayyorlagan
MUSTAQIL ISHI
Mavzu: AZOBO’YOQLAR
Tayyorladi: Ergashev Shoxabbos
Tekshirdi:
Toshkent – 2022
Reja:
Azobo`yoqlar tasnifi va xossalari
Suvda eriydigan azobo’yoqlar sinfi
Suvda eriydigan azobo`yoqlarning asosiy vakillari:
β-naftiloranj
p-nitroanilin qizili
Geliantin
Qizil Kongo
Barqaror qizil bo`yoq
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
AZO BO'YOQLARNING TASNIFI, XOSSALARI, SINTEZI VA QO'LLANILISHI
KIRISH
Azo bo'yoqlari bugungi kunda bo'yoq kimyosining eng katta ishlab chiqarish hajmini ifodalaydi va kelajakda ularning nisbiy ahamiyati hatto oshishi mumkin. Ular bo'yoq va matbaa bozorini boshqarishda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Ushbu bo'yoqlar diazotizatsiya va bog'lanishning oddiy usulidan sintezlanadi. Dispersiyani yaxshilash uchun bo'yoqning istalgan rang xususiyatlarini, rentabelligini va zarracha hajmini olish uchun turli yo'llar va modifikatsiyalar amalga oshiriladi. Azo bo'yoqlar eng ko'p ishlatiladigan bo'yoqlar bo'lib, umumiy bo'yoqlarning 60% dan ortig'ini tashkil qiladi. Sanoatda ishlatiladigan barcha bo'yoqlarning taxminan 70% azo bo'yoqlardir. Bu birikmalar ikkita nosimmetrik va/yoki assimetrik bir xil yoki azo bo'lmagan alkil yoki aril radikallarini birlashtiruvchi funktsional guruh (-N=N-) bilan tavsiflanadi. Azo bo'yoqlar to'qimachilik, poligrafiya, qog'oz ishlab chiqarish va hokazolarda keng qo'llaniladigan eng muhim sintetik rang beruvchi moddalardir. Azo bo'yoqlarining odamlarga va suv hayotiga zararli ta'siri bilan bir qatorda, azo bo'yoqlari bo'lgan oqava suvlarni ularni yo'q qilish yoki foydali va xavfsiz mahsulotlarga aylantirish uchun shoshilinch talablarni keltirib chiqardi. Bundan tashqari, suvda bo'yoqlarning taqsimlanishi azo bo'yoqlarning molekulyar og'irligi oshishi bilan oshdi, ehtimol azo bo'yoqlarning molekulyar og'irligining ortishi azo bog'lanishlari ko'rinishida bo'lib, natijada tezligining pasayishiga olib keladi. Aksariyat azo bo'yoqlar aromatik birlamchi aminning diazotizatsiyasi, so'ngra aminokislota va gidroksi kabi bir yoki bir nechta elektronga boy nukleofillar bilan bog'lanish orqali sintezlanadi. Azo bo'yoqlar sintezining boshqa usullari ham bor: ishqoriy muhitda nitroaromatik hosilalarni to'ldirish, nitrozo birikmalarini AlLiH4 bilan qaytarish, birlamchi aminlarni kaliy permanganat yoki qo'rg'oshin tetraatsetat bilan oksidlash, gidrazinlarni kondensatsiyalash va birlamchi xinonezaminlar, kondensatsiya hosilalari va boshqalar. Azo guruhi benzol halqalari, naftalinlar, aromatik geterosikllar yoki enolizatsiyalanadigan alifatik guruhlar bilan bog'lanishi mumkin. Bular turli intensivlikdagi soyalari bilan bo'yoq rangini berish uchun zarurdir. Umuman olganda, azo bo'yoqning kimyoviy tuzilishi 1-rasmda kelirilgan, bo’lib, auksoxrom guruhlari, xromofor guruhlar va eruvchan guruhlar bilan ifodalanadi. Azo bo'yoqlari odatda kimyoviy guruhlar bilan tavsiflanadi, to'qimachilik substratlari bilan kovalent bog’ hosil qilish qobiliyatiga ega. Ushbu bog’larning uzilishi uchun zarur bo'lgan energiya bog’ning o'zini uzish uchun ishlatiladigan energiyaga o'xshaydi. Ushbu sharhning maqsadi azo bo'yoqlarning kimyoviy tasnifini va ularning strukturaviy xususiyatlarini tavsiflashdir. U eng keng tarqalgan usul bo'yicha ba'zi azo bo'yoqlarini sintez qilish yo'li bilan taqdim etiladi, bu bir tomondan aromatik aminni diazotizatsiya qilish va bir tomondan umumiy aromatik substrat bilan olingan diazonium tuzini ulash va simmetrik azo bo'yoqlar sintezini o'z ichiga oladi. assimetrik (1), azo bo'yoqlar sintezida gidrazon kimyoviy guruhlari (2), azo bo'yoqlar sintezida xromen kimyoviy guruhlari (3), 2-aminotiofen va 2-aminotiyazollardan (4) olingan azo bo'yoqlar sintezi mavjud.
|
| |
